افزایش تعداد زنان عضو اتاق بازرگانی تهران

زنان با راه اندازی کسب و کارهای شخصی کوچک به توسعه بخش خصوصی که یکی از دغدغه های اصلی جامعه است یاری می رسانند

امروزه توسعه فعالیت های مرتبط با کارآفرینی و تجاری زنان یک مساله جهانی محسوب می شود و دغدغه بسیاری از دولت ها و سازمان های بین المللی شده است. ایران نیز در این زمینه به جامعه جهانی نزدیک شده و با وجود تازه بودن موضوع تعداد زنان کارآفرین و بازرگان در کشورمان با بالا رفتن میزان تحصیلات زنان افزایش یافته است.

زنان با راه اندازی کسب و کارهای شخصی کوچک به توسعه بخش خصوصی که یکی از دغدغه های اصلی جامعه است یاری می رسانند.

ذکر این نکته بی فایده نیست که فعالیت اقتصادی زنان در ایران به قرن ها پیش باز می گردد. آنان علاوه بر انجام امور خانه و خانواده در انجام امور کشاورزی و تولید لبنیات و همچنین فروش محصولات تولید شده به خانواده کمک می کردند. اما تنها تفاوت بزرگ آنان این بود که با انجام تمامی این امور مزدی به آنان تعلق نمی گرفت.

پس از انقلاب مشروطه فعالیت زنان در اجتماع شکل دیگری به خود گرفت. همزمان با تاسیس مدارس دخترانه و افزایش میزان تحصیلات آنان دیگر مجبور نبودند تنها به عنوان معلم یا پرستار به عنوان شغل های آبرومند مشغول به کار شوند بلکه راه ورود آنان به اداره ها و سازمان های دولتی ولو در پست های پایین تر فراهم شد.

از سوی دیگر با وجود ورود زنان به عرصه های کسب و کار فعالیت آنان در بخش های اقتصادی همچنان کمرنگ و در سطوح پایین بود. آنان جایگاهی در انجام تجارت بین الملل به طور رسمی نداشتند تا آن که در سال ۱۳۲۶ هجری شمسی یعنی دقیقا ۶۰ سال پیش مهین قاسملو افشار یکی از نوادگان ملک التجار با فروش بخشی از جهیزیه اش به عنوان اولین زن ایرانی موفق به دریافت کارت بازرگانی از اتاق بازرگانی تهران شد و با تاسیس دفتر در تعدادی از کشورهای اروپایی اقدام به واردات وسایل سنگین و حمل و نقل کالا کرد. پس از او زنان دیگری در تهران به تجارت بین الملل روی آوردند و تعداد زنانی که کارت بازرگانی دریافت کردند و در رشته های مختلف مشغول به کار شدند افزایش یافت. موفقیت آنان در این امر باعث تشویق دیگر زنان در استان های تبریز، مشهد، اهواز، اصفهان و شیراز شد.

زنان این شهرستان ها نیز با دریافت کارت بازرگانی به تجارت بین المللی روی آوردند.این روندی است که توسط زنان از ۶۰ سال پیش به این طرف همچنان ادامه دارد و آنان سعی می کنند با فراهم کردن سرمایه های اندک در انجام کارهای تجاری بکوشند. اما با تمام تلاش هایی که از سوی زنان برای موفقیت در این عرصه انجام می شود متاسفانه میزان پیشرفت و توسعه آنان در این بخش بسیار کند است. به طوری که روند افزایش زنان دارنده کارت بازرگانی در اتاق های بازرگانی سراسر کشور از سال ۷۹ تا ۸۵ در مقایسه با مردان در حدود یک درصد بوده است.

این میزان حتی در امر سیاستگذاری نیز به طور کامل مشخص و نمایان است. به طوری که حضور زنان در جایگاه سیاستگذاری و تصمیم گیری نیز در اتاق های بازرگانی بسیار کمرنگ است و از ۳۱۳ عضو هیات نمایندگان در اتاق های بازرگانی سراسر کشور تنها چهار نماینده زن از استان های تهران، اهواز، ساری و خرم آباد حضور دارند و روند رشد زنان برای حضور در پارلمان اقتصادی از ۱۰ سال پیش به این طرف تقریبا صفر بوده است. به طوری که تعداد زنان نماینده در دوره ششم و پنجم هیات نمایندگان اتاق بازرگانی با یکدیگر برابر است و این در صورتی است که طی چهار سال گذشته بخش هایی همانند امور زنان و شوراهای بانوان بازرگان در تعدادی از اتاق های بازرگانی با هدف توانمندسازی زنان برای انجام امور تجارت بین الملل را ه اندازی شده است.

مهم ترین دلیل آمار پایین در ارتباط با حضور زنان در بخش های تجاری و اقتصادی را شاید بتوان در این دانست که آنان مدیران بنگاه هایی با کسب و کارهای کوچک هستند و هنوز به آن میزان از پیشرفت در این زمینه دست نیافته اند که سهمی در اداره بنگاه های بزرگ اقتصادی داشته باشند و یا در صورت حضور و فعالیت از جایگاه مدیریتی پایین تری برخوردارند و به همین دلیل تعداد آنان در جایگاه تصمیم گیری های اقتصادی و تجاری اندک است.

اگرچه امروزه آمارها در این زمینه خوشایند نیست اما سیل عظیمی از زنان تحصیل کرده در راه هستند که بدون شک در آینده نه چندان دور این میزان را دستخوش تغییرات اساسی خواهند کرد. به طوری که تعداد زنان عضو اتاق بازرگانی تهران در سال جاری از یک هزار نفر افزایش پیدا کرده است که بیش تر اعضای جدید نیز سنین بین ۲۵ تا ۴۰ سال را دارا هستند و این روند آهنگ رشد خوب و مناسب زنان در این بخش را در آینده نزدیک خبر می دهد.

همچنین در این میان زنان دریافتند که یکی از راه های دستیابی به موفقیت عضویت در نهادها و گروه های مختلف جهت تبادل هر چه سریع تر اطلاعات و یافتن شرکای بهتر است. از این رو از سال ۱۳۸۳ حرکت هایی توسط تعدادی از زنان کارآفرین و بازرگان برای تشکیل NGO های مختلف با هدف توسعه ارتباطات و ایجاد شبکه های مختلف راه اندازی شد که از آن ها می توان به انجمن زنان مدیر کارآفرین، شوراهای بانوان بازرگان اتاق های بازرگانی ایران و تهران، انجمن زنان تاجر و... اشاره کرد.

شبنم بهرامی

عضو اتاق بازرگانی تهران