کدام خیال‌پردازی‌ها مفیدند؟

داشتن رویا و یا به قول بعضی‌ها خیال‌پردازی یکی از مکانیسم‌های دفاعی بدن ماست که اگر به جا و درست استفاده شود مفید و کارآمد خواهد بود، اگر هم نادرست استفاده شود و با عملکرد عادی …

داشتن رویا و یا به قول بعضی‌ها خیال‌پردازی یکی از مکانیسم‌های دفاعی بدن ماست که اگر به جا و درست استفاده شود مفید و کارآمد خواهد بود، اگر هم نادرست استفاده شود و با عملکرد عادی زندگی ما تداخل پیدا کند می‌تواند مخرب باشد...

همانند مواقعی که گریه می‌کنیم و یا خشمگین می‌شویم و یا دچار هر هیجان دیگری می‌شویم، رویا داشتن نیز یک مکانیسم هیجان‌مدار است و افرادی که بتوانند در زندگی خود آن را درست و تحت کنترل به کار گیرند، موفق خواهند بود. وقتی کودک هستیم رویاپردازی‌هایمان غیرمنطقی هستند اما به سمت نوجوانی و جوانی که پیش می‌رویم رویاپردازی‌های ما حالت منطقی‌تر به خود می‌گیرد و آدم می‌تواند با توسل به آنها خود را بالا بکشد و پیشرفت کند. مثلا ما می‌بینیم تخیل و رویاپردازی ژول‌ورن باعث شد نقطه شروعی برای ایجاد تحول و پیشرفت‌اش شود. اگر بتوانیم با رویاپردازی درست، از آن به‌عنوان نقطه شروع و یا اهرمی برای ایجاد تحول و عبور از شرایط نامناسب کنونی استفاده کنیم می‌توانیم روپاپردازی را نقطه‌ای حیاتی برای پیشرفت‌های زندگی‌مان بدانیم. البته سن و مدت زمانی که ما رویاپردازی می‌کنیم دو نکته مهم هستند که تعیین‌کننده سلامت رویاهای ما می‌باشند. گاهی ما در شرایط سختی به سر می‌بریم و با کمک رویاپردازی به عنوان مکانیسم انطباقی سعی می‌کنیم با فرو رفتن در رویاهای خوب و تصور پایان همه این سختی‌ها به بدن‌مان کمک کنیم خودش را دوباره بسازد و در اصطلاح خودمانی «خودش را پیدا کند و از نو فکر چاره‌جویی بکند.»

این اتفاق اصلا اشکال ندارد و مفید خواهد بود اما اگر مدت زیادی از زندگی ما صرف این خیال‌پردازی‌ها شود و یا این رویاها حالتی غیرمنطقی پیدا کند باید هشداری به خودتان بدهید چرا که در صورت ادامه این حالت، شما واقعیت و خیال را با هم اشتباه می‌گیرید و از هر گونه تلاش و کوشش برای رسیدن به رویایی که در ذهن پرورده‌اید، باز می‌مانید.

دکتر محمدرضا خدایی/ روان‌پزشک