ال نینو

رویداد ال نینو نوسان جنوبی یكی از مهمترین و شاخص ترین رویداد هایی است كه منجر به ظهور نا بهنجاری های بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود

رویداد ال نینو / نوسان جنوبی یكی از مهمترین و شاخص ترین رویداد هایی است كه منجر به ظهور نا بهنجاری های بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود . هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سالهای اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مكانیزم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند ، بویژه مطالعات گسترده ای در ارتباط با ناموزونی دما در سطح دریا و نوسانات فشار جو در سالهایی كه ال نینو رخ می دهد انجام گرفته است ، مجموعه این تغییرات را بنام نوسانات جنوبی می نامند كه با كلمه اختصاری ENSO (ElNino Southern Oscillation )یعنی تركیبی از دو كلمه ال نینو و نوسانات جنوبی است بكار می رود . برای نخستین بار واكر (۱۹۳۲) و بلیس (۱۹۳۷) بر وجود نوسانی در فشار سطح و در مقیاس جهانی اشاره كردند و آن را نوسان جنوبی SO نامیدند . بدین سان SOیك الگوی ارتباط از راه دور جهانی در اتمسفر است و به دلیل تمیز آن از سایر الگوهای ارتباط از راه دور ( بویژه نوسانات اطلس شمالی و آرام شمالی ) جنوبی نامیده شده است . مراكز عمل SO توسط یك گردش مداری شرق به غرب در امتداد صفحه استوا همراه با صعود هوا در غرب اقیانوس آرام و نزول هوا در شرق اقیانوس آرام به یكدیگر مربوط می شود و به این ترتیب گردش شكل می گیرد كه توسط بژرگنس (۱۹۶۹) گردش واكر نامیده شد . ال نینو مولفه اقیانوسی ENSO می باشد و با دگرگونیهای بزرگ در دماهای سطح دریا در منطقه آرام حاره ای پدیدار می گردد .

مشخصات ال نینو :

در طول پدیده ال نینو باد ها در استوا بر روی اقیانوس از غرب به شرق می وزند . این بادها در سطح آب اقیانوس جابجا شده و آبهای گرم سطح اقیانوس را كه بوسیله خورشید در مناطق گرمسیری حرارت دیده اند ، به سواحل غربی شمال و جنوب قاره آمریكا می آورد . به دنبال آبهای گرم ، بارندگی نیز به سمت مشرق متمایل می شود ، به همراه سیل در پرو و خشكسالی در اندونزی و استرالیا . نشانه كلیدی ال نینو ، افزایش دمای غیر عادی در امتداد و هر دو طرف خط استوا در اقیانوس آرام مركزی و شرقی است . این جریان هر چند سال یكبار با یك گرمایش عظیم و غیر معمول همراه می شود . بطوری كه در این حال دماهای سطح دریا حداقل برای چند ماه پیاپی در ۳ تا ۵ محل ساحلی بالای حد نرمال می رود . و در پی آن دمای سطح دریا برای یك سال و یا حتی بیشتر بصورت غیر عادی باقی می ماند و برای برگشت به شرایط عادی منطقه ، حداقل تا ژانویه یا مارس آینده زمان لازم است .

ال نینو اصولاً تغییراتی در موقعیت تندبادها بوجود آورده و موجب پدید آمدن رفتارهای آب و هوایی غیر معمول در كره زمین می گردد . تغییرات در تند بادها كه توسط ENSO صورت می گیرد بر آب و هوا نه تنها در شمال و جنوب قاره آمریكا بلكه در نقاط دوردستی همچون آفریقا و نواحی جنوبگان تاثیر می گذارد .در حالت عادی آب و هوای نواحی گرمسیری منطقه غرب دارای دمای بیشتر از ۱۰ درجه سانتیگراد نسبت به سواحل شرق پرو و اكوادور می باشد . فشار هوا در بالای آب های گرم كاملاً پایین است . هوای مرطوب برخاسته از منطقه باعث تشكیل ابر های سنگین و بارانهای شدیدی مشابه بارانهای جنوب شرق آسیا ، گینه نو و شمال استرالیا می شود. كه نهایتاًمنجر به افزایش بارندگی در مناطق جنوبی آمریكا و پرو و خشكسالی در قسمت غربی اقیانوس آرام كه استرالیا و كشور های مجاور را نیز تحت تاثیر قرار می دهد ، می گردد . در طی یك رویداد ال نینو نابهنجاری های دمای سطح دریا ، سطحی به وسعت ۵ میلیون كیلومتر مربع را در طی مراحل انتقال تا تكامل پوشش می دهد .

دلایل وقوع ال نینو :

گردش واكر : این گردش یك گردش اتمسفری ، در صفحه ای عمود بر استوا می باشد كه با صعود هوا در غرب آرام استوایی و نزول هوا در شرق آرام استوایی شكل می گیرد و همراه با آن بادهای سطحی شرقی و بادهای غربی فوقانی به موازات استوا در سطح وسیعی از حوضه آرام استوایی ایجاد می شود . در واقع گردش واكر اتمسفر ، به گرادیان دمای سطح دریا در طول استوا ، میان دماهای بالا در غرب آرام استوایی و دماهای پایین در شرق آرام استوایی می باشد و قویاً در ارتباط با رویداد ENSO است .

حال این گرادیان دما در سطح دریا چگونه شكل می گیرد ؟

در شرایط عادی منطقه ، در غرب آرام حاره ای به واسطه بادهای تجارتی جنوب شرقی نسبتاً آرام ، گرایش حاصل از تشعشع خورشیدی موجب گرم شدن آبهای اقیانوس می شود .

به طور همزمان بادهای تجارتی جنوب شرقی موجب فرا رفت آبهای گرم به سمت غرب می شوند . بنابراین در غرب آرام حاره ای یك انباشتگی از آبهای با دما های بالا بوجود می آید و تراز دریا در این منطقه بالا است . حال به دلیل تنش باد شرقی در آرام استوایی حركتی به سمت قطب در لایه اكمن اقیانوسی ایجاد می شود و در پی آن به دلیل پیوستگی ، فراجهندگی آب سرد در نواحی مركزی و شرقی آرام استوایی به وجود می آید كه این علتی بر وجود زبانه آب خنك در نواحـــــی مــركزی و شرقی آرام استوایی می باشد . بدین ترتیب در شرایط عادی منطقه ، در غرب آرام استوایی آبهای سطحی با دماهای بالا و در مركز و شرق آرام استوایی ، زبانه ای از آبهای سطحی با دماهای پایین وجود دارد . حال در نواحی استوایی توزیع فعالیتهای همرفتی قوی در اتمسفر به میزان زیادی به همگرایی بادهای تجارتی و دمای سطح دریا بستگی دارد به طوری كه منطقه همگرایی درون حاره ای (ITCZ - Inter Tropical Convergence Zone) و منطقه همگرایی آرام جنوبی (SPCZ - South Pacific Convergence Zone) بر روی مناطقی واقع شده اند كه دارای آب های سطحی با دمای بالاتر از ۲۷ درجه سانتیگراد می باشند . بنابراین در غرب آرام استوایی توسط بادهای تجارتی همگرایی و در نتیجه صعود هوای گرم و مرطوب اتفاق می افتد و به دنبال آن در اثر فعالیتهای همرفتی و بارندگی ، گرمای نهان به طور گسترده ای در اتمسفر فوقانی آزاد می شود و در این حال زمینه ای مساعد جهت یك شارش برگشتی به سمت شرق و به موازات استوا در اتمسفر فوقانی پدید می آید و در پی آن هوای خشك در شرق آرام استوایی نزول می كند . بنابراین در شرق آرام استوایی ناحیه پر فشار سطحی و در غرب آرام استوایی ناحیه كم فشار سطحی شكل میگیرد و به دلیل گرادیان فشار به وجود آمده ، حركتی از شرق به غرب در سطح و موازات استوا ایجاد شده و بدین سان گردش واكر كه حاصل گرمایش آدیاباتیك در نواحی استوایی است شكل می گیرد .

---