جنگ سرد علیه خط لوله صلح

دوستان رسانه ای در جنگ سرد علیه خط لوله صلح در كجا ایستاده اند

شماری از رسانه ها ، خبری را درباره پروژه خط لوله انتقال گاز ایران به پاكستان و هند منتشر كردند كه به نظر می رسید چند نكته در آن نادیده گرفته شده است.

نخستین نكته قابل توجه این كه رسانه‌های منتشر كننده خبر این جمله را به نقل از خبرگزاری پی.تی.ای هند ذكر كرده اند كه شركت "گفنی اند كلاین اسوشیتس " توسط ایران برای تعیین فرمول قیمت گاز صادراتی به دو كشور هند و پاكستان تعیین شده است.

ممكن است دوستان رسانه‌ای مسئولیت نقل این جمله را به خبرگزاری هندی نسبت دهند و از این بابت در نحوه ارائه خبر از خود رفع مسئولیت كنند. اما همه خبرنگارانی كه در حوزه انرژی فعالند و اخبار خط لوله ایران -پاكستان- هند را پوشش می‌دهند به خوبی واقف هستند كه این شركت در نشست مقامات مربوطه سه كشور به عنوان شركت مشاور قیمت‌گذاری تعیین شده است. تفاوت این دو نكته اگرچه به ظاهر زیاد نیست، اما بسیار ظریف است و نشان از نوعی دست كاری در خبر با هدف اقناع مخاطب دارد كه در این مورد به خبرگزاری هندی نمی توان خرده گرفت.

در حالی كه هندی‌ها خود می‌دانند كه این شركت با توافق سه طرف انتخاب شده است، خبرگزاری هند به هنگام رد پیشنهاد این شركت در مورد تعیین فرمول قیمت‌گذاری آن را منصوب ایران جلوه می‌دهد و برخی از رسانه‌های داخلی كه اخبار این حوزه را پوشش می دهند انگاره سازی رسانه هندی را عینا بازتاب می‌دهند.

نكته دیگر این كه در همه خبرهایی كه تاكنون در رابطه با نقش شركت"گفنی اند كلاین اسوشیتس" در تعیین فرمول قیمت‌گذاری آمده ، به صراحت به این نكته اشاره شده است كه گزارش شركت مشاور قیمت‌گذاری در پروژه خط لوله صلح برای هیچ یك از طرف‌ها الزام آور نیست. بنابراین هر یك از سه طرف مجاز به پذیرش یا رد فرمول پیشنهادی بوده و در این نكته هیچ جای شگفتی نیست.

بر اساس همین قاعده نه تنها هند یا پاكستان بلكه ایران نیز حق خود را در پذیرش یا رد آن محفوظ می‌داند.

اما نكته‌ای كه به نظر می‌رسد فراتر از خبرهای قیمت پیشنهادی شركت مشاوره، بزرگ نمایی شده است این كه ایران در پیش‌برد برنامه صادرات گاز به هند با ناكامی رو به رو شده است!

واقعیت این است كه قیمت پیشنهادی ایران رد نشده، بلكه هند بر اساس توافق اختیاری بودن پذیرش فرمول پیشنهادی، قیمت پیشنهادی شركت مشاوره را نپذیرفته است، هر چند این نكته درست است كه ایران برای تعیین قیمت گاز پارامترهای خاصی را برای محاسبه به شركت مشاوره ارائه كرده بود همچنان كه هند و پاكستان نیر پارامترهای خود را.

سر انجام این كه تاریخ ایران طی ده‌های گذشته شاهد مشاجرات فراوان بر سر نحوه فروش منابع انرژی كشور به خارجی‌ها بوده است. انكار نمی‌توان كرد كه آمریكا و كشورهای اروپایی در تلاش‌اند با اعمال فشارهای گوناگون از جمله تحریم ،جایگاه ایران را در مناسبات بین الملل تضعیف كنند. در چنین شرایطی برخی كشورها با این تصور كه ایران در تنگنا قرار دارد، می‌كوشند از آب گل آلود ماهی بگیرند. اما آیا مقامات نفت و گاز كشور اجازه دارند علیرغم همه فشارهای موجود، گرفتار ترفند كشورهای مصرف كننده شوند و طی سالیان متمادی منابع ملی كشور را به بهای ارزان به دیگران بفروشند؟

حال در جوسازی كه توسط رسانه‌های خبری از جمله رویترز و پی.تی.ای هند علیه ایران و نظرات آن درباره قیمت‌های گاز صادراتی صورت می‌گیرد، آیا درست است كه با هجوم خبری بخواهیم به مخاطب القا كنیم كه پروژه صادرات گاز به پاكستان و هند با بن بست رو به رو شده است؟ دوستان رسانه‌ای در "جنگ سرد" علیه "خط لوله صلح "در كجا ایستاده اند؟

سیدحشمت ‌الله رضوی