پول دستمزدها را در نمی آوریم

آیا فوتبال ایران به اندازه هزینه هایش درآمد هم دارد

با جدی گرفتن قانون فیرپلی مالی دیگر کمتر باشگاهی را می‌توان در فوتبال حرفه‌ای دنیا دید که تراز مالی مثبت نداشته باشد.

معدود باشگاه‌هایی مانند مالاگا اسپانیا که بیش از درآمدهای خود، هزینه می‌کنند و با اتکا به منابع مالی خارج از فوتبال، ستاره‌ها را به خدمت می‌گیرند، با محرومیت مواجه می‌شوند. در فوتبال ایران اما کاملا قابل پیش‌بینی است که دخل و خرج باشگاه‌ها اصلا با هم نخواند. سرازیر شدن بودجه‌های دولتی به چرخه مصرفی لیگ برتر فوتبال، نمایشگر تراز منفی این لیگ است. در فوتبال ایران، بخش عمده هزینه‌ها به دستمزدهای بازیکنان و کادر فنی باشگاه‌ها اختصاص دارد. بنابر آمار ارائه شده از سوی رئیس سازمان لیگ برتر، در فصل جاری رقمی در حدود ۱۶۸ میلیارد تومان برای پرداخت دستمزد بازیکنان هزینه شده است؛ اما درآمدهای لیگ برتر فوتبال ایران چقدر است. عمده منابع درآمدهای باشگاه‌های فوتبال ایران به ترتیب زیر است:

حق پخش و تبلیغات محیطی

پخش زنده تلویزیونی لیگ‌های فوتبال دنیا معمولا به دو شکل متمرکز و غیرمتمرکز به شبکه‌های تلویزیونی واگذار می‌شود. در شکل متمرکز، سازمان لیگ مجموعه بازی‌ها را به شبکه‌های تلویزیونی فوتبال واگذار می‌کند و درآمدهای حاصل را میان باشگاه‌ها تقسیم می‌کند. در شکل غیرمتمرکز، اما هر کدام از باشگاه‌های حاضر در لیگ، با شبکه‌های تلویزیونی وارد مذاکره شده و پخش بازی‌های خود را به آنها واگذار می‌کنند.

سازمان لیگ فوتبال ایران از مدل متمرکز برای فروش حق پخش تلویزیونی استفاده کرده است و آن را به صدا و سیمای جمهوری اسلامی واگذار کرده است. باتوجه به شرایط مربوط به تبلیغات در تلویزیون ایران، قرارداد تبلیغات محیطی در ورزشگاه‌های لیگ برتر هم به قرارداد حق پخش تلویزیونی ضمیمه شده است. بنا بر قراردادی که در سال ۱۳۹۰ میان سازمان لیگ، فدراسیون فوتبال و صداوسیما بسته شد، لیگ برتر از محل حق پخش و تبلیغات محیطی در فصلی که گذشت ۳۵ میلیارد تومان درآمد کسب کرد.

اسپانسر

باشگاه‌های فوتبال معمولا ازاسپانسرهای فراوانی به‌عنوان شرکای تجاری خود استفاده می‌کنند. در فوتبال ایران باتوجه به محدودیت باشگاه در ارائه امکانات تبلیغاتی، تعداد اسپانسرهای باشگاه چندان چشمگیر نیست. عمده اسپانسرهای باشگاه فوتبال ایران، همان‌هایی هستند که روی پیراهن تیم‌های اصلی باشگاه‌ها خودنمایی می‌کنند. اسپانسرهایی مانند بانک گردشگری (پرسپولیس)، بازار مبل ایران (استقلال)، همراه اول (تراکتورسازی) و حتی دستمال کاغذی‌های کلین (صبا)! مجموع قراردادهای اسپانسرینگ باشگاه تقریبا ۴۰ میلیارد تومان برآورد شده است.

بلیت فروشی

گران شدن قیمت بلیت بازی‌های لیگ برتر در ابتدای فصل جاری، خروج ستاره‌ها از لیگ و افت کیفی بازی‌های لیگ برتر از دلایل مهم کاهش تعداد تماشاگران لیگ بوده است. به‌طور متوسط نزدیک به ۷ هزار نفر هر یک از بازی‌های این فصل از لیگ برتر را با حضور در ورزشگاه‌ها تماشا کرده‌اند. با ضرب این عدد در تعداد بازی‌ها و میانگین قیمت بلیت بازی‌های لیگ برتر، مشخص می‌شود در لیگ سیزدهم نزدیک به ۱۷ میلیارد تومان از محل فروش بلیت نصیب سازمان لیگ شده است.

ورود به لیگ قهرمانان

کنفدراسیون فوتبال آسیا برای تیم‌های حاضر در لیگ قهرمانان جوایز نقدی در نظر می‌گیرد که از محل درآمدهای تبلیغاتی و حق پخش تلویزیونی این رقابت‌ها تامین می‌شود. این جوایز بسته به نتایج تیم‌های مختلف و در صورت صعود آنها به مراحل بالاتر افزایش هم می‌یابد. در فصل گذشته ۴ باشگاه ایرانی حاضر در این رقابت‌ها مجموعا ۸ میلیارد تومان از حضور در این رقابت‌ها درآمد داشته‌اند که جزو درآمدهای لیگ برتر به حساب می‌آید.

درآمدهای جانبی

به غیر‌از مواردی که گفته شد، راه‌های دیگر درآمدزایی هم برای باشگاه‌ها و لیگ برتر فوتبال ایران وجود دارد. اسپانسرهای سازمان لیگ، درآمدهای ناشی از وب سایت‌های رسمی باشگاه‌ها، ترانسفر بازیکنان به لیگ‌های دیگر و فروش محصولات باشگاه از جمله این درآمدها هستند. درآمدهای نه چندان شفاف و مشخص که در حدود ۲۰ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود.

به این ترتیب مجموع درآمدهای لیگ برتر فوتبال ایران در فصل ۹۳-۹۲ در حدود ۱۲۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. رقمی که همچنان اختلاف معناداری با مجموع دستمزدهای بازیکنان شاغل در لیگ برتر دارد. چه رسد به مجموع هزینه‌های لیگ برتر!

درحالی‌که دستمزدهای بازیکنان در لیگ برتر فوتبال ایران ۱۴۰ درصد از درآمدهای لیگ را تشکیل می‌دهد، در لیگ برتر فوتبال انگلیس مجموع دستمزدها ۶۲ درصد از درآمدهای باشگاه‌ها را شامل می‌شود.