آزمون خواص از کوفه تا حماسه نهم دی

فتنه سال ۸۸ به اعتقاد آگاهان یک توطئه نرم برای براندازی جمهوری اسلامی بود و در این راستا برخی افراد و چهره های داخلی دانسته یا ندانسته در این مسیر قرارگرفتند و در قالب اصحاب فتنه عملا اهداف براندازان را دنبال کردند

فتنه سال ۸۸ به اعتقاد آگاهان یک توطئه نرم برای براندازی جمهوری اسلامی بود و در این راستا برخی افراد و چهره های داخلی دانسته یا ندانسته در این مسیر قرارگرفتند و در قالب اصحاب فتنه عملا اهداف براندازان را دنبال کردند.

یکی از مواردی که در این حوزه به آن توجه بسیاری می شود نقش چهره های شاخص فعال در انقلاب های رنگی دنیا در حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم بود. تا جایی که یکی از فعالان رسانه ای آمریکا در یک برنامه تلویزیونی فاکس نیوز فاش کرد جورج سوروس در جریان حوادث کشور ایران نقش موثری داشته است. در این میان خواص و نخبگان سیاسی، نقش موثری در هدایت جامعه برای مقابله با فتنه داشتند اما تا آنجا که باید و انتظار می رفت همه توقعات محقق نشد و عده ای در این میان به دلایلی که به آن خواهیم پرداخت در این هدایت گری سکوت اختیار کردند.

خواص می توانند دو نقش کلیدی در جامعه ایفا کنند.

نخست خاموش کردن فتنه و دوم تاثیر آنها در عمیق شدن آتش فتنه. این همان نکته ای است که رهبر معظم انقلاب چندی پیش آن را اینطور مطرح کردند که نخبگان و خواص باید در فتنه با بصیرت به روشنگری جامعه بپردازند و بسیار مراقب باشند؛ زیرا برخی اوقات سکوت و کنار کشیدن آنان کمک به فتنه است.

حال باید ببینیم چرا برخی خواص در فتنه ۸۸ آنطور که انتظار می رفت اقدام نکردند و در کارنامه عمل خود در هدایت و جهالت مردم خنثی عمل کردند.

امروزه سکوت برخی از این نخبگان سیاسی آن هم زمانی که دشمن از بدبین کردن مردم به نظام ناامید شده است جای تامل دارد.

چرا که به اعتقاد کارشناسان، تمام کسانی که مساله دودستگی میان خواص را پررنگ می کنند در روشن نگه داشتن فتنه زیر خاکستر دخیلند هرچند به صورت آگاهانه و نا ناآگاهانه، باید پاسخگوی مردم باشند.

● فتنه ۸۸ تداعی مظلومیت قیام کربلا بود

مطالعه و دقت در تاریخ چراغ راه آینده بشر است و به تصویر کشیدن آن نقش موثری در هدایت جامعه به سوی حقانیت و خروج از بحران های احتمالی دارد.

سینا کمال خانی عضو هیات امنای جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران با تاکید بر عبرت آموزی از تاریخ و وقایع صدر اسلام می گوید: اگر از وقایع تاریخی و حوادث مشابه آن عبرت نگیریم نه تنها سیر پیشرفت جوامع کند می شود بلکه تکرار برخی اشتباهات و خطاها امکان انحراف و حتی نابودی یک جامعه و تمدن را فراهم می کند.

وی همچنین به گزارشگر کیهان می گوید: پندگرفتن از مجموعه تلویزیونی مختارنامه که حوادث مشابه پس از انتخابات را در زمان قیام امام حسین(ع) برایمان تداعی می کند موضوع کم اهمیتی نیست و در واقع هشدار به نخبگان سیاسی است تا راهشان را با مردم یکی کنند.

این عضو تشکل دانشجویی تاکید می کند: همانطور که در بسیاری دوره های تاریخی جامعه و حکومت اسلامی، این خواص بودند که راهبری صحیح داشتند و در دوره های تاریخی قابل ملاحظه ای هم به خاطر عدم بصیرت مردم، جامعه را به صراط مستقیم هدایت کرده اند اما فتنه سال گذشته نشان داد نخبگان سیاسی هم می توانند دچار خطا شوند.

وی ضمن تاکید بر این نکته که کوچکترین اشتباه خواص از بزرگترین اشتباه مردم خطرناک تر است، تصریح می کند: فتنه هایی در صدر اسلام وقایعی مثل جنگ جمل و نهروان و ... را پدید آورد که در بعضی شرایط پیروزی و مواقعی هم سرافکندگی را برای جامعه اسلامی به همراه داشت.

پاره ای حوادث تاریخی تفکیک دوست و دشمن را دشوار می کند به ویژه مواقعی که برخی خواص با دنیا زدگی و منافع خود یا سرگرم شدن به جناح و خط گرایی فهم درستی از شرایط زمان نداشته اند و نتایج زیان باری را نصیب جامعه اسلامی کرده اند.

این خلاء که به بی بصیرتی این نخبگان سیاسی تعبیر می شود مردم را در پیروی از خواص گرفتار خود کرده و بحران حقانیت را شدت بخشیده است.

تفاوت مفهوم ولایت در صدر اسلام و اکنون به تعبیر برخی صاحبنظران مسایل سیاسی بی بصیرتی برخی خواص به فهم صحیح یا ناصحیح از جایگاه ولایت باز می گردد.

مردمی که ولایت را به حد اعلا شناخته اند بنابراین در هر عرصه ای پیرو او خواهند بود در صورتی که قیام امام حسین(ع) چنین مفهومی برای کوفیان و آنها که از ولایت حمایت نکردند، نداشت؛ بنابراین امام معصوم تنها ماند و در نهایت به شهادت رسید.

علیرضا نادعلی دبیر گفتمان انقلاب اسلامی در همین رابطه حرف های خوبی دارد.

وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: در دوره امام حسن مجتبی(ع) و در آستانه قیام کربلا تشیع به معنای واقعی با پیروی از امام معصوم(ع) آشنا نبودند پس حمایت درخوری هم از ولایت نداشتند.

این عضو شورای مرکزی جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی ادامه می دهد: در آن دوران به علت بی بصیرتی مردم، امام در جایگاه ثانوی قرار داشت و متعاقب آن برخی از خواص شرایط را با معیارهای عقلی می سنجیدند و گاهی سکوت می کردند، گاهی هم عمل. به طور مثال اقدام امام حسن(ع) را در صلح با معاویه مواخذه می کردند که چرا شیعه را ضعیف کردید یا چرا نمی جنگید و ... در حالی که ایشان فضا را برای قیام سیدالشهدا(ع) آماده می کردند. اما همین افراد هنگام قیام عاشورا خاندان پیامبر(ص) را تنها گذاشتند.

از آنجا که تاریخ در حال تکرار است مقایسه نخبگان و استدلال ایشان در جامعه و با کمک آحاد مردم مرز میان خواص بوجود آمد. هر چند سلیمان ابن صرد سرانجام عاقبت بخیر شد و به مقام شهادت رسید اما هر زمان راجع به او صحبت شود مردم قضاوت خاصی دارند. در مورد خواص امروز هم همینطور است و مردم مومن گرایشی به این افراد نخواهند داشت.

● نخبگانی که درک درستی از شرایط ندارند

در برخی مواقع این هدایت نادرست و تبلیغ خطای خواص نیست که امت اسلامی را به انحراف می کشاند بلکه سکوت آنها مضرتر و خطرناک تر است.

سینا کمال خانی بزرگترین و دقیق ترین میزان تشخیص عمل درست یا نادرست خواص را پیروی از ولی زمان می داند و می گوید: ولایت چراغ روشن هدایت گر جوامع است و با وجود او مرز بین گناه و صواب و خطا و صحیح روشن می شود.

وی اظهار می دارد: ولی فقیه عالم ترین در زمان و بر زمان خویش است. اما متاسفانه برخی خواص ما در سال گذشته از درک صحیح این امر بازماندند و نتوانستند این مفاهیم را درک کنند. ولی عامه مردم مثل برخی ادوار تاریخی شناخت درستی پیدا کردند و توانستند خود نه پیرو بلکه پیشرو برخی خواص باشند که در این صورت خواص جامعه ما عامه مردم هستند که می توانند بیش و پیش از اقلیت بی بصیرت راه را به سوی حق طی کنند و در این جامعه است که برخی خواص مطرود جامعه خود می شوند.

ایوب توکلیان مسئول سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان سراسر کشور هم ضمن اشاره به خواصی مثل طلحه و زبیر در زمان حضرت علی(ع) خاطر نشان می کند: مسایلی که در تاریخ صدر اسلام روی داد در رابطه با حوادث پس از انقلاب شباهت هایی دارد و شاهد لحظات و اتفاقات تاریخی هستیم که هر یک به منزله یک رویداد

عبرت آموز تاریخی برای همه نسل های مسلمان و تشیع قابل پندگیری و عبرت آموزی است.

وی در تحلیل عملکرد خواص صدر اسلام می گوید: کسانی که چرخش های باور نکردنی داشتند مثل طلحه و زبیر زیادند. افرادی بودند که آنچه باید می گفتند را نگفته اند و آنچه باید می کردند را انجام نداده اند. امثال افرادی مانند سلیمان که از قیام مسلم باید حمایت می کرد اما با عدم درک صحیح شرایط سکوت و زمینه عملکرد قبیح مردم کوفه را فراهم و موضع گیری ناجوانمردانه مردم کوفه را تقویت کرد.

این عضو تشکل دانشجویی ادامه می دهد: توبه پس از واقعه عاشورا و قیام توابین هیچ سودی نه برای مسلمانان و نه برای امام حسین(ع) نداشت. در شرایطی که می توانستند اقدام صحیحی داشته باشند با عدم موضع گیری صحیح سکوت کردند و مردم را هم به انفعال کشاندند. اما باید توجه داشت که خواص به عنوان راهبران مردم در فضای سیاسی، اگر عملی انجام ندهند باعث عدم موضع به موقع از جانب مردم می شوند و مردم براساس رفتار اینها دست به هر عملی بزنند نتیجه اش دامان خواص را هم می گیرد.

● بصیرت افزایی این بار با مجموعه مختارنامه

مجموعه تلویزیونی مختارنامه خلأ بزرگی بود که صدا و سیما توانست آن را رفع کند.

به گفته کارشناسان مسایل دینی و مذهبی،اتفاقات تاریخی نمایش داده شده در این مجموعه بصیرت افزایی را در شناخت جایگاه ولایت در میان مردم تقویت می کند.

اگر ولایت مداری ملت ایران را با دوران صدر اسلام مقایسه کنیم به این نتیجه می رسیم که هیچگاه مردم به این عمق از بینش نرسیده بودند که ولایت مداری را در عمق جانشان به صورت ملموس بتوان دید تا اندازه ای که خود را برای ولایت فدا کنند.

ایوب توکلیان در توضیح بیشتر می گوید: مردم ما در بعضی از شرایط، برخلاف صدر اسلام نشان دادند از بینش عمیق تری برخوردارند. البته نخبگانی هم با این عقبه سراغ نداریم که دچار انحراف شوند و مردم را گرفتار انحراف نکنند بلکه همه تصمیمات نخبگان در آرا ونظرات مردم تاثیرگذار است. بنابراین هر گاه خواص را از ملت دور ببینند خودشان وارد عمل می شوند.

به اعتقاد توکلیان، برخی خواص باید بدانند مردم ما کسانی نیستند که در این شرایط فریب بخورند. این خواص هستند که باید رفتار خود را با توده های عظیم مردم هماهنگ کنند. اگر در گذشته خواصی بودند که توده ها را سخت تحت تاثیر قرار می دادند و به کجروی می کشاندند امروز این مردم هستند که راه را برای برخی خواص تعیین می کنند.

موضوعی که احمد علی برهانی عضو کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب آن را تصدیق و در گفت و گو با گزارشگر کیهان تصریح می کند: یکی از واقعیت های تاریخی در ایران حضور میلیونی مردم در صحنه در روز نهم دی ماه به عنوان حرکتی خودجوش بود. بارها دیده ایم مردم برای حفظ انقلاب به اجماع رسیده اند.

وی همچنین می گوید: حفظ انقلاب نیازبه انسجام جامعه اسلامی و وحدت دارد تا در مقابل دشمنان بتوانیم صف آرایی داشته باشیم. همانطور که افرادی به زندان رفتند و یا در ایام جنگ شهید یا جانباز شدند و همه این زحمات را برای حفظ ارزش های انقلاب و سرمایه بزرگتری به نام نظام جمهوری اسلامی ایران تحمل کردند.

فتنه پس از انتخابات ریاست جمهوری یکی از پیچیده ترین فتنه هایی بود که صحنه گردانان خارجی با کمک عده ای در داخل آن را تدارک دیده بودند اما مردم ایران با عبرت آموزی از تاریخ و حوادث کوفه و بی انگیزگی مردم که ناشی از فقدان بصیرت بود به صحنه آمدند و تکلیف فتنه گران را روشن کردند.

پریسا جلالی