اُفت تحصیلی نتیجه بی‌توجهی به الگوهای علم‌آموزی در خانواده است

افت تحصیلی به معنای نزول از یک سطح بالاتر به سطحی پایین‌تر و یکی از مشکلات عمده نظام‌های آموزشی در دنیای کنونی است که هر سال مقادیر زیادی از امکانات مالی و نیروهای انسانی، …

افت تحصیلی به معنای نزول از یک سطح بالاتر به سطحی پایین‌تر و یکی از مشکلات عمده نظام‌های آموزشی در دنیای کنونی است که هر سال مقادیر زیادی از امکانات مالی و نیروهای انسانی، آموزشی و پرورشی را به خود اختصاص می‌دهد.

علل افت تحصیلی

ـ ‌ عدم تامین نیازهای کودک (چه نیازهای جسمانی مثل خوراک و پوشاک و چه نیازهای روانی مانند امنیت، و احترام)، ضربه شدیدی بر جسم و روان کودک وارد می‌سازد و در نهایت باعث افت هوشی و تحصیلی می‌شود.

ـ‌ یکی از علل افت تحصیلی ممکن است از اختلال در سیستم بینایی و شنوایی ناشی شود که خود کودک و اطرافیان از آن اطلاع نداشته باشند.

ـ‌ فراموشی نیز می‌تواند معلول عوامل متعددی از قبیل نداشتنِ انگیزه، هدفمند نبودن فرآیند تحصیل برای دانش‌آموز، عدم احساس نیاز به درس خواندن، عدم تمرکز حواس یا رقابت‌طلبی شدید و تاکید بیش از حد بر ممتاز شدن باشد. تکالیف زیاد، لزوما سطح تحصیلی دانش‌آموز را بالا نمی‌برد و معمولا نتیجه‌ای معکوس به دنبال دارد.

راه‌های مقابله با افت تحصیلی

یکی از کارآمدترین راه‌های مقابله با افت تحصیلی، رابطه نزدیک اولیای مدرسه با خانواده دانش‌آموز است. تبادل اطلاعات خانواده و معلم و مسوولان مدرسه می‌تواند موجب شناخت هرچه بیشتر مشکلات و موانع موجود در راه تحصیل کودک و در نتیجه افت تحصیلی وی شود.

دانش‌آموزان را نباید با یکدیگر مقایسه کنیم، بلکه بهتر است رفتار آنها را با گذشته خودشان مقایسه کنیم. برای مثال معدل ۱۴ در ترم دوم پس از معدل ۱۲ در ترم اول دانش‌آموز باید تشویق شود، نه لزوما مقایسه معدل ۱۴ او با معدل ۱۸ دوست و همکلاسی‌اش. یکی از علل افت تحصیلی می‌تواند نبود الگوی مناسب در خانواده باشد. چه بسا در اغلب خانواده‌ها هرگز راجع به ارزش‌های علمی صحبتی به میان نمی‌آید، بلکه همواره بحث در مورد مسائل اقتصادی، مهمانی‌ها، خوراک و پوشاک است. به طور مثال والدین حتی برای مدت کوتاهی در حضور فرزندانشان به مطالعه (روزنامه، مجله و کتاب) نمی‌پردازند تا به این وسیله انگیزه مطالعه و تحصیل و علم‌آموزی را در کودکان خود تقویت کنند.

راهکارهایی برای جلوگیری از افت تحصیلی

طبق الگوی یادگیری شناختی ـ اجتماعی آلبرت بندورا، افراد رفتارهای دیگران را می‌بینند و یاد می‌گیرند و این در حالی است که اگر آن رفتارها با تقویت و تشویق همراه بوده باشند، این افراد آن رفتارها را انجام می‌دهند. پس ما نباید هیچ‌گاه رفتارهایی را که نمی‌خواهیم در فرزندانمان ایجاد شود تشویق کنیم. به عنوان مثال اگر می‌خواهید فرزندتان رفتار خوب درس خواندن را یاد بگیرد، باید نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

۱ـ اگر یکی از افراد نزدیک کودک، به عنوان مثال برادر یا خواهر یا دوست او، درس نمی‌خواند شما نباید به گونه‌ای رفتار کنید که فرزندتان گمان ببرد از رفتار درس نخواندن برادر یا خواهر یا دوست او خوشتان می‌آید.

۲ـ‌ ما می‌توانیم با ارائه الگوهای مناسبی که با درس خواندن موفق شده‌اند به جایی برسند، فرزندانمان را به انجام این کار تشویق کنیم. (توجه داشته باشید که مطلب اخیر به معنای مقایسه فرزندمان با همسالان یا دوستان موفق‌تر از خودش نیست).

۳ـ علایق، استعدادها و توانایی‌های فرزندانتان را بشناسید و به آنها اجازه دهید تا در جهت علایق و توانایی‌هایشان حرکت کنند. اگر فرزند با استعدادی دارید که به رشته‌ای خاص علاقه‌مند است و شما از آن رشته خوشتان نمی‌آید، او را مجبور به تحصیل در رشته‌ای که شما آن را دوست دارید و فرزندتان نمی‌پسندد نکنید.

وبلاگ روان‌شناسی بالینی

babakrahbari.mihanblog.com