قاشق Spoon

از دوره ماگدالنی کاردک‌های استخوانی و قاشق واقعی با گودی بسیار مختصر بدست آمده است که نسبت آشکاری با کاردها دارند اما کمیابی آنها دلیلی بررواج محدود آنهاست. با این‌همه از …

از دوره ماگدالنی کاردک‌های استخوانی و قاشق واقعی با گودی بسیار مختصر بدست آمده است که نسبت آشکاری با کاردها دارند اما کمیابی آنها دلیلی بررواج محدود آنهاست. با این‌همه از مرحله نخستین دورهٔ میانه سنگی و دوره ماگلموسی هم قاشق‌هائی ازین دست یافت. گشته. در آغاز دورهٔ نوسنگی قاشق‌هائی از نوع تازه رواج داشت که با پیدایش ظروف سفالین بی‌ارتباط نبود [۱].

اختراع قاشق و چنگال

آدمیان نخستین در عهد حجر از چیزی شبیه قاشق امروزی استفاده می‌کردند،مصری‌ها قاشق را از چوپ، سنگ و عاج می‌ساختند. یونانیان قاشق‌های مفرغی و نقره‌ای بکار می‌بردند. در قرون وسطی قاشق‌های استخوانی، حلبی، چوبی می‌ساختند. تا سیصد سال پیش کاردو چنگال در هنگام صرف غذا کمتر به‌کار می‌رفت. مثلاً فرانسویان با انگشت غذا می‌خوردند. البته چنگال به شکل امروزی در روزگاران کهن وجود نداشت اما از شاخه‌های کوچک درخت و غیره به‌جای چنگال استفاده می‌نمودند. برخی اولین چنگال‌ها را یک چوب کوچک دندانه‌دار می‌دانستند.

چنگال‌های نخستین ادوات دراز و دو چنگاله بود که از آهن و استخوان یا چوب‌های سخت ساخته می‌شد و آن را تنها هنگام پختن غذا و نگاه داشتن گوشت برای بریدن بکار می‌بردند.

چنگال در قرن یازدهم میلادی برای صرف غذا بکار می‌رفت اما تنها عده کمی قادر بداشتن فقط یک چنگال بودند.

پس از قرون هفدهم کارد نیز وارد سرویس سفره گشت و باین ترتیب قاشق و چنگال و کارد هنگام صرف غذا مورد استفاده واقع شد. با این حال تا مدت‌ها قاشق و کارد و چنگال اشیاء لوکس بشمار می‌رفت و فقیران با انگشتان غذا می‌خوردند.

کارد از قدیمی‌ترین ابزارهای آدمی بود که نخست از تکه‌های سنگ چخماق یا سنگ‌های دیگر ساخته می‌شد که لبه تیز و برنده‌ای داشت.

احتمالاً آدمیان نخستین از برگ پهن به‌عنوان بشقاب استفاده می‌کردند، کدوی حلوائی را به‌جای کاسه یا نیمه نارگیل را به‌عنوان فنجان بکار می‌بردند.

پس از اخترا کوزه‌گری ظروف فراوان و متنوعی در اختیار بشر قرار گرفت، انواع بشقاب، فنجان، دیگچه و کوزه، جای نگهداری غله،ظرف آب و مایعات دیگر به‌وجود آمد و اساساً صدور و فروش ظروف سفالین یکی از تجارت‌های مهم عهد باستان بشمار می‌رفت. یونانیان، رومیان، مصریان باستان انواع ظروف سفالین با نقوش فریبا در اندازه‌های متنوع دلخواه رامی‌ساختند [۱۸].

قالی ـ قالی‌بافی

قالی در دسته‌بندی هنرهای تصویری، به‌سبب بافته شدن، در ردهٔ منسوجات قرار می‌گیرد.

استاد کار ملزم است ابتدا نقش‌هائی را برای سطح مورد نظر خود انتخاب کند؛ سپس نقش‌های انتخابی را، در ضمن بافتن زمینهٔ اصلی، تنظیم نماید. او می‌باید این عمل را طوری به انجام رساند که نقش‌ها با زمینهٔ اصلی متناسب باشند.

در قالی‌بافی، ماننده همهٔ رشته‌های هنر بافندگی، همواره جلوه نقش‌ها بستگی به جنس زمینهٔ اصلی دارد. همچنین بافت‌های مختلف جلوه‌های متفاوتی به نقش‌ها می‌دهند.

تناسب بین عناصر یک قالی در آن موقع به‌وجود می‌آید که استادکار، در تلفیق سه عنصر مختلف (نقش)، (جنس زمینه) و (بافت)، مهارت فنی و ذوق خود را به‌کار اندازد و جلوهٔ هر یک را با آن دو دیگر هماهنگ کند و حس لامسه و باصرهٔ بیننده فروش را به یکدیگر پیوند دهد و آن دو را به‌یک اندازه راضی سازد.

استادکار آزاد است، به خاطر ایجاد تناسب، در بافت نقشی مشکل و دقیق تصرف به خرج دهد و آن را به یک رنگ درآورد و هم بالعکس می‌تواند نقش پیچیده‌ای را با رنگ‌ها و با بافت‌های مختلف بسازد و به این شکل احساس ظرافت را با بهت ـ و خاموشی را به جنبش ـ و نشاط رابه غم ـ و غم را به غیره مبدل نماید.

فن تهیه قالی

قالی با الیاف نباتی و حیوانی تهیه می‌گردد؛ به عبارت دیگر مواد اصلی قالی پنبه یا کتان و پشم یا ابریشم است. و این هر دو و هر چهار، در حد خود، با یکدیگر متفاوتند. بدین معنی که الیاف پنبه‌ای کوتاه، الیاف کتانی بلند، الیاف ابریشمی لطیف و براق و الیاف پشمی زبر و ضخیم است.

نخستین مرحلهٔ ایجاد قالی ریسندگی و آن مرحلهٔ تهیه نخ، برای به‌وجود آوردن تارها و پودها است.

نخ تارها را یعنی رشته‌های موازی زیرین قالی که اساس زمینه است، وقتی که از الیاف پنبه‌ای باشد کلفت، و زمانی که از کتان باشد، نازک، و نخ پودها را یعنی سلسله نخ‌هائی که ضمن تار بافته می‌شود و ظاهر فرش را تشکیل می‌دهد می‌گذارند.

دار دو تیر موازی چربی اس که به زمین استوار می‌گردد و طول آن دو، پهنای قالی است و میانهٔ آن درازای فرش را مشخص می‌کند و این همان دستگاهی است که نخ‌های رنگین بدان آویزان است و قالیباف در پای آن می‌نشیند و نقشه را پیش روی خود می‌گذارد و قالی را (کله کله) می‌بافد؛ تا به قولی (شما آن را زیر پای خود بیاندازید). و یا انجماد تدریجی اعصار بر آن فرود آمده، پس از هزاران سال به بیرون کشیده شود و بر صدر سریر افتخارات ملتی جای گیرد.

مقام قالی ایران

دیرگاهیاست که سمفونی پرشکوه قالی ایران، در دل تالارهای موزه‌های بزرگ جهان، طنین افکنده و بیش از همه بازدیدکنندگان موزه‌ها آرمیتاژ، لووور، ویکتوریاو آلبرت، متروپولیتن، وین، پولدی پوزولی (ایتالیا) و سایر موزه‌های بزرگ دیگر گوش چشمخود را از آن سرشار می‌سازند و عمق این نوای دلنشین، که هم‌اکنون نیز از سرپنجه‌ٔ زرین قالیبافان ایران بلند است، به عهد هخامنشی می‌رسد. سند این ادعا قالی مکشوف در پازیریک است که اینک در موزه آرمیتاژ لنینگراد جای دارد [۲۰].

قانون ارشمیدس

بیان می‌کند که برای جسمی که در یک سیال غوطه‌ور شده است، نیروی شناوری برابر با وزن سیالی است که جابه‌جا کرده است [الف] جسم گردی که از یک ترازو آویزان شده است دارای وزن P در هوا می‌باشد و وقتی که در آب غوطه می‌خورد دارای وزن کمتر q می‌گردد. اختلاف وزن‌ها (p-q) برابر با نیروی شناوری وارد بر آن است که همان وزن آب ریخته شده به ظرف کوچکتر است. (r-s). یک استفاده از قانون ارشمیدس، در چگالی‌سنج است [ب] که برای آزمایش وضعیت باتری با سنجش چگالی اسید به کار می‌رود. لولهٔ دستگاه به داخل اسید فرو برده می‌شود و لاستیک هواکش فشرده می‌شود تا هوا را از لوله بیرون آید؛ سپس لاستیک‌ رها می‌شود تا اسید را به درون ساقهٔ اصلی بمکد. پس از آن چگالی‌سنج در عمقی از مایع غوطه‌ور می‌شود که مرتبط با چگالی مایع است. برای قرائت دقیق چگالی مخصوصو اسید باتری، چگالی‌سنج را مدرج (کالیبره) کرده‌اند.

۱ـ تاریخ صنعت و اختراع ـ موریس دوما ـ ترجمه عبدالله ارگانی

۱۸ ـ دکتر نرگس سعیدیان

۲۰ ـ سرزمین و مردم ایران ـ عبدالحسن سعیدیان