رابطه کوتاهی قد با تغذیه

قد از جمله معیارهایی ست که وضعیت تغذیه ای افراد را در درازمدت نشان می دهد بسیاری از خانوادهها در تلاش هستند تا بچه هایشان قدی بلند داشته باشند و به این دلیل نزد هزاران متخصص می روند و نظر آنها را در این رابطه جویا می شوند

قد از جمله معیارهایی ست که وضعیت تغذیه‌ای افراد را در درازمدت نشان می‌دهد. بسیاری از خانوادهها در تلاش هستند تا بچه هایشان قدی بلند داشته باشند و به این دلیل نزد هزاران متخصص می‌روند و نظر آنها را در این رابطه جویا می‌شوند.

به‌طور کلی مواد مغذی نظیر کلسیم، آهن، روی، پروتئین و ویتامین A نقش موثری در رشد قدی بچه ها داشته و مصرف منظم مواد غذایی نظیر انواع گوشت‌ها و ماهی، انواع لبنیات، میوه ها و سبزی‌جات این تاثیر را بیشتر می‌کند.

در دوران بلوغ به دلیل جهش رشدی، نیاز به مواد مغذی افزایش می یابد، اما در اغلب موارد این نیازها با تغییر عادات غذایی تامین نشده و در بسیاری از موارد کمبودهای تغذیه‌ای دیده می‌شود. در این دوران املاحی چون کلسیم، آهن، روی و منیزیم هم باید به میزان دو برابر دریافت شوند، اتفاقی که معمولا‌ رخ نمی‌دهد.

وضع وقتی بدتر می‌شود که بدانیم ۱۴ درصد از مجموع انرژی دریافتی نوجوانان پسر و ۱۵ درصد از کل انرژی دریافتی نوجوانان دختر از نوشابه های گازدار و آبمیوه های آماده تامین می شود. همچنین نیاز به اسید فولیک و ویتامین‌های گروه B و نیز ویتامین‌های A،C و‌E برای‌رشد بافت‌های جدید به شدت بالا می رود و در نتیجه نیاز به مصرف میوه ها و سبزیجات چندین برابر می‌شود. در این میان عواملی نظیر خوردن وعده های غذایی نامناسب، کم خوردن غذا، خارج از خانه غذا خوردن به ویژه در فصل مدرسه‌ها و… کمبود این مواد مغذی را افزایش می‌دهد. در نتیجه دادن آموزش به این سنین در جهت اصلاح عادات غذایی بسیار موثر خواهد بود.

بوفه مدرسه از جمله مکان‌هایی است که در سلامت تغذیه ای بچه ها در هر گروه سنی تاثیر فراوانی دارد. درواقع اگر پول توجیبی بچه ها اجازه دهد، ترجیح می دهند اصلا از خانه غذایی نیاورند و همه میان وعده های خود را با خوراکیهای بوفه تامین کنند.

مطالعات نشان می‌دهد که در اغلب غذاهای آماده، اسید فولیک، آهن، کلسیم و ویتامین‌A به ندرت دیده می شود. به علاوه میزان ویتامین‌C در این غذاها بسیار کم است و اغلب، ۵۰ درصد از کالری این غذاها از گروه چربیها تامین می شود، که مصرف مداوم آنها چاقی را هم به دنبال دارد. جالب است بدانید که در سال‌های نوجوانی بیش از یک‌صد هزار غذای تبلیغی از نظر بچهها می گذرد که اکثر آنها از چربی فراوان و کربوهیدراتهای ساده تشکیل شده اند و بیش از ۶۵ درصد آنها را نوشیدنیها و شیرینیها تشکیل می دهند. بیش از ۸۰ درصد مواد غذایی که در بوفه های مدارس به فروش می‌رسند نیز از همین گروه مواد غذایی هستند.

بوفه های مدارس هم یک فرصت هستند و هم یک تهدید. فرصت هستند از این نظر که با فروش شیر، کیک، بیسکوئیت، انواع آبمیوه های تازه (به شرطی که در خود مدرسه آبمیوه های طبیعی تهیه شود ) و خود میوه های تازه، می‌توانند اثرات بسیاری را در سلامت بچه ها داشته باشند اما از سوی دیگر با فروش مواد غذایی کم ارزش و یا حتی بی‌ارزش می‌توانند سلامتی آنها را به مخاطره بیاندازند.

در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۳ در دانشگاه کالیفرنیا به انجام رسید،معلوم شد بچه‌های دبستانی بیشترین مواد غذایی چرب را در مدرسه و بوفه ها تهیه می‌کنند و تخمین زده شد که هر بچه،۲۶ گرم چربی را در زنگهای تفریح از بوفه ها دریافت‌ می‌کند. این میزان در یک رژیم غذایی سالم باید معادل ۲۰ باشد. در ضمن کودک در هنگام ناهار، از غذاهایی که در مدرسه به فروش می رسند،۳۱ گرم چربی دریافت می‌کند در حالی که اگر این غذاها در منزل تهیه شود چربی دریافتی به ۲۱ گرم تقلیل می یابد.

مطالعه دیگری هم که در سال ۲۰۰۴ در مرکز علوم ایالات متحده به انجام رسید، نشان داد قسمت بزرگی از مواد غذایی که در بوفه مدارس به فروش می‌رسد، مواد غذایی پرچرب و نوشیدنیهای شیرین است. از آن بدتر این که ۷۵ درصد از نوشیدنیها را نوشیدنیهای گازدار شیرین و آبمیوه‌های آماده و ۸۰ درصد از مواد غذایی را انواع آبنباتها، چیپس و انواع شیرینی جات تشکیل می دهند. این درحالی است که بچه ها در مقاطع راهنمایی، کمترین مقدار میوه ها، سبزیجات و شیر و بیشترین مصرف انواع نوشیدنیهای شیرین و سبزیجات پر چرب نظیر سیب زمینی سرخ کرده را دارند.

دکتر مسعود کیمیاگر