«سرنخ» کور شد

سرنخ کور شد یک روز پس از درخواست ایران از لبنان برای مشارکت در بازجویی «ماجد الماجد», رییس گردان های عبدالله عزام, که از او به عنوان «سرنخ» حمله تروریستی به سفارت ایران در بیروت یاد می شود, رسانه ها خبر از فوت او دادند

سرنخ کور شد. یک‌روز پس از درخواست ایران از لبنان برای مشارکت در بازجویی «ماجد الماجد»، رییس گردان‌های عبدالله عزام، که از او به‌عنوان «سرنخ» حمله تروریستی به سفارت ایران در بیروت یاد می‌شود، رسانه‌ها خبر از فوت او دادند. «گردان‌ عبدالله عزام» مسوولیت عملیات حمله به سفارت ایران در بیروت را برعهده گرفت که از سوی تروریست سعودی، «ماجد الماجد» رهبری می‌شده است. در جریان این حمله که اواخر آبان گذشته انجام شد، ۲۶نفر از جمله رایزن فرهنگی ایران در بیروت کشته شدند. خبر دستگیری این تروریست که در فهرست افراد تحت‌تعقیب قرار داشت، چند روز پیش، در حالی منتشر شد که در ابتدا با ابهاماتی روبه‌رو بود. چهارشنبه گذشته وزیردفاع لبنان، با تایید خبر بازداشت او اعلام کرد حدود ۱۰روز پیش او در دام ماموران اداره اطلاعات ارتش لبنان افتاده است. روز گذشته پس از آنکه رسانه‌ها خبر مرگ «ماجد الماجد» را منتشر کردند، فرماندهی ارتش لبنان اعلام کرد: «ماجد الماجد صبح امروز در بیمارستان نظامی مرکزی در حین معالجه به دلیل وخامت حالش فوت کرده است.» همچنین قاضی «صقرصقر»، نماینده دولت در دادگاه نظامی در یک کنفرانس خبری گفته است که یک نماینده از پزشکی قانونی را مامور کرده است تا هویت جسد ماجد الماجد را تایید کند و دلایل مرگ وی را اعلام کند. گفته می‌شود این تروریست اهل عربستان‌سعودی، دچار بیماری کلیوی بوده و بر اثر همین بیماری درگذشته است.

درخواست ایران برای حضور در تحقیقات

عصر روز گذشته «غضنفر رکن‌آبادی»، سفیر ایران در لبنان در دیدار با «عدنان منصور»، وزیرخارجه لبنان، نامه «مصطفی پورمحمدی»، وزیر دادگستری ایران را برای ارایه به «شکیب قرطباوی»، وزیر دادگستری لبنان تسلیم وزیرخارجه لبنان کرد. «پورمحمدی» در این نامه با ابراز تشکر از جدیت مقامات لبنانی در پیگیری و دستگیری عاملان عملیات تروریستی مقابل سفارت ایران در بیروت، بر تمایل ایران برای اعزام هیاتی به بیروت با هدف مشارکت در روند پیگرد قضایی این اقدام تروریستی تاکید کرده است. «پورمحمدی» با بیان اینکه «ایران خواستار مشارکت حقوقدانان ایرانی در روند پیگیری پرونده حمله تروریستی به سفارت ایران در بیروت، پایتخت لبنان شده است»، ادامه داده: «تهران از دولت دوست و برادر لبنان انتظار دارد تا همکاری لازم را در این زمینه معمول دارند تا با تکمیل مراحل تحقیقات پرونده، عوامل این عملیات تروریستی در سریع‌ترین زمان ممکن در دادگاه‌های صالحه لبنان محاکمه شوند.» درهمین حال سخنگوی وزارت‌خارجه ایران با بیان اینکه «این اتفاق هیچ‌گونه خلل و نقصانی در عزممان برای پیگیری حقوقی و بین‌المللی حمله تروریستی مقابل سفارت ایران در بیروت ایجاد نمی‌کند»، گفت: «ایران به‌عنوان خسارت‌دیده اصلی همچنان خواستار شناسایی و مجازات طراحان و عاملان اقدام تروریستی مقابل سفارت کشورمان در بیروت که به شهادت یک دیپلمات و همسر یک دیپلمات دیگر کشورمان منجر شده، است و تا مجازات همه عاملان این حق را برای خود محفوظ می‌دارد.» «مرضیه افخم» اضافه کرد: «جامعه بین‌المللی باید در مبارزه با تروریسم به مسوولیت خود، با قاطعیت و صداقت عمل کند و سازوکارهای قانونی در شناسایی و تنبیه عاملان و منابع مالی و پشتیبان‌های اطلاعاتی و امنیتی اینگونه حوادث تروریستی را فراهم کرده و مسوولیت دولت‌ها برای همکاری در ریشه‌کنی پدیده شوم تروریسم را به‌طور جدی مورد توجه قرار دهد.» همچنین «حسین امیرعبداللهیان»، معاون عربی- آفریقایی وزارت‌خارجه گفت: «ابعاد و تردیدهای موجود در مورد مرگ ماجد الماجد باید مورد توجه مقامات لبنانی قرار گیرد.» همچنین «حسین شیخ‌الاسلام» مشاور بین‌الملل رییس مجلس نیز گفت: «ما منتظر توضیحات دولت لبنان درخصوص مرگ ماجد الماجد هستیم.»

تقویت شایبه‌های دخالت عربستان

رهبر گردان‌های عبدالله عزام که شاخه‌ای از «القاعده» در خاورمیانه محسوب می‌شود، در اختیار ارتش لبنان بوده است. چندی پیش بود که «میشل سلیمان»، رییس‌جمهوری لبنان اعلام کرد که «عربستان سه‌میلیارددلار برای تجهیز ارتش در اختیار لبنان قرار می‌دهد.» او ادامه داد که این کمک نظامی در تاریخ لبنان بی‌سابقه است. این خبر و نزدیکی برخی جریانات در ارتش لبنان به عربستان سعودی، شایبه حذف «ماجد الماجد» را توسط جریان‌های نزدیک به عربستان تقویت می‌کند. عربستان‌سعودی و ایران در سال‌های اخیر به‌خصوص پس از ناآرامی‌های سوریه دچار اختلاف‌نظر شدیدی شدند که این اختلاف‌نظر در روابط میان تهران و ریاض خود را نمایان کرد. عربستان که از تروریست‌های تکفیری در سوریه حمایت مالی و لجستیکی می‌کند، همواره ایران را به دخالت در امور سوریه متهم می‌کند. به غیراز سوریه، بحرین و لبنان نیز از موضوعات مورد مناقشه ایران و عربستان بوده است. در ادامه این شایبه‌ها، سردبیر روزنامه «الرای الیوم» لبنان اعلام کرد که به باور او، ماجد الماجد، قربانی یک توطئه شده تا نتواند به جنایات و اسرار خود اعتراف کند. در همین حال روز شنبه پیش از اعلام خبر فوت «ماجد الماجد» در گزارشی نسبت به «حذف فیزیکی» او هشدار داده بود. این روزنامه بدون اشاره به کشوری خاص در منطقه، نوشته بود: «جان ماجد الماجد و گنج اسرار او بسیار با ارزش هستند. هرگونه اقدام از سوی طرف‌های خارجی برای قتل این تروریست، تاثیری منفی بر ارتش لبنان و فرماندهی آن و همچنین اوضاع امنیتی لبنان خواهد گذاشت. رهاکردن ماجد و مرگ او یا خودداری از هرگونه اقدام برای زنده‌نگه‌داشتن او، جنایتی بزرگ است که با جنایت‌های تروریستی او و دوستانش برابری می‌کند.» در همین حال تلویزیون لبنانی «الجدید» گزارش داد که «ماجد الماجد»، تروریست سعودی پیش از فوت در بازجویی‌ها درخصوص انفجارهای تروریستی مقابل سفارت ایران در بیروت لب به سخن گشوده و زوایای تاریک این جنایت را تشریح کرده است. برخی منابع در روزهای پس از دستگیری او، خبر از ارتباط این تروریست بین‌المللی با یک شاهزاده سعودی دادند. منابع آگاه لبنانی در گفت‌وگو با «العالم» تاکید کرده‌اند که در اطلاعات اولیه به‌دست‌آمده از «ماجد الماجد» معلوم شده است که او با سازمان اطلاعات عربستان‌سعودی و شخص «بندر بن‌سلطان»، رییس این سازمان در ارتباط بوده است. «ماجد الماجد»، با یک تبعه دیگر سعودی در حالی بازداشت شد، که برخی منابع، تبعه سعودی فرد همراه ماجد را فرزند بندر بن‌سلطان، رییس سازمان امنیت عربستان معرفی کردند. خبری که از سوی منابع رسمی تایید نشد. در همین حال «روزنامه الاخبار» لبنان فاش کرد که سازمان اطلاعات آمریکا در دستگیری رهبر گروه تروریستی گردان‌های عبدالله عزام کمک کرده است. طبق این گزارش ۱۰روز قبل از دستگیری با ارسال یک پیام فوری به شاخه امنیت استراتژیک وزارت دفاع لبنان اعلام کرد که «ماجد الماجد»، در یک منزل مسکونی در یک شهرک مسکونی و در وضعیت جسمی نابه‌سامانی به سر می‌برد. پس از دستگیری او برخی کارشناسان در مورد خطر حذف او هشدار داده بودند. این در حالی است که یک‌روز پیش از انتشار خبر فوت «ماجد الماجد»، «محمدجواد ظریف»، وزیرخارجه ایران در تماس تلفنی با «عدنان منصور» همتای لبنانی خود مراتب تشکر رییس‌جمهوری ایران را از تلاش‌های موثر مقامات لبنان در دستگیری عامل اصلی هدایت حمله تروریستی علیه سفارت ایران در بیروت ابلاغ کرد. وزیرخارجه ایران در این گفت‌وگو اعلام داشت: «ایران در نظر دارد هیاتی را به‌منظور تشریک مساعی در روند بازجویی از این فرد تروریست به بیروت اعزام کند». «حسین امیرعبداللهیان»، معاون عربی- آفریقایی وزارت‌خارجه نیز با تاکید بر ضرورت حضور ایران در بازجویی «ماجد الماجد» گفته بود: «ما از مجرای رسمی درخواست خود را به مقامات ذی‌ربط لبنان اعلام کرده‌ایم.»

ایران و عربستان؛ هردو خواهان تروریست سعودی

همین‌طور پس از اعلام دستگیری این تروریست عربستانی، «علی‌عواض عسیری»، سفیر عربستان در بیروت، در مصاحبه با روزنامه سعودی «الریاض» با بیان اینکه سفارت عربستان در بیروت پیوسته وضعیت «ماجد الماجد» را از مقامات لبنانی پیگیری می‌کند، گفت: «ریاض خواستار استرداد این تبعه سعودی است.» در واکنش به درخواست‌ها از سوی ایران و عربستان بود که «شکیب قرطباوی»، وزیر دادگستری لبنان گفت: «الماجد را نه به عربستان تحویل می‌دهیم و نه اجازه بازجویی به افراد خارج از دستگاه‌های لبنانی خواهیم داد.» او در ادامه با اشاره به اینکه «الماجد با حکم غیابی در لبنان محکوم شده است و بار دیگر محاکمه خواهد شد» گفت: «او در پرونده‌های دیگری نیز دست داشته که به خاطر آنها نیز در لبنان محاکمه می‌شود و پس از پایان دوران محکومیتش به عربستان تحویل داده خواهد شد.» وزیر دادگستری لبنان همچنین درمورد درخواست ایران افزود: «هیچ‌کس حق ندارد از افرادی در خاک لبنان بازجویی کند. آنها می‌توانند در صورت موافقت دستگاه قضایی لبنان، کمک‌های فنی به دستگاه قضایی ما ارایه بدهند.» «ماجد الماجد»، تروریست سعودی بود که فرماندهی گروه «عبدالله عزام» در سرزمین شام شاخه سازمان القاعده در لبنان را برعهده داشت. «گردان عبدالله عزام» که یک گروه جهادی وابسته به القاعده است تحت رهبری «ماجد الماجد»، تبعه سعودی قرار داشت و دست‌کم دونفر از اعضای این گروه در فهرست وزارت خارجه آمریکا درمورد افراد متهم به اقدامات تروریستی قرار دارند. «الماجد»، از اردوگاه «عین الحلوه»، اردوگاه آوارگان فلسطینی در شرق شهر صیدا در جنوب لبنان، به‌عنوان مقر اصلی خود بهره می‌برد. «ماجد الماجد» پیش از این با سفر به سوریه و دیدار با رهبر گروه «جبهه النصره» مجموعه نزدیک به القاعده در سوریه، با وی برای همکاری توافق کرده بود. جبهه النصره یکی از مهم‌ترین گروه‌های زیرمجموعه القاعده در سوریه است که در حال جنگ با حکومت مرکزی این کشور با هدف براندازی دولت دمشق است.

محمدحسن نجمی