عصب کشی یعنی چه

درمان ریشه, یکی از درمان های دندان پزشکی است که با انجام آن, اعصاب , عروق و بافت بینابینی درون مجموعه کانال های دندان که به میکروب و عفونتی آلوده است, بیرون کشیده و خارج می شود

درمان ریشه، یکی از درمان‌های دندان‌پزشکی است که با انجام آن، ‌اعصاب‌، عروق و بافت بینابینی درون مجموعه کانال‌های دندان که به میکروب و عفونتی آلوده است، ‌بیرون کشیده و خارج می‌شود...

اصطلاح عصب‌کُشی درست به نظر نمی‌رسد چون دندان‌پزشک اعصاب و بافت‌های زنده و سالم دندان را از بین نمی‌برد بلکه نسوجی که عفونی و تخریب شده‌اند خارج می‌کند. اندو و روت کانال تراپی نیز به همین معنی هستند.

هر دندان ۱ تا ۴ کانال اصلی و بزرگ دارد ولی این کانال‌ها فقط در حکم تنه اصلی یک درخت هستند و از این کانال‌های اصلی هزاران شاخه فرعی و ریزتر منشعب می‌شود. در هنگام عصب‌کشی، فقط این کانال‌های اصلی تمیز نمی‌شوند بلکه همه این سیستم کانال‌های به هم پیوسته، از بقایای میکروب‌ها و بافت‌های بیمار و عفونی پاکسازی می‌شود.

● چه عواملی باعث مرگ بافت‌های درون کانال دندان می‌شوند؟

عوامل اصلی بیماری‌های بافت‌های درون ریشه دندان، ‌میکروب‌ها و محصولات ناشی از فعالیت آنها مانند سم میکروب‌ها هستند. میکروب‌ها از راه‌های متفاوتی به درون کانال‌های دندان راه می‌یابند.

شایع‌ترین علت، ‌پوسیدگی‌ دندان است. داخل عاج دندان لوله‌های ریز میکروسکوپی وجود دارد که ۱ تا ۴ میکرون قطر دارند. اندازه بیشتر میکروب‌ها فقط ۱ میکرون است بنابراین بسیاری از میکروب‌ها که در عاج دندان پوسیدگی ایجاد ‌می کنند، می‌توانند از طریق این لوله‌ها‌، وارد کانال‌های دندان شوند و بیماری و عفونت ایجاد ‌کنند. گاهی در اثر ضربه دندان می‌شکند و بسیاری از میکروب‌ها از این راه به درون دندان و نزدیک عصب‌ راه می‌یابند. میکروب‌ها از طریق گردش خون رگ‌های درون کانال‌های دندان نیز به داخل دندان رخنه می‌کنند. فقط یک میکروب باعث بیماری نسوج داخل کانال‌های دندان نمی‌شود بلکه عفونت‌های دندانی چند میکروبی هستند و حمله چند نوع میکروب متفاوت، عروق و اعصاب دندان را تخریب می‌کند اما بیشتر این میکروب‌ها، بی‌هوازی اجباری هستند و بدون اکسیژن به حیات خود ادامه می‌دهند.

● چه دندانی به درمان ریشه نیاز دارد؟

اگر شما دچار دندان دردهای شبانه می‌شوید یا دندانتان بدون علت و خودبه‌خود درد می‌گیرد و این درد مدت زیادی طول می‌کشد، ‌احتمالا به درمان ریشه نیاز خواهید داشت. در این شرایط بافت‌های ریشه دندان دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیر شده‌اند و عفونت حاصل از میکروب‌ها اعصاب و عروق درون ریشه را تخریب کرده است. مرگ دندان به معنای مرگ اعصاب آن نیست بلکه هنگامی دندانی مرده به حساب می‌آید که عروق خونی آن تخریب شوند و خون‌رسانی به بافت‌های درون ریشه دندان مختل شود. در این صورت کانال‌های دندان از میکروب‌ها و مواد عفونی انباشته می‌شود و حتی ممکن‌است این میکروب‌ها از طریق سوراخ‌های انتهای ریشه دندان به بافت‌ها و استخوان‌های پیرامون دندان دست‌اندازی کنند و باعث عفونت و ضایعه در اطراف دندان، درون لثه و استخوان شوند. در همه این شرایط، عصب‌کشی دندان و درمان ریشه آن ضروری است.

برای این درمان، ‌ابتدا تاج دندان تراشیده و حفره‌ای برای دستیابی به کانال‌های دندان ایجاد می‌شود، سپس بافت‌های عفونی دندان با وسایلی سوزن مانند به نام فایل خارج می‌شوند، بافت‌هایی که داخل کانال‌های ریزتر وجود دارند، از طریق شستشو و حل شدن در مواد شیمیایی خاص مثل هیپوکلریت سدیم(سفید‌کننده خانگی)، از کانال ریشه خارج می‌شوند. بعد از این مرحله، کانال‌های اصلی، با مواد خاصی به نام «گوتاپرکا» که حاوی موم و اکسیدهای فلزی هستند همراه یک مایع مهرو موم‌کننده پر می‌‌شوند تا دیگر جایی برای رشد دوباره میکروب‌ها در کانال‌های دندان باقی نماند. دندان‌هایی که درمان ریشه می‌شوند، معمولا بخشی از تاج خود را به علت پوسیدگی یا تراش دندان هنگام عصب‌کشی از دست داده‌اند، ‌بنابراین ترمیم تاج آنها لازم است. باتوجه به تاج باقیمانده، می‌توان این دندان‌ها را روکش یا با مواد ترمیمی ساده، ترمیم کرد. احتمال تغییر رنگ دندان پس از درمان ریشه وجود دارد. اگر هنگام این درمان، همه نسوج درون کانال‌های تاج و ریشه خالی نشوند یا بقایای مواد پرکننده درون تاج دندان باقی بمانند و پاک نشوند، احتمال تغییر رنگ دندان وجود دارد.

● درمان مجدد ریشه

گاهی پس از پر کردن کانال دندان، دندان‌پزشک مجبور می‌شود دوباره این‌کار را تکرار کند. یکی از دلایل آن است که پرکردن کانال‌ها به خوبی انجام نشده و مقداری از طول کانال‌ها خالی از مواد پرکننده است یا درون پرکردگی حباب‌های خالی وجود دارد. این فضاهای خالی جایگاه مناسبی برای رشد و فعالیت میکروب‌ها هستند و دوباره باعث ایجاد عفونت داخل کانال‌های دندان و درد و ناراحتی می‌شوند. ‌در این شرایط لازم است ‌درمان عصب‌کشی تکرار شود و کانال‌های ریشه دوباره کاملا مهر وموم و پر شوند تا از مشکلات بعدی جلوگیری به عمل آید.

دکتر گلرخ ثریا