تلفن همراه جای من سطل زباله نیست

در حالی که امروز تعداد گوشی های تلفن همراه به بیش از۵ ٢ میلیارد دستگاه رسیده و همچنان هم در حال تولید و افزایش است, گوشی های بازیافت شده نقش مهمی در توسعه ارتباطات بی سیم در کشور های توسعه نیافته پیدا کرده اند

در حالی که امروز تعداد گوشی‌های تلفن همراه به بیش از۵/٢ میلیارد دستگاه رسیده و همچنان هم در حال تولید و افزایش است، گوشی‌های بازیافت شده نقش مهمی در توسعه ارتباطات بی‌سیم در کشور‌های توسعه نیافته پیدا کرده‌اند.

در حال حاضر تقریبا ٨٠ درصد از جمعیت ۵/۶ میلیارد نفری جهان تحت پوشش شبکه‌های تلفن همراه هستند و این پوشش گسترده تلفن همراه در کنار آموزش و مراقبت‌های پزشکی به رشد اقتصادی کشورها کمک می‌کند.

از سوی دیگر، هر چند‌ بیشتر گوشی‌های تلفن همراه در ایالات متحده روانه سطل زباله می‌شوند یا در کشوی کمد خانه جای می‌گیرند، اما تعداد زیادی از آن‌ها نیز بازیافت شده و به شکلی در می‌آیند که گمان شود تا به حال استفاده نشده‌اند و به کشورهای اوکراین، ایران، جامائیکا، کنیا و یمن ارسال می‌شوند.

بیشتر این گوشی‌ها را شرکت آمریکایی RECELLULAR بازیافت و به وسیله واسطه‌ها به دیگر کشورها ارسال می‌کند.

این شرکت‌ها هفته‌ای ۷۵ هزار دستگاه گوشی تلفن همراه را دریافت (بیشترش را بنیادهای خیریه اهدا می‌کنند) و بیش از نیمی از آن‌ها را برای ارائه در کشورهای توسعه نیافته، تمیز و تعمیر می‌کنند.

دیگر گوشی‌ها هم، برای استفاده از قطعات و مواد خام گران قیمت خود مجددا چرخه بازیافت را طی می‌کنند.

شرکتRECELLULAR در واقع با استفاده از یک کالای بدون کاربرد (گوشی تلفن همراه دست دوم) هم به نفع خود عمل می‌کند و هم به نفع دیگران، اما هدف اصلی خود را درآمدزایی و حفظ محیط‌زیست بیان می‌کند.

مایکل نیومن معاون این شرکت می‌گوید: ایجاد کسب و کار و همچنین عرضه خدمات مفید و استفاده مهم از کالایی مانند گوشی تلفن همراه برای ما یک موفقیت بزرگ محسوب می‌شود.

بر اساس اعلام اتحادیه بین‌المللی ارتباطات راه دور در سال ۱۹۹۱ در حدود ١۷ میلیون مشترک تلفن همراه در سراسر جهان وجود داشت، در حالی که این رقم در اواخر سال ۲٠٠۵ میلادی به ۱۴/۲ میلیارد نفر رسید و از رقم ۲۷/١ میلیارد نفر مشترک خطوط ثابت تلفن پیشی گرفت.

مایکل نیومن می‌گوید: ارتباطات بی‌سیم در همه جا به ویژه ایالات متحده، اروپای غربی و چند کشور آسیایی از جمله ژاپن و کره جنوبی به شدت گسترش یافته است و مرحله بعدی هم رشد سریع تولید گوشی‌های تلفن همراه با فناوری سطح بالا در جهان است.

در قاره آفریقا تعداد مشترکان تلفن همراه طی ۵ سال گذشته، بیش از۲٠برابر شده و از ٥٨/۳ میلیون نفر در سال ۲٠٠٠ به ۷۶ میلیون نفر در سال ۲٠٠۵ رسیده است.

در ایالات متحده به‌طور متوسط هر ١٨ دقیقه، یکی از مشترکان تلفن همراه، گوشی خود را با یک مدل جدیدتر و پیشرفته‌تر عوض می‌کند.

حال آن که همان گوشی قدیم نیز به خوبی کار می‌کند و به این ترتیب به چرخه بازیافت وارد می‌شود.

این در حالی است که همه ساله میلیون‌ها گوشی تلفن همراه راهی سطل زباله شده یا در خانه‌ها رها می‌شوند زیرا مردم نمی‌دانند از گوشی‌های کهنه خود چگونه استفاده کنند، به همین دلیل هم بسیاری از افراد با رغبت گوشی‌های تلفن همراه خود را به بنیادهای خیریه تحویل می‌دهند.

از سوی دیگر قوانین بازیافت اجباری تجهیزات الکترونیکی که هم به نفع محیط‌زیست و هم به نفع مردم است، در ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا به رشد صنعت بازیافت کمک شایانی کرده است.

در حدود ۵٣ درصد از گوشی‌های قدیمی تلفن همراه که مجددا در ایالات متحده به فروش می‌رسند در شرکت RECELLULAR بازیافت می‌شوند.

این شرکت در سال ۲٠٠۶ میلادی بیش از ۴٠ میلیون دلار درآمد کسب کرد که پیش بینی می‌شود با توجه به توسعه صنعت بازیافت در این زمینه در سال ۲٠٠۷ درآمدهای این شرکت به ۶٠ میلیون دلار برسد.

شرکت RECELLULAR در حدود ۵٠٠ نوع گوشی تلفن همراه را بازیافت می‌کند. ضمن این که حدود ۶۵ درصد از گوشی‌های اهدایی مردم قابل استفاده مجدد هستند و بقیه برای استفاده از قطعات یدکی به شرکت‌های تولید‌کننده تجهیزات الکترونیکی فروخته می‌شوند.

قیمت عمده فروشی گوشی‌های بازیافتی کمتر از ٢٠ دلار است که خرده فروشان و واسطه‌ها آن را به قیمت ٤٠ دلار به مردم می‌فروشند، تقریبا بیش از ۶٠ درصد گوشی‌های بازیافتی فروخته شده به عمده فروشان به دست مصرف‌کنندگان خارج از ایالات متحده یعنی مردم کشورهای توسعه نیافته می‌رسد.

جالب این که بیش از یک چهارم گوشی‌های بازیافتی تلفن همراه در جهان متعلق به شرکت RECELLULARاست. از طرف دیگر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه قیمت گوشی‌های دست اول گران است و در برخی کشورها هم گوشی‌های تلفن همراه ساخت چین را به‌عنوان مارک اصلی به مردم عرضه می‌کنند.

در ایالات متحده شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات تلفن همراه، گوشی‌های خود را با تخفیف بالا عرضه می‌کنند و در عوض از محل قراردادهای خدمات تلفن یا مکالمات تلفنی اندکی از هزینه‌های خود را جبران می‌کنند‌ ولی در دیگر نقاط جهان متأسفانه مشتریان کل قیمت گوشی تلفن همراه را می‌پردازند و سپس به‌طور جداگانه برای دریافت خدمات تلفن همراه نیز هزینه پرداخت می‌کنند.

با وجود این که شرکت‌های بزرگ تولید‌کننده تلفن همراه در جهان، بیشترین تلاش خود را صرف تهیه گوشی‌های پیشرفته و گران قیمت می‌کنند، اما در زمینه گوشی‌های ارزان قیمت (گوشی‌های کمتر از۶٠ دلار) رقابت شدیدی وجود دارد.

با این وجود گوشی‌های بازیافتی حداکثر ۷ درصد کل بازار تلفن همراه را به خود اختصاص می‌دهند؛ اما همین نقش کوچک هم در جلوگیری از افزایش قیمت‌ها مؤثر است و به گسترش و توسعه ارتباطات بی‌سیم کمک می‌کند.

مؤسسه Mareh of Dimes که در ایالت نیوجرسی در زمینه پیشگیری از نقایص اصلی ارتباطات به تحقیق و آموزش می‌پردازد یک نمونه دیگر در این زمینه است.

این مؤسسه چند سال قبل برای راه اندازی برنامه اهدای گوشی تلفن همراه به سراغ شرکت RECELLULAR رفت و در حال حاضر این همکاری سالانه ١۶٠ هزار دلار برای این مؤسسه درآمد ایجاد کرده است.

در کشور کانادا نیز انجمن فوت بنکس چندین سال است که برنامه جمع آوری گوشی‌های تلفن همراه را به اجرا در می‌آورد و با شرکت‌های آمریکایی که در زمینه بازیافت وسایل الکترونیکی فعالند، همکاری می‌کند.

این انجمن کانادایی فعالیت خود را از سال ٢٠٠۳ میلادی آغاز کرد و به‌طور متوسط سالانه ١۵٠ هزار گوشی تلفن همراه بازیافت می‌کند.

در مجموع می‌توان گفت بازیافت تلفن همراه نه تنها موجب توسعه ارتباطات در کشورهای در حال توسعه می‌شود؛ بلکه مزایای اقتصادی کلانی را هم برای شرکت‌های بازیافت صنعتی ایجاد می‌کند که هم اکنون در حال گسترش هستند

ترجمه: علیرضا سزاوار