لذت‌های مخاطب در پیامک‌سازی پس از سریال‌ها

تقریبا هر قسمت از سریال که تمام می‌شود، گوش به صدای مسیجی منتظر می‌ماند. موضوع قالب این مسیج‌ها بخش‌هایی از برنامه‌های نمایشی پربیننده‌تر تلویزیون است که محتوای آشکار ایدئولوژیک …

تقریبا هر قسمت از سریال که تمام می‌شود، گوش به صدای مسیجی منتظر می‌ماند. موضوع قالب این مسیج‌ها بخش‌هایی از برنامه‌های نمایشی پربیننده‌تر تلویزیون است که محتوای آشکار ایدئولوژیک دارند. این مسیج‌ها غالبا با هدف مبارزه با ایدئوژی‌ها و کم کردن تاثیر آن‌ها پخش می‌شوند که این کارکرد را با ساختار شکنی روایت و قرار دادن آن در گفتمانی غیر از گفتمان داستان سریال که منجر به آشکار شدن تناقضات، تداعی‌ها، اهداف پنهان و... داستان می‌شود، انجام می‌دهند.

چنین واکنشی از سوی مخاطبان تلویزیون به خوبی توسط رهیافت دریافت که با استوارت‌هال از دهه ۸۰ شروع شد قابل تبیین است.‌ هال مواضع سه گانه‌ای را برای رمزگشایی از رمزگان تلویزیونی پیش‌بینی کرده بود. در موضع معارضه مخاطب متوجه منظور اصلی کدگزار - سازمان رسانه- هست، ولی به دلایلی ایدئولوژیک آن رمزگان را متضاد درک می‌کند.

تحقیقات بعدی توسط مورلی، آنگ، فیسک، رادوی، کاتز... نشان داد که تماشای تلویزیون غیر ایدئولوژیک‌تر از آن چیزی است که‌ هال تصور می‌کرد. به طوری که حتی افرادی که نمی‌توانند در جایگاه رمزگشایی موافق باشند، وقتی به تماشای تلویزیون می‌نشینند می‌توانند لذت‌هایی را برای خود کشف کنند. بدون آنکه مجبور به مواجهه با ایدئولوژی مخالف نهفته در برنامه باشند.

در مجموعه‌های اخیر، مخاطب ایرانی‌ با باز کردن مفاصل پیام از هم، آن را در گفتمانی که تناقضات و درونمایه اصلی پیام سریال را نشان دهد، مفصل بندی می‌کند و با استفاده از رسانه‌ای میان فردی به اشاعه این جایگاه معنی سازی می‌پردازد.

غالب دریافت‌کنندگان و بازپخش‌کنندگان این مسیج‌ها که در جایگاه مخالف نیستند و مشارکت در توزیع معنای جدید را به مثابه بخشی از تماشا و لذت مستتر آن انجام می‌دهند که در مجموع منتهی به مصرفی شدن فرایند تماشا، حتی در ایدئولوژیک‌ترین مجموعه‌ها در تلویزیون و پیام زدایی از برنامه‌ها می‌شود و این فرایند مصرف تلویزیون امکان جایگاه‌های سه گانه لذت را برای مخاطب ممکن می‌کند.