نگاهی به زندگینامه نخست وزیر سابق لبنان

نخست وزیر مستعفی لبنان ده سال در قدرت بود که طی آن ۵ دوره ریاست دولت را ازسال ۱۹۹۲ تا۲۰۰۴ میلادی به عهده داشت و سرانجام دیروز در یک حادثه بمب گذاری در بیروت لبنان کشته شد

رفیق حریری درسال ۱۹۴۴ در شهر صیدا درجنوب لبنان متولد شد وتحصیلات خود را در لبنان و تحصیلات دانشگاهی خود را دررشته بازرگانی دردانشگاه عربی بیروت به پایان رساند . وی به موازت آن به عنوان حسابداردر یکی از شرکت های خصوصی لبنان به فعالیت پرداخت . حریری سپس به عنوان معلم به عربستان سعودی عزیمت کرد و پس از ۶ سال اقامت درعربستان درسال ۱۹۷۰ میلادی به لبنان بازگشت و شرکت سی کونیست را بنیانگذاری کرد.او سپس با شرکت فرانسوی اوجیه درهتل سازی طائف عربستان مشارکت کرد و بعد از آن نیز شرکت سعودی اوجیه سعودی را تاسیس نمود.درسال ۱۹۸۷ وی تابعیت عربستان را دریافت کرد و ازآن سال به عنوان یکی از بزرگترین سرمایه داران عرب فعالیت خود را در زمینه های ساختمان سازی و هتل سازی و خرید سهام آغاز کرد.نخست وزیرمقتول شصت ساله لبنان در دوران حیاتش چندین شرکت درعربستان سعودی تاسیس کرد و نیز سهام بانک دریای مدیترانه، بانک لبنانی عربستان و بانک عربی و شرکت آندوسویزرا خریداری کرد .وی همچنین درسال ۱۹۸۱ مجله المستقبل، صوت العروبه و النهاررا خریداری کرد و رادیوالشرق را نیز تاسیس نمود وبعدها تلویزیون المستقبل را نیزتاسیس کرد.او ازسال ۱۹۸۲ به موازت فعالیت اقتصادی وارد فعالیت های سیاسی شد و به عنوان نماینده پارلمان و سپس به عنوان نخست وزیر انتخاب شد.حریری اولین باردر اکتبر ۱۹۹۴ میلادی در دوران ریاست جمهوری الیاس هراوی به نخست وزیری انتخاب شد که کابینه وی ۳۰ وزیر داشت.اودرمی ۱۹۹۵ مجددا مامور تشکیل کابینه جدید شد، دولت حریری درپی عملیات "خوشه های خشم رژیم صهیونیستی " در نوامبر ۱۹۹۶ استعفا کرد و پس از انتخابات پارلمانی در سال ۱۹۹۶ سومین کابینه خود را در ۷ نوامبر تشکیل داد که تا پایان دوران ریاست جمهوری هراوی و انتخاب لحود در پائیز ۱۹۹۸ میلادی ادامه یافت اما چهارمین کابینه وی دوسال پیش ازخروج وی از قدرت و بلافاصله پس از پیروزی وی در انتخابات مجلس در اکتبر ۲۰۰۰ تشکیل شد و پنجمین وآخرین کابینه وی در آوریل ۲۰۰۳ میلادی شکل گرفت که در اکتبر۲۰۰۴ استعفا کرد.وی پس از آنکه امیل لحود درسال ۱۹۹۸ میلادی به ریاست جمهوری لبنان رسید به مدت دو سال تا انتخابات مجلس درسال ۲۰۰۰ که پیروزی قاطعی را در بیروت بدست آورد، با وی به معارضه پرداخت.حریری جائزه افتخاری ویژه سازمان ملل درامربازسازی لبنان را در سال ۲۰۰۴ در جریان همایش جهانی تمدن دربارسلونا اسپانیا دریافت کرد.نخست وزیرسابق لبنان پس ازقریب به دوازده سال حضور درکابینه های مختلف این کشورازمقام خود کناره گیری کرد ومتن استعفانامه خود را تقدیم رئیس جمهور لبنان نمود.استعفای وی به دنبال یک دوره طولانی از تنش های پنهان وآشکارمیان وی با رئیس جمهورمسیحی صورت پذیرفت که آخرین آنها انتخاب مجدد امیل لحود به ریاست جمهوری لبنان بود.تحولات کشور کوچک و درعین حال بسیار با اهمیت لبنان ازدیربازمسائل مختلف سیاسی درمنطقه خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده است و انظارجهانیان وبویژه کشورهای عربی را متوجه خود نموده است.این کشورکه ازموقعیت استراتزیکی بسیارحساسی درقلب منطقه خاورمیانه ودرمجاورت سرزمینهای اشغالی فلسطین برخوردار است، طی سه دهه گذشته به مثابه ویترین تحولات خاورمیانه ومرکز به اصطلاح زورآزمایی کشورهای مهم مطرح درسطح جهانی و منطقه ای بوده است. دهه ۹۰ و پس ازآن سالهای اخیر منتهی به استعفای رفیق حریری را می توان دوران اوج قدرت ونفوذ سوریه درلبنان دانست که طی آن ضمن حضور رسمی دراین کشوروحمایت از دولتهای طرفدار دمشق، زمینه تحکیم بیش ازپیش نفوذ در لبنان را فراهم می ساخت ضمن اینکه ایفای نقش سوریه دررقابتهای منطقه ای و بین المللی از طریق حمایت ضمنی و آشکار از مقاومت اسلامی لبنان و گروههای مبارز فلسطینی موجبات خشم و نارضایتی واشنگتن و تل آویو را نیز فراهم می آورد .از سوی دیگروبا نزدیک شدن به آخرین ماههای ریاست جمهوری امیل لحود که ازروابط بسیارگسترده ای با دمشق نیز برخوردارمی باشد زمزمه های تعدیل جزئی برخی از مواد قانون اساسی لبنان به منظورفراهم شدن زمینه انتخاب مجدد وی به پست ریاست جمهوری مطرح شد که واکنشهای مختلفی را درمیان گروههای مختلف سیاسی و قومی لبنان ایجاد کرد.طبیعی بود که در صف اول مخالفان این طرح گروههای مختلفی همچون مسیحیان مارونی و بویژه حزب فالانژبه رهبری کریم بقرادونی ، درزی های مسلمان به رهبری ولید جنبلاط و بالاخره مهمتر ازهمه نخست وزیر قدرتمند ، متنفذ ، باسابقه و میلیاردر این کشور رفیق حریری که دارای اختلافات گسترده ای با امیل لحود بویژه در زمینه ادامه حضور نیروهای سوری در لبنان بود ، قرار داشته باشند . از سوی دیگروبه دنبال تحولات سریع بین المللی ناشی ازحمله آمریکا به عراق وقرارگرفتن دمشق درصف مخالفان جنگ ، آمریکا و رژیم صهیونیستی پروژه گسترده و بین المللی فشار براین کشور ازطریق صدور قانون محاسبه عمومی توسط کنگره آمریکا و نیزانجام تبلیغات گسترده توام با تهدیدهای نظامی را در دستور کار خود قرار دادند که بتدریج جای خود را به طرح خواسته های رسمی مبنی بر لزوم قطع حمایت از به اصطلاح تروریسم ، بستن دفاتر گروههای فلسطینی دردمشق و خلع سلاح حزب لبنان منتهی شد که البته با واکنش تند دمشق همراه بود . نوع واکنش دمشق موضوع را وارد مرحله ای حساستریعنی قرارگرفتن به عنوان دستورکارجدی مطرح در شورای امنیت سازمان ملل نمود که در این زمینه نیز با توجه به نفوذ گسترده آمریکا، شورای امنیت سازمان ملل دراقدامی تقریبا بی سابقه در تاریخ دوم سپتامبر گذشته ( برابربا۱۲ شهریور ماه ) قطعنامه شماره ۱۵۵۹ را پیرامون لزوم خروج نیروهای خارجی از لبنان ، خلع سلاح تمامی گروههای شبه نظامی در این کشورو مهمتر از همه فراهم نمودن زمینه جهت برگزاری انتخاباتی آزاد را صادر کرد که نوعی اعلام خطر و یا اخطار جدی به دمشق تلقی می شد . دولتهای لبنان و سوریه نیزدر مقابل با رد این گام شورای امنیت، آن را نوعی دخالت جدی در امور داخلی خود تلقی نمودند ضمن اینکه مجلس ملی لبنان نیز با اکثریت دو سوم آراء دوره ریاست جمهوری امیل لحود را تا سال ۲۰۰۷ تمدید و پاسخ دندان شکنی را به دخالت شورای امنیت داد.امری که البته ازسوی آمریکا و اسرائیل به عنوان فشاروارعاب دمشق برنمایندگان پارلمان لبنان تعبیر شد.دراین میان دولت سوریه نیزبا بیرون بردن بخشی ازنیروهای نظامی اش از لبنان تلاش نمود تا این پیام را هم به غرب بدهد که در صدد تقابل با شورای امنیت نبوده ، مایل به محدود نمودن دامنه بحران درهمین حد می باشد.ازسوی دیگرو با آغاز دوران جدید ریاست جمهوری امیل لحود بحث تعیین نخست وزیر آتی این کشوربعنوان یکی از موضوعات جدی مطرح درصحنه سیاسی لبنان بروز نمود که این مسئله بویژه با توجه به موضع گیری های شدید حریری بر علیه حضور حداقل ۱۶ هزار نیروی سوری درخاک لبنان از اهمیت بسزایی برخوردار بود.دراین میان بسیاری را گمان بر این بود که با رایزنی ها و مذاکرات وسیع صورت گرفته طی هفته های اخیرمیان حریری و لحود ، امکان انتخاب مجدد حریری به پست نخست وزیری وجود دارد حال آنکه با استعفای حداقل چهاروزیر کابینه حریری که در اعتراض به انتخاب مجدد لحود صورت پذیرفته بود ، نارضایتی دمشق از عملکرد حریری و عمق اختلافات چند ساله حریری با لحود، چنین احتمالی بسیارضعیف می نمود.نهایتا رفیق حریری چندی پیش با حضوردرکاخ بعبدا ودردیدار ۵ دقیقه ای متن استعفانامه خود را به امیل لحود ارائه وتصمیم بر عدم پذیرش مجدد این پست را اعلام نمود. وی دراین نامه دلایل استعفای خود را رویارویی با مسائل سیاسی وسیع سیاسی شناخته شده وعدم توانایی پرداختن به مسئولیتهای محوله عنوان نمود.عدم حضورحریری در کاخ نخست وزیری لبنان اگرچه در نگاه اول تامین کننده منافع بویژه سیاسی سوریه خواهد بود ولی بدون شک دردراز مدت در مسیری مغایر با این پیش بینی حرکت خواهد کرد چرا که طی یک دهه گذشته نقش سازندگی و کمک به احیای مجدد زیر بنای اقتصادی لبنان از طریق جذب سرمایه گزاری های خارجی مهمترین وظیفه ای بوده که حریری برای خود تعریف کرده بود.علاوه بر این وجود فردی مخالف سیاستهای دمشق در برابر کاخ بعبدا، این نکته را در انظار جهانیان به تصویر می کشید که دمشق و بیروت تحمل دیدگاهی مخالف خود را حتی در پست حساسی همچون نخست وزیری لبنان دارند.رفیق حریری نخست وزیر سابق لبنان سرانجام امروزدرحادثه انفجاریک خودروبمب گذاری شده درمقابل هتل"سن جرج" بیروت درنزدیکی ساحل دریای مدیترانه کشته شد.