چقدر افزایش وزن در بارداری طبیعی است؟

افزایش وزن دوران بارداری مربوط به رشد جنین و جفت، افزایش اندازه رحم و حجم خون و نیز ذخیره چربی در بدن مادر است که درصد بیشتر این اضافه‌وزن مربوط به جنین و جفت و ضمایم آن است. اگر …

افزایش وزن دوران بارداری مربوط به رشد جنین و جفت، افزایش اندازه رحم و حجم خون و نیز ذخیره چربی در بدن مادر است که درصد بیشتر این اضافه‌وزن مربوط به جنین و جفت و ضمایم آن است. اگر افزایش وزن مادر باردار متناسب باشد از میزان تولد نوزادان کم‌وزن کاسته می‌شود.

بنابراین حتی در شرایط نامطلوب اقتصادی و اجتماعی در یک جامعه، مراقبت‌های ویژه بهداشتی همراه با آموزش صحیح در مورد مصرف موادغذایی قابل دسترس می‌تواند بسیار ارزنده باشد. میزان افزایش مطلوب در دوران بارداری برای همه زنان باردار یکسان نیست و براساس شاخص توده بدنی مربوط به قبل از بارداری، محاسبه می‌شود.

B.M.I= وزن به کیلوگرم تقسیم بر قد به متر به توان ۲

مثلا: ۶۰ کیلوگرم تقسیم بر ۶/۱ به توان ۲ = ۴/۲۳

بنابراین اضافه وزن مطلوب برای زن‌های لاغری که BMI کمتر ۸/۱۹ دارند ۵/۱۲ تا ۱۸ کیلوگرم و برای زنانی که اضافه‌وزن دارند ۷ تا ۵/۱۱ کیلوگرم و برای زنان چاق فقط ۶ تا ۷ کیلوگرم است. همچنین برای زنانی که بیش از یک جنین در رحم دارند ‌(۲ یا ۳ قلو) افزایش بیشتری، یعنی حدود ۱۶ تا ۵/۲۰ کیلوگرم پیشنهاد شده است. به خاطر داشته باشید که همیشه ۳ نکته را در تغذیه به خاطر بسپارید: تعادل، تنوع و اندازه (مقدار). تعادل تغذیه‌ای به معنای دریافت کافی از مواد غذایی مغذی برای تامین انرژی، رشد و ترمیم سلول‌هاست.

با استفاده از همه گروه‌های غذایی (اصل تعادل) و مصرف انواع مواد غذایی در هر گروه (اصل تنوع) همچنین تعداد سهم‌های توصیه شده از موادغذایی در هر گروه (اصل اندازه)، نه تنها مواد مغذی لازم در اختیار بدن مادر و جنین قرار می‌گیرد، بلکه مادر از فیبر کافی هم بهره‌مند می‌شود. لازم است برای رعایت تنوع در گروه بزرگی مثل نان و غلات سعی کنید هر روز از انواع مختلف این گروه استفاده و در صورت امکان غلات سبوس‌دار را انتخاب کنید چون سرشار از نشاسته و فیبر هستند. برخی از فرآورده‌های غلات مثل نان سفید و ماکارونی گرچه در جریان تهیه مقداری از املاح و ویتامین‌های خود را از دست می‌دهند ولی باز هم به عنوان یک منبع خوب نشاسته و ویتامین‌های گروه B و فیبر محسوب می‌شوند.

از طرف دیگر غلات به سرعت در بدن شما مورد استفاده قرار می‌گیرند و تولید انرژی می‌کنند. نان‌هایی که سبوس‌ آنها کمتر گرفته شده مثل نان سنگک دارای فیبر و موادمغذی کمتری هستند بنابراین مصرف آنها را توصیه می‌کنیم. شما باید برای رعایت تنوع مثلا در صبحانه چند تکه نان لواش و سنگک، در ناهار از نان ساندویچی یا برنج و برای شام از ماکارونی استفاده کنید. در مورد رعایت تنوع گروه سبزی‌ها و میوه‌ها نیز باید سعی کنید هر روز از انواع سبزی‌ها به ویژه سبزی‌های زرد و سبز که ویتامین A دارند مثل هویج، اسفناج و جعفری استفاده کنید. سبزی‌ها را به صورت خام یا پخته مصرف کنید تا متنوع شوند. مثلا با چند نوع سبزی‌ همراه با گوشت سوپ درست کنید یا سبزی را به کوفته قلقلی اضافه کنید.

دکتر سوسن پارسای

متخصص تغذیه

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی