سه شنبه, ۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 28 January, 2025
ایرانیان و پول كاغذی
در زمان فرمان‌روایی قوبیلای قاآن(۶۹۳-۶۵۸) بر چین، ایرانیان در دستگاه حكومتی مغول‌ها نفوذ زیادی پیدا كردند و زبان فارسی در آن سرزمین گسترش پیدا كرد. در همین دوران، یك ایرانی آگاه و كارآمد، به نام سید اجل، به وزارت رسید. در دوران ۲۵ ساله‌ی وزارت سید اجل، پول كاغذی، معروف به چاو، در چین رواج یافت و تا زمانی كه وی زنده بود، به‌خوبی نظام دریافت و پرداخت را منظم می‌كرد.
پس از مرگ سید اجل، امیراحمد بناكتی به جایگاه وزارت دست یافت كه بدون داشتن اعتبار مالی و تهیه‌ی عایداتی كه پشتیبان چاو باشد، مقدار زیادی از این پول منتشر كرد. در نتیجه، ارزش چاو به شدت كاهش یافت و امیراحمد در شورش مردم كشته شد. به این ترتیب، چاو كنار گذاشته شد و حتی پس از مرگ قوبیلای، نتوانستند ارزش از دست رفته‌ی آن را بازگردانند.
در سال ۶۹۳ هجری، زمانی كه گیخاتوخان بر ایران فرمان‌روایی می‌كرد، در نتیجه‌ی هزینه شدن بیش از اندازه‌ی زر و سیم برای خوشگذرانی خان مغول و اطرافیانش، خزانه كشور تهی شد و حتی برای غذای روز نیز پول كافی در دسترس نبود. در این میان، فردی به نام عزالدین‌محمد‌بن‌مظفر‌بن‌عمید، كه از وضعیت چین و سرزمین‌های زیر فرمان قاآن آگاه بود، خود را به صدر‌جهان‌زنجانی، وزیر گیخاتوخان رسانید و به او پیشنهاد كرد به جای زر و سیم، چاو را در سرزمین ایلخانان رواج دهد و بحران مالی را از این راه حل كند.
به فرمان ایلخان خرید و فروش با زر و سیم ممنوع شد و در هر شهری اداره‌ای به نام چاوخانه بنیان‌گذاری شد و پول كاغذی برای مدتی، هر چند كوتاه، رواج پیدا كرد. این پول، قطعه كاغذی مستطیلی شكل بود كه روی آن شهادتین، لغب مغولی گیخاتو، مبلغ آن و عبارت زیر نوشته شده بود:
"پادشاه جهان در تاریخ سنه‌ی ۶۹۳ این چاو مبارك را در ممالك روانه گردانید. تغییر و تبدیل‌كننده را با زن و فرزند به یاسا رسانیده، مال او را جهت دیوان بردارند."
با وجود این، چاو مدت زیادی پایدار نماند و با شورش مردم تبریز و سپس شیراز زمینه‌ی اعتراض سراسری فراهم شد و سرانجام فقط نامی از آن در تاریخ ماند. البته، نام چاوخانه به صورت چاپ‌خانه در فرهنگ ایرانی ماندگار شد.
منبع : تاریخ مغول، عباس اقبال آشتیانی،چاپ هفتم ۱۳۷۹، انتشارات امیركبیر، صفحه‌ی۱۶۳-۱۶۴ و ۲۵۱-۲۴۸
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست