شورای امنیت و پرونده هسته ای ایران

آیا ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد به گونه ای كه در قطعنامه مصوب جلسه اخیر شورای حكام آژانس بین المللی انرژی اتمی پیش بینی شده است , فایده ای دارد

به احتمال زیاد، در جلسه ماه نوامبر شورای حكام به ایران «فرصت داده خواهد شد» كه راه مصالحه با جامعه جهانی (از جمله آژانس بین المللی انرژی اتمی ، سه كشور اروپایی انگلیس، فرانسه ، آلمان و یا تعداد بیشتر مذاكره كنندگان ) را در مورد برنامه هسته ای خود بیابد. لااقل این معقولانه ترین اقدام خواهد بود.در راستای این نتیجه گیری ، چند نكته باید گفته شود. باید به خاطر آورد كه رأی اكثریت شركت كنندگان در آخرین جلسه شورای حكام آژانس این بود كه مسأله هسته ای ایران به دلیل عقیم ماندن مذاكرات ایران و اروپا جهت بررسی به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع شود. از ۳۴ عضو شورا تعداد ۲۲ كشور رأی موافق ، یك كشور رأی مخالف و تعداد ۱۱ كشور رأی ممتنع دادند.

بنابراین، تناسب كلی ۲۲ رأی موافق «غربی ها» در مقابل ۱۲ رأی كشورهای طرفدار ایران بود.

اما بلافاصله بعداز این جلسه ، نوبت تغییر و جایگزینی ۱۰ عضو شورای حكام آژانس از میان اعضای غیردائمی فرا رسید. كه در نتیجه «فراكسیون طرفدار ایران» در جلسه آتی شورا بطور قابل ملاحظه ای قوی تر خواهد شد: به جای پنج كشور مشخص غربی كه حذف شدند، فقط سه كشور یونان، نروژ و اسلوونی كه شاید رأی مثبت به ارجاع پرونده به شورای امنیت بدهند،وارد شورا شدند. در عوض، از بین مابقی هفت عضو جدید كشورهای بیلوروس، كوبا و سوریه موضع فعالانه طرفداری از ایران و كشورهای مصر، اندونزی، كلمبیا و لیبی موضع بیطرف را اتخاذ می كنند. به آسانی حساب می شود كه تناسب كلی می تواند ۱۷ به ۱۷ باشد. البته شاید لیبی رأی موافق ندهد، چون این كشور برنامه هسته ای خود را به واشنگتن سپرده است.

البته این میزان شاید كافی به نظر نرسد برای آنكه اكثریت از موضع طرفداری از ایران برآید كه به احتمال قوی همین طور هم خواهد بود. ولی به عقیده «ولادیمیر یوسییف » كارشناس بنیاد «كارنگی» مسكو چنین ترتیبی كافی خواهد بود كه بر جو كلی بحث پیرامون مسأله ایران تأثیر مشهودی بگذارد. علاوه براین ، خیلی چیزها همچنین بستگی به آن خواهد داشت كه روسیه و چین تا چه اندازه موضع فعالانه دراین باره اتخاذ كنند.آرای روسیه و چین در جلسه گذشته شورا ممتنع بود. به عقیده این كارشناس روسی، موضع بیطرفانه روسیه و چین كه در بحث و بررسیها شدیداً مخالف ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد بودند، باید امتیاز كوچكی از طرف آنها برای اروپا و آمریكا تلقی شود كه برای دستیابی به اتفاق نظر با پكن و مسكو در باره موضوعات ایران تلاش های زیادی انجام داده اند و می دهند.

گواه این امر ، همان قطعنامه مصوب آژانس است. امكان ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت واقعاً در قطعنامه پیش بینی شده است، اما همراه با قید و شرط های اساسی و مهم. آژانس تنها زمانی در این جهت گام برمی دارد كه ایران از ساخت سیكل سوخت هسته ای كامل برای خود اجتناب نكند. پس مگر می توان نبود تاریخ معین برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را چیزی جز استقبال از موضع روسیه و چین دانست؟ بسیاری از اروپایی ها، فقط و فقط بر ارجاع فوری پرونده اصرار می ورزیدند. پس عقب نشینی از خواسته های اولیه خود ، گویای مطلبی است؛ اگر روسیه و چین در بحث و بررسی مسأله ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت بر مواضع قبلی خود مبنی بر زودهنگام بودن چنین اقدام و وجود ظرفیت كماكان همكاری ایران و آژانس استوار باشند، این احتمال زیاد هست كه اعضای دیگر شورا هم كه قبلاً رأی موافق داده اند، همچنین به موضع مسكو و پكن ملحق شوند. لااقل قابل تصور است كه فرانسه به مواضع روسیه و چین بپیوندد.طرفهای ذینفع (ایران ، آژانس ، سه كشور اروپایی) یك ماه باقی مانده تا اجلاس بعدی شورای حكام آژانس را احتمال زیاد به جست وجوی فعالانه مصالحه و جمع بندی های مناسب برای از سرگیری مذاكرات می گذرانند. آقای «محمدبرادعی» مدیركل آژانس اخیراً درمسكو اعلام كرد كه ایران «شانس گریز از تصویب تحریمات شورای امنیت را دارد ، به شرط آنكه در حل مسائل باقی مانده با آژانس همكاری كند».

وی گفت:«ما می خواهیم راه حل صلح آمیز برای مسأله ایران پیدا كنیم و معلوم است كه چرا همه امروز راجع به لزوم از سرگیری مذاكرات بین اروپا و ایران سخن می گویند.» من از همه طرفها می خواهم كه به پشت میز مذاكره بازگردند و شك ندارم كه آنها ضرورت این كار را درك می كنند». بنا به گفته وی ، مقامات ایران به او اطمینان داده اند كه طرف ایرانی آماده است درمورد حل و فصل همه مسائلی كه هنوز حل نشده باقی مانده اند، با آژانس همكاری كند.باید گفت كه متوجه هستیم كه اظهارات برادعی پس از اعطای اخیر جایزه نوبل به او وزن و اعتبار بیشتری پیدا كرده است.تهران نیز با اعلام این مطلب كه «در گشوده برای بازگشت به پشت میز مذاكره» را برای خود نگه می دارد، واقعاً از این گام استقبال كرد و در عین حال ، شرایطی را تذكر داد.

پرسش این است كه این شرایط تا چه اندازه برای غرب قابل قبول واقع خواهد شد؟ جواب با سه كشور اروپایی است.

ترجمه : شهلا محمدی جاهدی

منبع: خبرگزاری ریانووستی