گرمازدگی را غافلگیر کنیم

فصل گرما فرا می رسد

این روزها بسیاری از عابرین پیاده و کارمندان ادارات از گرمی هوا سخن می گویند.این در حالی است که هنوز وارد فصل تابستان نشده ایم و پیش بینی می شود با توجه به علائم موجود،تابستانی گرم را پیش رو داشته باشیم.یکی از مواردی که در ماههای گرم سال با آن مواجه هستیم،مسئله گرمازدگی است.در این میان افرادی که بیش از دیگران در معرض تابش نور آفتاب قرار دارند بیشتر در معرض ابتلا به گرمازدگی قرار دارند.در این خصوص لازم است به مواردی توجه داشته باشیم.گرمازدگی حالتی است که در آن سیستم تنظیم گرمای بدن به علت قرارگرفتن در دمای بالا، از کار می‌افتد و گرمازدگی معمولا در محیط بسیار گرم و مرطوب و یا در صورت فعالیت بدنی سنگین رخ می‌دهد که در این حالت بدن قادر به تعدیل دما نخواهد بود و دمای بدن بسیار بالا رفته و به ارگانهای حیاتی آسیب

می رساند. در هنگام گرمازدگی مقدار زیادی آب و نمک همراه عرق دفع شده و ایجاد ضعف می‌کند و در مواردی که بدن فرد می‌تواند دمای طبیعی را به مدت طولانی حفظ کند، خستگی گرمایی منجر به گرمازدگی می‌شود. علائم گرمازدگی شامل افزایش دمای بدن، پوست خشک، گشاد شدن مردمک چشم، افزایش تنفس، سردرد، گیجی و در نهایت عدم هوشیاری است.

گرمازدگی می تواند با علائمی‌ مانند پوست خشک و داغ، تهوع یا استفراغ، تشنج، اختلالات ریتم قلب، اختلال تکلم، افت فشار خون، نبض ضعیف، هذیان وکاهش حجم ادرار بروز کند که در صورت عدم رسیدگی به بیمار می‌تواند کشنده نیز باشد. اگر این حالت در فرد بیمار ادامه داشته باشد کم‌کم به مرحله‌ ای می‌رسد که بدن خشک می‌شود و دیگر عرق نمی‌کند. چشمهای بیمار سیاهی می رود و به رغم اینکه هوا گرم است اما ممکن است احساس سردی کند. در چنین حالتی درجه حرارت بدن او به مرز ۴۱ درجه و یا بیشتر می‌رسد که به اصطلاح می‌گوییم گرمازده شده است. درجه حرارت ۴۱ درجه و بالاتر بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث آسیب و یا مرگ سلولهای بدن شود.بیمار در این حالت کم کم دچار افت هوشیاری ‌شده و در صورتی که به موقع درمان نشود، منجر به بروز کما و مرگ بیمار خواهد شد.پزشکان توصیه می کنند برای تامین آب و املاح مورد نیاز بدن و جلوگیری از گرمازدگی در فصل تابستان مصرف آب، آب ‌میوه طبیعی و افزودن اندکی آب ‌لیمو به آب بیشتر ‌شود. چرا که بدن در شرایط عادی به ۸ لیوان آب در شبانه ‌روز احتیاج دارد ولی افرادی که در طول روز در معرض تابش مستقیم آفتاب و هوای گرم قرار دارند باید آب بیشتری مصرف کنند.

کودکان کمتر از دو سال و افراد مسن در برابر گرمای هوا و کاهش آب و املاح بدن مقاومت کمتری دارند و در فصل تابستان باید آب و املاح بدن آنان تامین شود. در هوای گرم تابستان، تبخیر آب بدن افزایش می‌یابد و در صورتی که آب از دست رفته تامین نشود، بدن دچار تشنج شده و حتی خطر مرگ وجود دارد. مصرف میوه های تابستانی در فصل گرما که بدن به مایعات و املاح معدنی بیش از سایر فصل ها نیاز دارد، نقش اساسی در ایجاد تعادل سیستم بدن انسان ایفا می کند. نوشیدن آب نیز در این خصوص اهمیت ویژه ای دارد.برای پیشگیری از گرمازدگی در فصل تابستان نباید منتظر شد تا تشنه بشویم و در مواقع تعریق شدید بدن، نوشیدن آب بیش از حد نیاز توصیه می‌شود. افراد برای پیشگیری از گرمازدگی و هنگامی که برای مدت طولانی در محیط گرم قرار می‌گیرند، بهتر است مایعات کافی بنوشند و قبل، حین و بعد از ورزش مایعات را فراموش نکنند.به عبارت بهتر،باید مصرف مایعات در دستور کار روزانه ما قرار گیرد ،نه اینکه آب میوه و مخصوصا آب را صرفا در واکنش به تشنگی بدن بنوشیم.

همچنین استراحت در ساعات گرم روز و محدود کردن ساعات قرارگیری در معرض آفتاب بهترین راهکار برای جلوگیری از گرمازدگی است.نوع پوشش نیز در فصل گرما می تواند نقش مهمی در پیشگیری از گرمازدگی داشته باشد. افراد زمانی که در بیرون منزل هستند از کلاه های نقاب ‌دار با لبه پهن استفاده کنند و در هوای گرم لباسهای نازک، نرم و روشن بپوشند. همچنین لباسهای پنبه‌ای برای فصل گرما بهترین نوع لباس هستند چون هم هوا از بین منافذ آن می‌گذرد و هم عرق بدن می‌تواند تبخیر شود.در منزل نیز باید به نکاتی توجه داشت .بر این اساس لازم است افراد در منزل پنجره‌ها را باز و یا از تهویه هوا استفاده کنند و بهتر است در هوای گرم غذای کم و سبک بخورند.

همچنین افرادی که دارو مصرف می‌کنند باید با پزشک خود در مورد داروهای مصرفی مشورت کنند تا مصرف این داروها درتنظیم دمای بدن اختلال ایجاد نکند. داروهای آتروپین، داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین‌ها، داروهای قلبی و داروهای مربوط به پارکینسون در دمای بدن اختلال ایجاد کرده و منجر به گرمازدگی می شوند.کودکان، سالمندان و افرادی که سابقه انجام ورزش نداشته و به یکباره در محیط گرم فعالیت شدید بدنی انجام می‌دهند ممکن است دچار گرمازدگی ‌شوند. همچنین توجه داشته باشیم که دویدن و دوچرخه ‌سواری در مسافت طولانی در اماکنی که رطوبت هوا بالا است نیز، احتمال بروز گرمازدگی را بیشتر خواهد کرد.

همچنین در صورت برخورد با بیمار گرمازده باید کلیه لباس و پوشش‌های اضافی او را خارج کرده و حتما شخص را به منطقه‌ سایه و خنک منتقل کرده، به علاوه باید به وی آب خنک رساند تا بنوشد در ضمن می‌توان از اسپری آب خنک نیز برای وی استفاده کرد. همچنین می‌توان فرد را در آب خنک قرار داد البته باید توجه شود که شخص را در یخ و یا آب یخ قرار ندهید، چون سرمای شدید باعث انقباض عروق می‌شود و مشکلات خاص خود را به وجود می‌آورد. برای پیشگیری از گرمازدگی باید از انجام فعالیت در محیط‌های گرم و مرطوب و بویژه در تابش شدید آفتاب خودداری کرد. حال اگر مجبور به این کار باشید، ترجیحا از سایبان استفاده شود. همچنین مقدار مصرف آب باید به اندازه کافی (حدود ۴ تا ۶ لیتر مایع) باشد. اضافه بر این، در صورت گرمای شدید چند دقیقه یا مدتی باید دست از کار کشید و در صورت امکان از دوش استفاده کرد. در ضمن در هنگام کار در زیر نور مستقیم آفتاب لازم است از کلاه محافظ و لباس رنگ روشن استفاده شود.