فلج اطفال به جراحی نیاز دارد؟

افرادی که دچار فلج اطفال می‌شوند معمولا دودسته‌اند. یکی گروهی که اندام‌های حرکتی آنها چندان تحت تاثیر قرار نگرفته و معمولا قادر به راه رفتن روی پاهای خود هستند و دیگر گروهی …

افرادی که دچار فلج اطفال می‌شوند معمولا دودسته‌اند. یکی گروهی که اندام‌های حرکتی آنها چندان تحت تاثیر قرار نگرفته و معمولا قادر به راه رفتن روی پاهای خود هستند و دیگر گروهی که اندام‌های حرکتی آنها تحت تاثیر بیماری، بخشی عمده‌ای از قابلیت‌های خود را از دست داده‌اند...

این افراد معمولا در راه رفتن دچار مشکل هستند و برای این کار از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کنند. البته این‌‌طور نیست که تمامی این گروه دچار انحراف ستون مهره‌ها و نیازمند جراحی‌ باشند اما گاهی این امر به دلیل شرایط بیمار اجتناب‌ناپذیر است که در این شرایط پزشک متخصص عمل جراحی را برای بهبود انحراف ستون مهره‌ها پیشنهاد می‌کند.

اما عمل جراحی در مورد بیماران مبتلا به پولیومیلیت (فلج اطفال) در چه مواقعی تجویز می‌شود؟

در بسیاری موارد شاهد هستیم که بیمارانی که پزشک برای آنها عمل جراحی را توصیه کرده تنها با اتکا به برخی شنیده‌های خود از دوستان و آشنایان مبنی بر خطرناک بودن این جراحی، از تن در دادن به آن سر باز می‌زنند. این افراد گمان می‌کنند که پس از عمل، مشکلات آنها بیشتر خواهد شد. البته این موضوعی است که نه تنها در این عمل جراحی خاص که در تمام اعمال جراحی وجود دارد. به همین دلیل اعمال جراحی فقط در صورت ضرورت توسط متخصصان تجویز می‌شوند. یکی از موارد توصیه به جراحی، پیشرفت انحراف ستون مهره‌هاست که با گذشت زمان می‌تواند بیمار را دچار آسیب‌های بیشتری کند. مورد دیگر تجویز جراحی مواردی است که مشکل در حدی باشد که نتواند بنشیند. در برخی بیماران مشاهده می‌شود که روند بیماری در فرد با درد نیز همراه است که عمل جراحی را ضروری می‌کند و در نهایت یکی از مهم‌ترین مواردی که عمل جراحی را برای بیمار ضروری می‌کند، در افرادی است که در آنها عوارض قلبی ریوی بروز کرده است.

هدف از عمل جراحی اصلاح وضعیت ستون مهره‌ها این است که فرد به یک ستون مهره‌ تقریبا طبیعی و نیز لگن صاف و افقی دست پیدا کند؛ به نحوی که بدون نیاز به کمک گرفتن از دست‌ها بتواند بنشیند. اگر بیمار مبتلا به فلج اطفال که دچار انحراف ستون مهره‌ها شده و انجام عمل جراحی برای او ضروری است از این کار امتناع کند، دچار مشکلات شدیدتری خواهد شد که جبران آن شاید غیرممکن باشد. اولین عارضه در این افراد زیاد شدن شدت تغییر ساختار ستون مهر‌هاست. دوم اینکه زمان طلایی عمل از دست می‌رود و فرد زمانی به فکر این کار می‌افتد که بیماری او پیشرفت کرده و حتی انجام عمل جراحی برای او ضرر دارد. علاوه بر این موارد باید توجه داشت که هرچه این عمل جراحی به تعویق بیفتد، ستون مهره‌ها انعطاف خود را بیشتر از دست خواهد داد و برای اصلاح وضعیت آن زمان و اعمال تهاجمی بیشتری نیاز خواهد بود. اگرچه هیچ عملی بدون خطر نیست و لی متخصص همواره با توجه به وضعیت بیمار این تجویز را انجام می‌دهد تا او را از عوارض بعدی بیماری مصون نگاه دارد.

دکتر محمدرضا گل‌بخش

متخصص ارتوپدی، فلوشیپ ستون فقرات و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران