برترین سحرخیزی نزد خدا

کسی که در راه کسب مال حلال تلاش کند و نیت او این باشد که افزون بر آن که خود و خانواده اش را از دیگران بی نیاز کند, به همسایگان خود کمک کند, روز قیامت, در حالتی خدا را ملاقات می کند که صورتش همانند ماه شب چهاردهم می درخشد

اسلام با تاکید بر تضمین روزی بندگان از سوی خدای متعال، سعی و تلاش را توصیه کرده و در قرآن می فرماید: وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَی؛ انسان جز محصول کوشش خویش مالک چیزی نیست. (نجم، ۳۹). در بسیاری از روایات از کار و تلاش برای روزی حلال به عبادت برتر تعبیر شده است، امیرمومنان (علیه السلام) آن را از سحرخیزی در راه خدا کمتر ندانسته و امام رضا

(علیه ‌السلام) نیز اجرش را بیش از جهاد در راه خدا دانسته است. (الکافی، ج ۵، ص ۸۸).روایاتی نیز کم اهمیتی را مانع پیشرفت و تنبلی را مایه حقارت و سربار دیگران بودن را ناشایست می شمارند، چنانکه در روایاتی دیگر از تلاش توانفرسا و کار مداوم شبانه روزی که باعث نادیده گرفتن حق اعضای بدن شود باز می دارد و آن را حرام می داند. (الکافی، ج ۵، ص ۱۲۷).خدای تبارک و تعالی در قرآن می‌فرماید: وَ أَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُری (نجم، ۴۰) و آیا خبر ندارد که سعی و کوشش او به زودی دیده می‌شود.مرحوم علامه در مورد معنای سعی بیان لطیفی دارد که می‌فرماید: منظور از سعی، آن عملی است که در انجامش جد و جهد و تلاش بسیار زیادی نمود، یعنی هر کاری که در آن جد و جهد زیادی شود و دارای تلاش و کوشش بسیار باشد، دارای ارزش است.

به همین علت است که امام باقر (علیه السلام) در روایتی می‌فرمایند: مَن طَلَبَ الدُّنیَا استِعفَافَاً عَنِ النَّاس وَ سَعیاً عَلی أَهلِهِ، وَتعطِفاً عَلَی جَارِهِ، لَقَی الله عَزَّوجَل یَومَ القِیَامَةِ و وَجهه مِثل القَمَر لَیلَةَ البَدرِ کسی که در راه کسب مال حلال تلاش کند و نیت او این باشد که افزون بر آن که خود و خانواده‌اش را از دیگران بی‌نیاز کند، به همسایگان خود کمک کند، روز قیامت، در حالتی خدا را ملاقات می‌کند که صورتش همانند ماه شب چهاردهم می‌درخشد. (وسایل، ج ۱۷، ص ۶۷).خدا در قرآن درباره حضرت داوود (علیه‌السلام) می فرماید: وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَّکُمْ لِتُحْصِنَکُم مِّن بَأْسِکُمْ فَهَلْ أَنتُمْ شَاکِرُونَ؛و به او فن زره سازی را که به سود شما است آموختیم، تا شما را در جنگ‌هایتان از آسیب های سخت سلاح‌ها حفظ کند، پس آیا شما سپاسگزار نعمت‌های ما خواهید بود. (انبیا، ۸۰).شخصی به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: من نمی‌توانم با دستم کار کنم و راه تجارت را نیز به خوبی نمی‌دانم و اکنون محروم و محتاج هستم. آن حضرت فرمودند: کارگری کن و بر سر خود بار ببر تا از مردم بی‌نیاز شوی. رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) هم سنگی را بر شانه خود حمل کردند و در یکی از دیوارهای باغ خود به کار بردند که آن سنگ هنوز در آنجاست. (الکافی، ج ۵، ص ۷۶ و ۷۷). امام صادق (علیه السلام) فرمودند: امیرمومنان (علیه السلام) هیزم جمع می‌کردند و آب از چاه می کشیدند و شخم می زدند و از دسترنج خود هزار برده آزاد کردند و به جارو کردن خانه می پرداختند و حضرت فاطمه (سلام‌الله علیها) نیز با دستانشان گندم را آرد و آن را خمیر می کردند و نان می‌پختند. راوی گوید: وقتی امیرمومنان (علیه‌السلام) از جهاد فارغ می‌شدند به آموزش مردم و داوری در میان آنان می‌پرداختند و هر گاه از آن نیز فارغ می شدند، در باغ خویش مشغول به کار می شدند و با این وصف به ذکر خدای جل و جلاله اشتغال داشتند. (مفاتیح الحیات، ص ۹۰).امام صادق (علیه‌السلام) می فرمایند: جدیت و تلاش کنید! هر گاه نماز صبح گزاردید و باز گشتید صبحگاهان در پی روزی روید و کسب حلال کنید، چراکه خدای عز و جل روزیتان دهد و یاریتان رساند؛ همچنین آن حضرت می‌فرمایند: امام سجاد (علیه‌السلام) هنگام صبح در پی روزی بیرون می‌رفتند. پرسیدند: ای فرزند رسول خدا کجا می‌روی؟ فرمودند: برای پذیرش صدقه برای خانوا‌ده‌ام. پرسیدند: آیا برای خانواده‌ات صدقه می‌پذیری؟ فرمودند: هر که کسب حلال کند صدقه عایله خود را از خدا می‌پذیرد و به آنان می‌رساند. (الکافی، ج ۴، ص ۱۲).امیرمومنان (علیه السلام) می فرمایند: صبح زود در پی روزی رفتن، روزی را افزون می کند؛ همچنین می فرمایند: کسی که خواستار جاودانگی است باید سحرخیز باشد (عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۳۸)، نیز می‌فرمایند: هیچ سحرخیزی در راه خدا برتر از سحرخیزی برای تامین معاش فرزندان و خانواده نیست. (دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۵)