۱۴نوع سرطان هدیه سیگار به سیگاری ها

استعمال دخانیات یکی از جدی ترین معضلات اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان است

استعمال دخانیات یکی از جدی ترین معضلات اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان است. این معضل چند بعدی که همانند یک بختک شوم بر سر بسیاری از خانواده های ایرانی سایه انداخته است، نه فقط بر سلامت جسمی و روحی فرد مصرف کننده، بلکه کل جامعه را با بالا بردن هزینه های درمانی، فرسوده شدن نیروی کار، از دست رفتن سال های مفید عمر و... تحت تاثیر قرار می دهد. به گفته وزیر بهداشت۱۴ درصد جمعیت کشور سیگاری‌اند. همچنین به گزارش ایسنا استعمال دخانیات به طور متوسط ۲۰ سال از عمر فرد می کاهد.

همچنین ۹۰ درصد سرطان های ریه و ۷۵ درصد سایر بیماری های ریوی ناشی از استعمال دخانیات است علاوه بر این که ۱۴ نوع سرطان و بسیاری از بیماری های قلبی-عروقی بر اثر استعمال دخانیات بروز پیدا می کنند. در حالی که با پیش گیری و مبارزه با استعمال دخانیات می توان با طیف گسترده ای از این بیماری ها مبارزه کرد.

همچنین به گفته دکتر معدنی معاون اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات سالانه بیش از ۷۰ هزار ایرانی (معادل ۲ برابر کشته های بم) بر اثر استعمال سیگار جان خود را از دست می دهند و این در حالی است که اطرافیان مصرف کنندگان هم از خطرات و آثار آن مصون نیستند. از این لحاظ یکی از روزهای هفته سلامت تحت عنوان روز شهر سالم، هوای سالم و عاری از دخانیات نام گذاری شده است. همچنین سنجش سلامت ریوی در سال ۸۹، بررسی مسائل مربوط به سیگار و عوامل خطرساز در بروز بیماری های غیرواگیر تنفسی و قلبی و عروقی و توجه به این نکته که مصرف سیگار مقدمه اعتیاد به مواد دیگر است از جمله مسائل مطرح در این روز است.

در این زمینه با دکتر هومن شریفی، کارشناس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل و مبارزه با دخانیات گفت و گو کردیم. دکتر شریفی درباره برنامه سنجش سلامت ریوی در این روز به خراسان می گوید: ۱۰ خانه سلامت در شهر تهران با همراهی تیم های فوق تخصصی ریه در این روز دایر است و پزشکان متخصص نیز خواهند توانست مشاوره ترک سیگار به مراجعان ارائه دهند.

معرفی دستاوردهای کنترل دخانیات، ارائه گزارش عملکرد دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات، نشست هم اندیشی صاحب نظران کنترل دخانیات با حضور حدود ۶۰ کارشناس حوزه های مرتبط با کنترل دخانیات از دیگر برنامه هایی است که برای این روز در نظر گرفته شده است. معاون مرکز تحقیقات پیش گیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره شیوع استعمال دخانیات در کشور می گوید: میزان شیوع استعمال دخانیات به عوامل متعددی چون عوامل دموگرافیک، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی بستگی دارد اما بررسی ها نشان می دهد مردان و زنان تهرانی بیش از سایر استان ها سیگار می کشند. همچنین طبق بررسی ها شیوع تجربی و آزمایشی استعمال دخانیات و قلیان در بین دانش آموزان دختر و پسر افزایش داشته است.

دکتر شریفی با اشاره به اجرای طرح «GYPS» از سال ۱۳۸۲ در سراسر دنیا از جمله ایران اظهار کرد: بر این اساس شیوع استعمال دخانیات در نوجوانان و جوانان کشور هر ۲ سال یک بار سنجیده می شود. در نخستین سال اجرای آن در سال ۸۲ میزان شیوع دخانیات در دانش آموزان تا ۱۹ سال ۴/۴ درصد گزارش شد. وی درباره وضعیت کلینیک های ترک سیگار در کشور گفت: نمی توانیم ادعا کنیم که به اندازه کافی کلینیک تخصصی ترک سیگار در کشور داریم.

قدیمی ترین این کلینیک ها در سال ۱۳۷۷ به همت وزارت بهداشت، دانشگاه شهید بهشتی و شهرداری منطقه ۱۴ راه اندازی شد. پس از آن رفته رفته تعداد این کلینیک ها بیشتر شد و جمعیت مبارزه با دخانیات ایران در ۵ شهر بزرگ اقدام به تاسیس کلینیک کرد. در حال حاضر حدود ۱۲۰ کلینیک ترک سیگار در سراسر کشور خدمات مربوط به ترک سیگار را به مراجعان ارائه می دهند.

به طور یقین کارایی این کلینیک ها یکسان نیست زیرا جمعیت تحت پوشش آن ها یکسان نیست. در برخی شهرها تعداد این کلینیک ها بیشتر است و در برخی شهرها کمتر و ما امیدواریم وضعیت به گونه ای پیش رود که با حمایت و همیاری دانشگاه ها در شهرهای مختلف این امکانات به صورت مساوی فراهم شود.

از سوی دیگر با توجه به این که توسعه پایدار در کشور بدون تندرستی امکان پذیر نخواهد بود و طبق برنامه چشم انداز ۲۰ ساله کشور، ایران باید تا ۱۵ سال آینده سالم ترین و تندرست ترین مردم را در منطقه داشته باشد، لازم است تا مسائل مرتبط با تندرستی و سلامتی و یکی از بزرگ ترین چالش های این حوزه یعنی سیگار در سرلوحه امور قرار گیرد. چنان که دکتر شریفی با اشاره به قانون جامع مبارزه با دخانیات در کشور در سال ۸۵ و دستور رئیس جمهور به تمامی ارگان ها برای اجرای آن تاکید می کند برای عملیاتی کردن آن تمام سازمان ها و ارگان ها باید دست به دست هم دهند زیرا تحقق سلامت در جامعه تنها توسط وزارت بهداشت امکان پذیر نیست.

در دنیا ثابت شده که تنها ۲۵ درصد عوامل موثر در سلامت مربوط به بهداشت و درمان است و ۵۰ درصد عوامل موثر در سلامت به ارگان های مختلف دیگر مربوط است. بنابراین جز با مشارکت مردم و تمام دستگاه های اجرایی و حاکمیتی نمی توان به تحقق سلامت جامه عمل پوشانید.

به عنوان مثال در بحث واردات سیگار وزارت بازرگانی، صنایع، بهداشت و اداره گمرک مداخله دارند و باید طی هم اندیشی دستگاه های مختلف در این باره و قاچاق سیگار بحث و تبادل نظر کنند. بنابراین جز با مشارکت مردم و تمام دستگاه های اجرایی و حاکمیتی نمی توان به تحقق سلامت جامه عمل پوشاند.

بزرگ ترین چالش در این حوزه تلاش برای اجرایی کردن قانون جامع مبارزه با دخانیات است که کار دشواری است. تجربه سایر کشورها نشان می دهد تلاش برای مبارزه با دخانیات باید مستمر و پی گیرانه باشد و در کشور ما نیز حمایت های دانشگاه ها و وزارت بهداشت در راستای اجرای بسیاری از بندهای این قانون از جمله مبارزه جدی با قاچاق، نصب هشدارهای بهداشتی بر روی تمامی محصولات دخانی، ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی و محیط های کاری خواهد بود.