eBay بزرگترین حراجی آن لاین جهان

پیر امیدیار نام آشنایی برای كاربران ایرانی است او كه امروزه یكی از ثروتمندترین افراد جهان به شمار می رود موفقیت خود را محصول ایده ای می داند كه مناسب و به موقع ساخته و پرداخته شده است

حراج یك نوع فروش كاملا سنتی و ریشه دار در تاریخ تبادلات بشر به شمار می رود. قیمت گذاری روی كالاها توسط خود مشتریان نه تنها نوعی خرید و فروش دموكراتیك را به ذهن متبادر می كند بلكه باعث رضایتمندی هر دو سوی یك معامله می شود. ورود اینترنت به زندگی روزمره سرشار از ورود بسیاری از قوانین و شیوه های تجاری به این شبكه نیز بود. زمانی كه اینترنت هنوز نخستین قدم های خود را در عرصه تجارت و بازرگانی برمی داشت مردی فرانسوی تصمیم گرفت تمام وسایل مستعمل خانه خود را در اینترنت به حراج بگذارد.

موفقیت او در این زمینه باعث شد تا این برنامه نویس كامپیوتر روزبه روز ایده فروش و حراج اجناس مستعمل روی اینترنت را قوی تر و پرشاخ و برگ تر كند. با بنیان گذاشتن سایتی اینترنتی تحت عنوان «فروشگاه مجازی» او خیلی زود پی برد كه فضای خرید و فروش مجازی قابلیت گسترش بسیار فراوانی دارد به طوری كه به سرعت سایت «eBay» را راه اندازی كرد سایتی كه به همگان این قدرت را می داد در عین حال كه فروشنده هستند خریدار نیز باشند.

سایت «eBay» دیگر خود به طور مستقیم در جریان این معاملات چیزی را عرضه و یا خریداری نمی كرد بلكه برای بسیاری از فروشندگان این فضا را فراهم می كرد كه طی مدت زمانی مشخص كالای خود را به حراج بگذارند. در مقابل «eBay» تنها درصدی از سود این معاملات را از آن خود می كرد. هرچند در ابتدا این خرید و فروش از كالاهای معمولی و كم ارزش شروع شد اما به تدریج بسیاری از شركت های بزرگ و كوچك در اندیشه عرضه محصولات مستعمل و یا حتی نو خود در این سایت شدند و این باعث پیشرفت سریع این حراجی آن لاین شد. طبقه بندی های متعددی كه در «eBay» وجود دارد باعث می شود خریدار و یا فروشنده به راحتی به بخش كالای مورد نظر خود مراجعه كند و به ارائه و یا خرید كالا بپردازد. هر چند این سایت با آرزوهای بسیار بزرگی راه اندازی شد اما در ۲۴ ساعت اول راه اندازی هیچ مشتری ای را جلب نكرد اما حالا كار به جایی رسیده كه روزانه در حدود ۶ میلیون قلم كالای جدید به لیست كالاهای قابل فروش در این سایت اضافه می شود و بیش از ۱۶۰ میلیون كاربر اینترنتی عضو آن هستند.

● صاحب eBay كیست

پیر امیدیار نام آشنایی برای كاربران ایرانی است. او كه امروزه یكی از ثروتمندترین افراد جهان به شمار می رود موفقیت خود را محصول ایده ای می داند كه مناسب و به موقع ساخته و پرداخته شده است. امیدیار در سال ۱۹۶۷ از پدری ایرانی و مادری فرانسوی در پاریس به دنیا آمد اما خیلی زود در سال های نخست كودكی با خانواده خود به آمریكا مهاجرت كرد. او از كودكی به كار با رایانه و برنامه نویسی آن اشتیاق فراوانی نشان داد به طوری كه در سن چهارده سالگی یك برنامه رایانه ای برای كتابخانه مدرسه خود نوشت. او تا پایان سال ۱۹۹۸ صاحب كمپانی ای بود كه ۷۵۰ میلیون دلار حجم معاملات داشت و حالا و براساس آمار سال ۲۰۰۵ او با ۴۴۱ میلیون دلار سود خالص در سال به دومین فرد ثروتمند زیر چهل سال و بیست ونهمین ثروتمند جهان تبدیل شده است.

گفته می شود كه ثروت پیر امیدیار هم اكنون بالغ بر هفت میلیارد دلار است. پیر امیدیار هم مثل بیل گیتس به امور خیریه و فعالیت های اجتماعی علاقه بسیاری دارد. او در جایی گفته بود كه تا سال ۲۰۲۰ تمام دارایی خود را صرف امور خیریه می كند. هر چند ایده امیدیار در راه اندازی سایت حراج اینترنتی باعث به وجود آمدن چنین ثروت عظیمی برای خود او شده اما او در واقع فرصت های شغلی بسیار زیادی را نیز برای بسیاری از مردم به وجود آورده است. هم اكنون موضوع حراج كالا و خرید و فروش آن روی اینترنت به صورت یك شغل واقعی درآمده و می توان در سراسر جهان افرادی را یافت كه تمام كار و زندگی خود را روی این كار گذاشته اند و از این راه امرار معاش می كنند.

نكته مهمی كه در موفقیت سایت eBay و پیر امیدیار وجود دارد این است كه او این موفقیت را در ظرف مدت زمان نسبتا كوتاهی ۱۰ سال به دست آورد. این موضوع دقیقا نشان دهنده این است كه مدت زمان موفقیت در عرصه اینترنت و فضای دیجیتالی امروز بسیار كاهش یافته و قطعا طی سال های آینده نیز از این بیشتر كاهش خواهد یافت.

بنا به یك افسانه، این سایت به آن دلیل پدید آمد كه نامزد آقای امیدیار پم وسلی، می خواست با كسانی كه در سرگرمی وی در مورد مبادله بسته های شكلات شركت Pez سهیم هستند، در ارتباط باشد. این افسانه محصول مجریان روابط عمومی است ولی این مسئله واقعیت دارد كه اولین جنس فروخته شده در این سایت، جهت نمای لیزری شكسته آقای امیدیار بود كه با وجود این كه اساسا بی ارزش بود، ولی ۱۴ دلار فروخته شد. بعد از این شروع حقیر، تحولات بزرگ یكی پس از دیگری از راه رسید. این سایت در فوریه ۱۹۹۶ برای اولین بار از كاربران درصدی از حراج ها را مطالبه كرد و به كسب و كاری واقعی تبدیل شد.

همچنین یك سیستم بازخورد ارائه شد تا خریداران و فروشندگان بتوانند به یكدیگر رتبه بدهند. در ژوئن ۱۹۹۶درآمد ماهیانه این سایت به ۱۰هزار دلار رسید و باعث شد امیدیار كارش را رها و تمام وقتش را صرف این پروژه كند. در سال ۱۹۹۷ این سایت كه به تازگی eBay نامیده می شد، یك میلیونیوم حراج خود را برای فروش یك اسباب بازی ساخته شده براساس شخصیتی كارتونی برگزار كرد. مگ وایتمن در سال ۱۹۹۸ به عنوان مدیر اجرایی به این شركت پیوست. چندی بعد در همان سال این شركت با یك میلیون كاربر ثبت نام شده، سهامی عام شد. در سال ۱۹۹۹ eBay در بریتانیا و آلمان سایت محلی دایر كرد و توانست بر نقص فنی بزرگی كه این سایت را برای ۲۲ ساعت تعطیل كرده بود، فائق آید. در سال ۲۰۰۱ این شركت از Amazon به عنوان پربیننده ترین سایت تجارت الكترونیكی سبقت گرفت و یك سال بعد سرویس Paypal را كه مخصوص پرداخت پول از طریق اینترنت است، خرید، اما در ژاپن با مانع بزرگی مواجه شد و بعد از واگذاری عرضه رقابت به یاهو از آن بازار خارج شد.

● حراج برای خوشبختی

eBay طی دوران فعالیت خود روش های مختلفی را برای بهبود فرآیندهای خرید و فروش تجربه كرده است. یك سال قبل این شركت سرویس جدیدی را ایجاد كرد كه بر مبنای آن كاربران و فروشندگان می توانستند از وب سایت مستقلی برای فروش كالا برخوردار باشند. این سرویس موسوم به Prostores به كسانی كه اجناس خود را در این حراجی می فروشند، امكان می دهد صاحب آدرس اینترنتی شوند، ولی فروش های خود را از طریق سیستم این حراجی انجام دهند و از تجربه مدیران فروش آن بهره بگیرند. این كار در واقع تمهیدی برای استفاده بیشتر از فضای مجازی این حراجی بزرگ است و نشان می دهد كه eBay قصد دارد از بسیاری از مزایا و امكانات اینترنت برای بالا بردن بهره وری سایت خود استفاده كند.

این امكانات البته پس از آن ارائه شد كه eBay تهدید كرده بود كارمزد خرید و فروش كالا روی وب را به شكل بی سابقه ای افزایش خواهد داد. چنین موضوعی باعث اعتراض كاربران شد و به همین دلیل eBay تلاش كرد با افزودن برخی امكانات جدید به جذابیت های سایت خود اضافه كند. این شركت در سه ماهه منتهی به مارس ۲۰۰۵، از بیش از یك میلیارد دلار فروش، ۲۵۶ میلیون دلار سود برد كه ۲۸ درصد بیشتر از همین رقم در سال ۲۰۰۴ بود. اما به نظر می رسد هسته كسب و كار آن كه حراج های اینترنتی است، رونق خود را از دست می دهد و این بدین مفهوم است كه این شركت باید مشتریانی را كه از وب سایتش به عنوان ویترینی برای كالاهای دارای قیمت مقطوع استفاده می كنند، راضی نگه دارد.

مایكل دیرینگ مدیر بازاریابی eBay می گوید كه بیش از صد هزار نفر از فروشندگان پروپاقرص این حراجی خودشان سایت ندارند و سرویس جدید می كوشد راه اندازی سایت را برای آنها آسان سازد. به گفته او: «این بازار كماكان بنیان كسب و كار ما خواهد بود، ولی ما می دانیم فروشندگان علاقه دارند خریداران را در هرجا بیابند و این سرویس می تواند به آنها كمك كند.» این سرویس كه ابتدا فقط به كاربران در آمریكا عرضه شد، ماهیانه نزدیك به هفت دلار هزینه دربر دارد و كاربران بابت هر معامله باید نیم تا یك و نیم درصد ارزش آن را بپردازند.

روزی نیست كه در مورد حراج یك جنس عجیب و غریب از سراسر جهان خبری منتشر نشود و طی سال ها این حراجی آن لاین نیز از حراج اشیای عجیب و غریب بی نصیب نبوده است. این موضوع خصوصا از آن جهت مورد توجه قرار می گیرد كه سایت اینترنتی برخی محدودیت های فیزیكی را با خود به همراه دارد و بسیاری نیز كوشیده اند برخی چیزهایی كه تاكنون روی آنها خرید و فروشی صورت نگرفته و اساسا قیمتی ندارند را نیز در این سایت عرضه كنند. در حدود دو سال قبل به دنبال درگذشت رونالد ریگان رئیس جمهور سابق آمریكا یازده هزار قطعه مختلف از اشیای وی برای حراج روی این سایت قرار گرفت.

با این حال با توجه به حجم بالای اشیای ارائه شده برخی قطعات دروغین و جعلی منصوب به او نیز در این سایت عرضه شد. از جمله اشیایی كه در این سایت عرضه شد می توان به دكمه سر دست پیراهن، كلاه كابویی، توپ های گلف، لوازم بیس بال و لوازم دیگر متعلق به ریگان اشاره كرد. در همان زمان در حدود ۱۵۰ نفر مدعی شدند كه دست خط و یا امضایی از رئیس جمهور سابق آمریكا دارند كه می خواهند آن را در این حراجی عرضه كنند اما كارشناسان هشدار دادند كه ممكن است بسیاری از این گونه ادعاها جعلی باشند. بر اساس تحقیقی كه اف بی آی منتشر كرده در مجموع در حدود ۵۰ درصد از دست خط های منصوب به ستارگان ورزشی كه در این سایت ارائه می شوند دروغین و قلابی هستند.

این در حالی است كه همزمان با اتفاق خاص روی یك شخصیت موضوع حراج اشیا و وسایل مربوط به او بسیار داغ می شود. سه سال قبل نیز بیش از هزار قطعه از لوازم متعلق به صدام حسین در این سایت اینترنتی به معرض نمایش گذشته شد كه دفترچه بانكی و چنگال هایی را شامل می شد كه از كاخ های تسخیر شده او در زمان جنگ آمریكا و عراق به دست آمد. همچنین تكه هایی از مجسمه صدام در میدان فردوس نیز در میان این اشیا قرار داشت اما صاحبان eBay كه همواره مراقب به خطر افتادن حیثیت بازاری خود هستند از فروش این قطعات مجسمه جلوگیری كردند. بسیاری از اشیایی كه می توانند كاملا بی ارزش به حساب آیند نیز در مواقع خاص در این حراجی قیمت می یابند. مثلا در زمان حراج قطعات و وسایل مربوط به صدام حسین در eBay چند سكه رایج عراق با تصویر صدام نیز دیده می شد كه هر چند در آن زمان در عراق این سكه ها چندان ارزشی نداشت اما روی سایت eBay این سكه های بی ارزش بیش از ۲۰۰ دلار به فروش رفت. حتی چنگال صدام حسین نیز بیش از ۵۱۱۲ دلار قیمت اولیه گرفت و تصاویری از كاخ نیز كه به امضای شخصی او رسیده بود به قیمت ۲۵۰۰ دلار به فروش رفت.

اما موضوع حراج های غیرمعمول در eBay نیز بسیار زبانزد است. چندی پیش یك شهر متروك در كالیفرنیای شمالی در این سایت به قیمت ۱۷ میلیون دلار به فروش رفت و ركوردی عجیب را به جای گذاشت. چنین حراجی ای باعث شد تا فردی با دیدن آن به فكر فروش خانواده خود بیفتد. این مرد كه استیو یانگ نام داشت اعضای خانواده خود را روی سایت eBay «جذاب و دوست داشتنی» نامید و قول داد كه برنده این حراج می تواند برای همیشه خوشبخت باشد. این مرد حراج را با ۵ میلیون دلار آغاز كرد اما مقامات eBay كه فروش انسان و یا اعضای بدن را روی این سایت ممنوع كرده اند بلافاصله از ادامه این حراج جلوگیری كردند.

در موردی دیگر یك مجله امضا شده توسط «استیو جابز» مدیر اجرایی و موسس شركت اپل قیمتی تا ۲۳۰۰ دلار پیدا كرد اما فروشنده كه خود را یك كارگر قدیمی اپل معرفی كرده بود حاضر به فروش آن مجله با همین قیمت هم نشد چراكه به گفته او این قیمت خیلی پایین تر از قیمت شایسته این مجله است. او در حالی از فروش مجله خود با این قیمت خودداری كرد كه بسیاری از مجلات امضا شده توسط افراد سرشناس قیمتی پایین تر از هزار دلار دارند. فروش یك جمبوجت شخصی به مبلغ ۴ میلیون دلار نیز تاكنون بزرگترین حراج این سایت بوده است. این در حالی است كه چندی قبل جزیره ای متروك به نام تاچ كلی با مساحت ۴ هزار مترمربع در جزایر ویرجین آمریكا تا ۴۵ میلیون دلار قیمت گذاری شد اما سرانجام بدون حصول به توافقی بر سر قیمت به فروش نرفت.

در یكی از جذاب ترین حراج های این سایت توپی كه دیوید بكام در بازی با پرتغال در جام ملت های اروپا نتوانست وارد دروازه كند به مبلغ ۴۵ هزار دلار به یك كازینوی اینترنتی فروخته شد. این كازینوی اینترنتی اعلام كرد كه با خرید این توپ قصد دارد تا در یكی از استادیوم های انگلستان و با دریافت ۱۰ پوند از هر نفر به آنها اجازه دهد تا كاری را كه دیوید بكام نتوانست انجام دهد آنها نیز امتحان كنند.

علی پرند

---