قند طبیعی بخوریم یا مصنوعی؟

با توجه به تلاش‌های گسترده وزارت بهداشت، نهادهای وابسته و رسانه‌ها، امروزه بیماران دیابتی توجه بیشتری به تغذیه خود دارند و سعی می‌کنند خوراکی‌هایی را انتخاب کنند که قندخونشان …

با توجه به تلاش‌های گسترده وزارت بهداشت، نهادهای وابسته و رسانه‌ها، امروزه بیماران دیابتی توجه بیشتری به تغذیه خود دارند و سعی می‌کنند خوراکی‌هایی را انتخاب کنند که قندخونشان را از حد متعادل بالاتر نبرد.

بیشتر بیماران دیابتی می‌خواهند بدانند محصولی مخصوص آنها در بازار وجود دارد یا نه، در این باره باید بگویم محصولی که مختص این بیماران تولید شده باشد، وجود ندارد و هر بیمار دیابتی باید با کمک متخصص تغذیه و متخصص غدد، شاخص گلایسمی هر ماده غذایی را که میزان جذب قند ماده غذایی را مشخص می‌کند، در نظر بگیرد. البته در صنعت غذا محصولاتی با عنوان «شیرین‌کننده مصنوعی» تولید می‌شود که ممکن است در انواع خوراکی‌ها به کار روند. این شیرین‌کننده‌ها مزه شیرینی دارند اما باعث افزایش قند خون نمی‌شوند. آسپارتام، ساخارین و آسه?سولفام پتاسیم هم از انواع شیرین‌کننده‌های مصنوعی هستند. گاهی برخی بیماران دیابتی با خواندن عبارت‌های گمراه‌کننده روی بسته محصول، خوراکی‌هایی را می‌خرند که به شدت سطح قندخونشان را بالا می‌برد. مهم‌ترین عبارت گیج‌کننده برچسب محصولات غذایی، «رژیمی» است که بیماران تصور می‌کنند هرکس با هر نوع رژیم غذایی‌ای می‌تواند از این محصولات استفاده کند؛ در صورتی که لفظ رژیمی، یعنی محصول موردنظر از انواع مشابه، انرژی کمتری به بدن می‌رساند ولی هنوز حاوی انواع قندهای ساده است بنابراین به هیچ‌وجه مصرف بی‌رویه این محصولات برای بیمار دیابتی مناسب نیست.

محصولاتی هم که روی بسته آنها «شیرین کننده طبیعی» درج شده، حاوی مقدار قابل توجهی کالری هستند و قند خون را بالا می‌برند. این شیرین‌کننده‌ها عبارتند از: شکر قهوه‌ای، نیشکر، انواع قند و شکری که در فرآورده‌‌های قنادی استفاده می‌شوند، قند میوه، عسل و ملاس. «شیرین‌کننده‌های کم‌کالری» ساختارهای شیمیایی الکلی دارند و بیشتر آنها را در آب‌نبات‌ها و آدامس‌های بدون قند می‌بینید و معمولا با خیال راحت مصرف می‌شوند اما باید بدانید کالری این گروه قندها، نصف قندهای ساده است ولی خوردن آنها قند خون را افزایش می‌دهد. این قندها عبارتند از: ایزومالت، ماتیتول، مانیتول، سوربیتول و زایلیتول.

«قندهای مصنوعی» به‌طور مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می‌شوند و در طبیعت وجود ندارند و در اصطلاح به این قندها «قندهای آزاد» می‌گوییم که کالری آنها صفر است و قند خون را بالا نمی‌برند. یادتان باشد که عبارت «بدون قند» یعنی محصول قند ندارد اما می‌‌تواند حاوی قندهای الکلی یا مصنوعی باشد؛ عبارت «بدون قند افزودنی» یعنی در طول تولید این محصول هیچ قندی به فرمول آن اضافه نشده اما خود محصول می‌تواند حاوی قند باشد (مثل آبمیوه) در ضمن تولیدکننده ممکن است به این محصول قند الکلی یا مصنوعی هم افزوده باشد. عبارت «کاملا طبیعی» هم یعنی ماده غذایی هیچ ماده مصنوعی‌ای ندارد ولی می‌تواند حاوی قند طبیعی و قند الکلی باشد.

دکتر آراسب دباغ مقدم

متخصص بهداشت مواد غذایی