اسهال در کودکان

اسهال یکی از عوامل مهم بیماری و مرگ کودکان در کشورهای در حال پیشرفت است و تعداد دفعات ابتلا به اسهال در هر کودک ۳/۳ بار در سال تخمین زده می‌شود و می‌تواند یکی از علل مهم مرگ در دو …

اسهال یکی از عوامل مهم بیماری و مرگ کودکان در کشورهای در حال پیشرفت است و تعداد دفعات ابتلا به اسهال در هر کودک ۳/۳ بار در سال تخمین زده می‌شود و می‌تواند یکی از علل مهم مرگ در دو سال اول زندگی هر کودک باشد. ابتلا به اسهال در سنین ۱۱-۹ ماهگی بیشترین شیوع را دارد. عوامل مختلف میکروبی، ویروسی به عنوان علت این بیماری شناخته شده‌اند. معمولا ویروس‌ها در کودکان بیشترین موارد ابتلا را به خود اختصاص می‌دهند. عوامل دیگر غیر عفونی نیز به طور نادر می‌توانند باعث اسهال شوند که شامل اختلال در هضم و جذب، اختلالات ساختمانی روده، بیماری‌های غددی و غیره می‌باشند.بعضی عوامل میکروبی باعث ایجاد اسهال خونی می‌شوند که در صورت عدم درمان مناسب ممکن است عواقب آن به صورت طولانی شدن اسهال خود را نشان دهد. لازم به ذکر است که اسهال در اغلب اوقات به دلایلی با استفراغ همراه است.انتقال عوامل ایجاد کننده اسهال معمولا از طریق دهانی - مدفوعی صورت می‌پذیرد.

لذا رعایت موارد ذیل، احتمال ابتلای کودک را به اسهال کاهش می‌دهد؛

۱) دفع بهداشتی مدفوع در کودکان زیر ۲ سال

۲) شستشوی دست‌ها بعد از اجابت مزاج

۳) جلوگیری از آلوده شدن آب آشامیدنی به باکتری‌های مدفوع

۴) مصرف شیر مادر در ۲ سال اول زندگی توسط کودک و مصرف شیر مادر به طور اختصاصی در شش ماه اول زندگی کودک

۵) نگهداری غذای پخته شده در یخچال و مصرف آن تا ۲۴ ساعت بعد از تهیه

۶) شروع صحیح و مناسب تغذیه تکمیلی از ۶ ماهگی در شیرخوار.

اقدامات درمانی و حمایتی در کودک مبتلا به اسهال:

۱) اولین اقدام درمانی درهر کودک مبتلا به اسهال، جایگزین کردن آب و املاح از دست رفته می‌باشد و براساس شدت کم‌آبی کودک و سایر علائم همراه با اسهال، براساس تشخیص پزشک تصمیم به بستری یا درمان سرپایی گرفته می‌شود. سرم درمانی در اکثریت موارد اسهال کودکان مورد نیاز نیست مگر کم‌آبی شدید، استفراغ غیرقابل کنترل، کاهش سطح هوشیاری و ناتوانی در خوردن مایعات وجود داشته باشد. دادن مایعات خانگی و ( ORSمحلول پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی) در بسیاری از موارد تنها اقدام درمانی لازم می‌باشد.

۲) توجه داشته باشید مصرف آنتی‌بیوتک‌ تنها در موارد خاص و با نظر پزشک صورت می‌‌گیرد.

۳) مصرف کلیه داروهای ضد اسهال ممنوع است زیرا باعث اشکال در ارزیابی میزان دفع مایع از بدن و رشد بیشتر عامل بیماری‌زا به دلیل باقی ماندن عامل در روده می‌گردد.توجه: مایعاتی که در حال حاضر برای استفاده در کودک مبتلا به اسهال مجاز تشخیص داده شده است عبارتند از: سوپ، دوغ، چای کمرنگ و آب. در شیرخوارانی که از شیر مادر استفاده می‌کنند مصرف بیشتر و مکرر شیر مادر، کمک‌کننده است. اگر کودک از شیر خشک استفاده می‌نماید، رقیق کردن شیر خشک مصرفی توصیه نمی‌شود.

۴) در طول دوره اسهال مصرف غذاهای پر پروتئین و پرکالری، سوپ‌های نرم شده با سبزیجات، گوشت و حبوبات که یک یا دو قاشق مرباخوری روغن مایع به آن اضافه شده است ضروری می‌باشد.

۵) کم‌کردن میزان غذای دریافتی کودک لازم نیست زیرا باعث افزایش احتمال سوء تغذیه و طولانی شدن اسهال در کودک می‌گردد بهتر است دفعات تغذیه کودک در این دوران به ۶بار در روز افزایش یابد.

۶) مصرف نوشابه‌ها اعم از ساندیس، نوشابه‌های گازدار با نام‌های مختلف حتی اگر گازشان خارج گردد، کمپوت و شربت غلیظ به دلیل داشتن میزان زیاد قند و سایر مواد صنعتی محلول باعث تشدید اسهال می‌گردند.

۷) بعد از بهبود اسهال که در حالت عادی معمولا ۲ تا ۷ روز طول می‌کشد. کودک باید تا دو هفته یک وعده غذای اضافی میل نماید تا موادی که در طول اسهال از دست داده است، جایگزین شده و روند رشد به طور مناسب تامین گردد.