سه شنبه, ۱ خرداد, ۱۴۰۳ / 21 May, 2024
اختلاط تدبر با تفکر
یکی از مهم ترین موانع تدبر، اختلاط و اشتباه در فهم این لغت است. متاسفانه تقریبا عموم مفسران و لغت دانان ، تدبر را تفکرعمیق معنا کرده اند.
یکی از شروط مهم در فقه اللغه به طور عام و فهم لغات قرآن به طور خاص ، رعایت امانت است. یعنی باید همه جوانب لغت اعم از ریشه ، سیر تطور، معنای اصطلاحی و لغوی ، زمینه مطالعه و... بررسی شود. اگر بگوییم تدبر یعنی تفکر یا تفکر عمیق یا ژرف اندیشی ، امانت در لغت رعایت نشده ؛ زیرا از ارتباط معنای قلب با تدبر و هدف تدبر غفلت شده است. تدبر، هر چه باشد، کار صاحبان عقل و قلب است ، نه صاحبان فکر (ص / ۲۹). آن هم قلوبی که تعقل و تفقه می کنند و می دانند (اعراف / ۱۷۹) و قلوبی که می بینند (حج / ۴۶) نه قلوبی که کور شده اند و لاک و مهر و قفل شده اند و کار آنها تمام است !تدبر کار قلوبی است که ع#قول هستند، یعنی خردمند. امیرالمومنین ع به داشتن چنین قلب عقول ، مباهات می کند. «ان ربی وهب لی قلبا عقولا» (متقی هندی ، ج ۱۳، ص ۱۲۸ برای مدارک بیشتر حدیث ، ر.ک. حسینی تهرانی ، ص ۱۷۸).
در قرآن کلمه فکر اصلا نیامده اما مشتقات فعل آن از قبیل فکر، تتفکروا، یتفکرون و... ۱۸ بار به کار رفته است. قرآن و تعالیم نبوی و اوصیایی ، تفکر را از وظایف انسان دانسته اند. انسان بدون فکر، با حیوان فرقی ندارد؛ زیرا فرق این دو در زندگی نیست ، بلکه در کیفیت زندگی است.
آنچه این کیفیت را متفاوت می سازد اندیشه ، آگاهی و حیات آگاهانه است که انسان را به سعادت می رساند. اما هر زندگی آگاهانه نیست مگر آن که بدانیم: الف: برای چه زندگی می کنیم (هدف). ب: چگونه باید زندگی کنیم (روش). کسی که پاسخ این دو سوال را نداند، با حیوان تفاوت ندارد. حیات انسان ، آن هنگام از روی آگاهی است که به هدف و روش حیات آگاه باشد و پاسخ این دو سوال فقط با تفکر حاصل می شود (حکیمی ، ص ۳۴۳) اما آیا تفکر درهر چیزی سفارش شده؟ و آیا هر تفکری خیر و صلاح است ؟ دانستیم که چنین نیست. به عنوان نمونه در روایات فراوان آمده که: «تفکروا فی آلاء الله ولا تفکروا فی الله.» (ابن اثیر، ج ۱، ص ۶۳ راغب ، ص ۸۳) همچنین در قرآن از یک تفکر بسیار بد سخن به میان آمده و بر آن فکرکننده ، مرگ و نفرین و عذاب نثار شده (مدثر/ ۱۸ تا ۲۰) چرا که او را به گمراهی کشانیده است. به علاوه ، همه صاحبان مذاهب باطل اعم از معتزله ، مجسمه و... همه و همه با تفکر آن هم تفکر در آیات قرآن و تکیه بر آنها به نتایج باطل خود رسیده اند.
همه لغزش ها در تفسیر قرآن ، به واسطه همین تفکر که در روایات به عنوان تفسیر به رای نامیده شده ، صورت گرفته است. این تفکر به هدایت و نور منتهی نشده و باعث دوری از خدا و قرآن و صراط مستقیم شده است (ر.ک. سبحانی ، ج ۳، ص ۲۹۱) پس فکر نیرویی است بسیار کارآمد، اما همیشه مقوله ارزشی نیست ؛ چرا که درست و غلط دارد و حق و باطل در آن راه می یابد.قرآن به تفقه ، تدبر و تعقل در آیاتش فرا خوانده ، نه به تفکر که گاهی مثبت و گاهی منفی است ؛ اما آنچه در برخی آیات آمده و به تفکر امر شده تفکر در آیات قرآن نیست ، بلکه تفکر در آیات الهی است. با یک استقرای آسان معلوم می شود که در همه این نمونه ها ( ۱۷ مورد)، منظور از آیات الهی نشانه ها، آثار و نعمت های خداوند است که مقدمه ای بسیار مفید برای متفکر است تا به مراحل بعدی برسد. نتیجه آن که تدبر در قرآن از سنخ چنین تفکری نیست و در ماهیت با تفکر تفاوت دارد. غفلت از این مساله ، همان رعایت نکردن امانت در لغت است.
زهره اخوان مقدم
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور سقوط بالگرد رئیسی سیدابراهیم رئیسی شهادت حسین امیرعبداللهیان سقوط بالگرد بالگرد تبریز دولت سیزدهم شهادت رئیسی شهادت سید ابراهیم رئیسی
کنکور امتحانات هواشناسی تهران پلیس امتحانات نهایی هلال احمر سیل قوه قضاییه سیل مشهد بارش باران آموزش و پرورش
شهادت رئیس جمهور قیمت طلا بورس یارانه قیمت خودرو قیمت دلار خودرو دلار بازار خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو بازنشستگان
لیلا حاتمی تلویزیون سینما شهید رئیسی سینمای ایران هنرمندان شعر زری خوشکام نمایشگاه کتاب رسانه ملی
قرآن تجهیزات پزشکی
رژیم صهیونیستی ترکیه آمریکا روسیه اسرائیل چین غزه فلسطین جنگ غزه حماس اوکراین ولادیمیر پوتین
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس لیگ برتر انگلیس فدراسیون فوتبال منچسترسیتی بازی تراکتور بارسلونا
هوش مصنوعی سامسونگ تبلیغات اپل موبایل نمایشگاه ایران هلث اینترنت هواپیما
سلامت رژیم غذایی مردان خواب آلزایمر زیبایی استرس کاهش وزن افسردگی