برخورد با کودک بدقلق

اغلب ما در خانواده یا جمع دوستان با کودکانی بدخلق و ناسازگار برخورد داشته‌ایم. حالت بارز در این کودکان معمولا گریه کردن، جیغ زدن و تکان دادن دست‌ها و پاهاست، عملی ناگهانی و …

اغلب ما در خانواده یا جمع دوستان با کودکانی بدخلق و ناسازگار برخورد داشته‌ایم. حالت بارز در این کودکان معمولا گریه کردن، جیغ زدن و تکان دادن دست‌ها و پاهاست، عملی ناگهانی و بدون برنامه‌ریزی برای نشان دادن خشم. این کارها معمولا ۳۰ ثانیه تا ۲ دقیقه طول می‌کشد و در ابتدا شدیدتر است. گاهی نیز ممکن است طولانی‌تر باشد.

کارشناسان می‌گویند لجبازی و بدخلقی کودک راهی برای بیان سرخوردگی‌های عاطفی، فیزیکی یا روانی کودک است. چون بچه‌ها هنوز بلد نیستند عصبانیت و خشم خود را به درستی نشان دهند. اغلب کودکان در ۲ سالگی دامنه لغات محدودی دارند. والدین تنها ۵۰‌درصد مواقع منظور کودک را درک خواهند کرد و غریبه‌ها کمتر. وقتی که کودک می‌خواهد چیزی را به شما بگوید و شما متوجه نمی‌شوید یا از خواسته او پیروی نمی‌کنید، این حالات بروز می‌کند.

ممکن است این طور به نظر برسد که کودک با بی‌ادبی می‌خواهد اعصاب شما را بهم بریزد، اما بدانید کودکان خردسال برای شرمسار یا عصبانی کردن پدر و مادر خود نقشه شومی ندارند.

راهکار

هیچ راه بی‌خطایی برای جلوگیری از این اخلاق کودکان وجود ندارد، اما هزاران کار است که می‌توانید انجام دهید تا کودکان و حتی خردسالان را به اخلاق خوب تشویق کنید.

ـ سازگار باشید. برنامه‌ای روزانه تعیین کنید تا کودک نیز بداند که باید انتظار چه چیزی را داشته باشد و تا جایی که ممکن است به این برنامه پایبند باشید، ازجمله زمان خواب.

ـ به کارهای روزانه خود فکر کنید. به عنوان مثال اگر قرار است در صفی انتظار بکشید، یک اسباب‌بازی کوچک یا غذایی سرپایی برای مشغول کردن کودک با خود ببرید.

ـ کودک را به استفاده از کلمات تشویق کنید. خردسالان لغات بیشتری از آنچه که می‌توانند بیان کنند، می‌فهمند. اگر کودک شما صحبت نمی‌کند یا به طور واضح صحبت نمی‌کند باید به او استفاده از علائم و نشانه‌ها مانند من می‌خواهم، کافیه و... را آموزش بدهید. هر چه کودک با شما راحت‌تر ارتباط برقرار کند، بداخلاقی‌هایش کمتر می‌شود. به یاد داشته باشید هر چه سن او بیشتر می‌شود، از او بخواهید از کلمات بیشتری استفاده کند.

ـ به او اجازه بدهید تصمیم بگیرد. به عنوان مثال دوست دارد لباس قرمزش را بپوشد یا لباس آبی؟

ـ اخلاق خوب او را تحسین کنید. زمانی که کودک رفتار خوبی دارد به او بیشتر توجه کنید و به او بگویید که شما چقدر سربلند می‌شوید وقتی که او این گونه رفتار می‌کند.

ـ حواس او را پرت کنید. هرگاه حس می‌کنید که بد اخلاقی‌های او دارد شروع می‌شود، حواس او را پرت کنید.

ـ از شرایطی که موجب بروز این حالت می‌شود، دوری کنید. به عنوان مثال اگر کودک برای اسباب‌بازی بهانه می‌گیرد، از جلوی مغازه‌هایی که برای او وسوسه‌انگیز هستند، عبور نکنید.

بهترین راه پاسخگویی

اگر می‌توانید، تظاهر به بی‌اهمیت بودن این رفتار بکنید. اگر شما آرامش خود را از دست داده یا تسلیم خواسته‌های او شوید، به او آموخته‌اید که این بداخلاقی‌ها مفید است.

وقتی که در خانه این گونه برخورد می‌کند، طوری رفتار کنید که گویی رفتار او چیزی را بهم نمی‌زند. وقتی که کودک آرام شد به او بگویید که متوجه رفتارش شده‌اید، اما این کار باعث توجه شما نخواهد شد. اگر او نیاز دارد چیزی بگوید، باید از کلمات استفاده کند.

اگر در محیطی عمومی شروع به بدخلقی کرد، همچنان تظاهر به بی‌اهمیتی بهترین شیوه است. اگر حالت او تشدید شد یا کودک شما در صدد صدمه زدن به خودش بود، کار خود را متوقف کرده و فرزند خود را از محیط خارج کنید.

تنبیه در چنین شرایطی مناسب است؟

کج‌خلقی‌های موقتی کودک، بخشی طبیعی از دوره رشد اوست. تنبیه بدنی کردن افزون بر این که سلامت روانی کودک را تهدید می‌کند، او را لجوج‌تر خواهد کرد. به جای تنبیه کردن، به کودک یادآوری کنید که این شیوه‌ای مناسب و درست نیست. گاهی یک تذکر ساده کافی خواهد بود، اما برای مواردی که به گونه‌ای شدید این حالت را نشان می‌دهد باید برای مدتی او را به کاری که دوست ندارد مانند ساکت نشستن مجبور کنید.

زمانی که کودک بتواند رفتارهای خودش را کنترل کند، کج‌خلقی‌های موقتی او نیز کمتر می‌شود. بیشتر کودکان ۴ یا ۵ سالگی این حالت را پشت‌سر می‌گذارند.

اگر کودک شما با این که سنش افزایش یافته، هنوز این حالات را دارد با پزشک مشورت کنید. شاید اینها نشانه‌ای از مشکلی دیگر باشد.

نیلوفر اسعدی بیگی