یکشنبه, ۱۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 2 February, 2025
مجله ویستا

غول یخی رودرروی خورشید


غول یخی رودرروی خورشید

هنریک ایبسن در ۲۰ مارس سال ۱۸۲۸ در خانواده‌ای تاجر پیشه دیده به جهان گشود. درست هفت سال بعد خانواده او دچار ورشکستگی شدند و سمت و سوی زندگی آنها به کلی تغییر کرد؛ آنها در مضیقه …

هنریک ایبسن در ۲۰ مارس سال ۱۸۲۸ در خانواده‌ای تاجر پیشه دیده به جهان گشود. درست هفت سال بعد خانواده او دچار ورشکستگی شدند و سمت و سوی زندگی آنها به کلی تغییر کرد؛ آنها در مضیقه مالی قرار گرفتند و خانواده‌شان به روستا کوچ کردند. اوج سختی و تنهایی ایبسن را می‌توان در سال ۱۸۴۳ دید. او در این ایام بشدت با فقر و تنگدستی درگیر بود، در افکار مشوش خود هر شغل و پیشه‌ای را می‌پروراند و برای به دست آوردن درآمدی ناچیز به کارآموزی و شاگردی می‌پرداخت. او در چنین ایامی نزد یک داروساز کارآموزی کرد، اما در همین ایام بود که با آثار فیلسوف نامی اگزیستانسیالیسم (کی‌یرک گارد) آشنا و دریچه‌های فراخی به رویش گشوده شد. او بعدها به سراغ آثار شکسپیر و شیللر رفت و شاید آشنایی عمیق با این نویسندگان کلید اسرارآمیز قلعه درام‌نویسی را در کف دستان او نهاد.

دوران زندگی ایبسن را می‌توان یکی از دوران پرتاب زندگی نویسندگان نام برد. انقلاب‌ها و جنگ‌های دول اروپایی در سال ۱۸۴۸ شاید از جمله صحنه‌های دلخراشی بودند که ایبسن جوان را دچار اضطراب و هیجان توأمان می‌کردند. اما سال ۴۹ و در واقع نخستین سال از دهه بیست سالگی ایبسن برابر با اتفاقی شگرف در زندگی او بود؛ او به یکباره نمایشنامه‌نویس شد و در این سال نه‌تنها «کاتیلینا» را نوشت بلکه نوشتن نمایشنامه قبرستان را آغاز کرد. ایبسن سپس به کارگردانی روی آورد، اما اکثر کارهایش ناموفق ماند و چندان استقبالی از اجرای نمایش‌های وی نشد.

وی سال ۱۸۵۶ با سوزانا توره‌سن آشنا شد که این آشنایی در سال ۱۸۵۸ به ازدواج انجامید و سیگورد نخستین فرزند ایبسن در سال ۱۸۵۹ دیده به جهان گشود اما شکست‌های پیاپی ایبسن در حوزه کارگردانی تئاتر او را ناامید نساخت، زیرا وی در سال ۱۸۵۶ با چاپ نمایشنامه «ضیافت وسولهاک در برگن و کریستینا» اجرایی موفق را پشت سر گذاشت و به یک باره با استقبال عمومی روبه رو شد. ایبسن از این پس روزهای موفقیت برانگیزی را سپری کرد و همواره کارش مسیر پیشرفت را پیمود و سال ۱۸۷۱ به خاطر چاپ مجموعه اشعار و نگارش امپراتور یولیاتوس نشان ادبی دانمارک را دریافت کرد.

دشمن مردم ، مرغابی وحشی، خانم دریایی، هدا گابلر، ایولف کوچولو و استاد معمار جان گابریل بورگمن از جمله شاهکارهایی از هنریک ایبسن هستند که امروز در سراسر گیتی شناخته شده و بارها به روی صحنه رفته‌اند.