سری که درد می کند

سردرد های شایع و راهکارهای مبارزه با آن

سردرد، جزو شایع‌ترین مشکلاتی است که معمولا تمام ما در طول دوران زندگی خود، برای یک بار هم که شده آن را تجربه می‌کنیم. سردردها انواع مختلفی دارند و شدت و ضعفشان هم با یکدیگر متفاوت است. در این مطلب، سعی کرده‌ایم اشاره‌ای به انواع سردردهای رایج داشته باشیم و در نهایت هم راهکارهایی مناسب برای مبارزه با این نوع درد به شما ارائه بدهیم...

● سردردهای تنشی

شایع‌ترین انواع سردرد، سردرد‌های تنشی و میگرنی هستند و هر دو مورد در خانم‌ها بسیار بیشتر از آقایان اتفاق می‌افتد. سردرد تنشی در تمام سر یا در قسمت جلو و پشت سر به صورت دوطرفه احساس می‌شود. معمولا این نوع سردردها شدت بسیار زیادی ندارند و مشکلی را برای انجام فعالیت‌های روزمره ایجاد نمی‌کنند. البته ناگفته نماند سردردهای تنشی در بسیاری از موارد با مشکلات زمینه‌ای روانی مانند افسردگی و اضطراب همراه هستند. درمان اختلال‌های روانی زمینه‌ای، تاثیر بسزایی در درمان سردردهای تنشی دارد.

چاره افراد مبتلا به سردردهای تنشی چیست؟ برای پیشگیری از ابتلا به سردرد‌های تنشی، داشتن نظم کافی در خواب و خوراک، برنامه منظم نرمش‌های کششی یا ورزش منظم، مصرف کافی مایعات، مدیریت استرس‌های روانی و کمتر قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا می‌تواند موثر باشد. در صورت مکرر بودن این نوع سردرد‌ها باید راه‌های درمان توسط پزشک متخصص ارائه شود.

● سردردهای میگرنی

سردرد‌های میگرنی در مقایسه با سردردهای تنشی، شدیدتر هستند. معمولا در یک طرف سر احساس می‌شوند یا در مواردی، در یک طرف سر به‌صورت شدیدتری حس می‌شوند. فرد مبتلا به سردرد میگرنی، حداقل در بخشی از زمان ابتلا به سردرد، حالت ضربان‌دار و کوبنده آن را حس می‌کند. این نوع سردرد می‌تواند با یکی از علایم تهوع یا تشدید درد با نور یا صدا همراه باشد. ممکن است سردردهای میگرنی در خانم‌ها، زمانی از سیکل قاعدگی، شدیدتر شود. این نوع سردرد‌ها به‌خصوص اگر به طور مکرر اتفاق بیفتد، می‌توانند روی کیفیت زندگی تاثیرگذار باشد و اختلالی در روند زندگی عادی فرد ایجاد کند.

چاره افراد مبتلا به سردردهای میگرنی چیست؟ نکته مهم در مورد پیشگیری از ابتلا به سردرد‌های میگرنی، داشتن نظم در زمان خواب و خوردن غذا است. یعنی توصیه ما بر این است که حد اعتدال در خواب و خوراک بیماران مبتلا به سردردهای میگرنی، بیشتر رعایت شود. پرهیز از مصرف غذاهای محرک از جمله غذاهای چرب، پر حجم، کاکائو، سرکه، سیر و پیاز خام و مواد غذایی حاوی افزودنی هم باید مورد توجه بیماران مبتلا به میگرن قرار بگیرد. ضمن اینکه این بیماران باید از مواجه مستقیم با جریان هوای سرد (باد کولر) و نور آفتاب هم پرهیز کنند. از طرف دیگر، مصرف کافی مایعات، به‌خصوص آب، حرکت‌های گردن و شانه، تمرین شل‌کردن عضله‌های سر و گردن، تصحیح وضعیت نشستن روی صندلی، اصلاح نحوه خوابیدن، استفاده از بالش مناسب و اصلاح عادت‌های غذایی هم در کنترل سردرد بسیار مفید است. همچنین ابتلا به یبوست و ناراحتی‌های گوارشی هم ممکن است باعث تشدید سردرد شود که در این صورت، درمان آنها به بهبود سردرد کمک خواهد کرد.

اگر تعداد دفعه‌های ابتلا به سردرد زیاد نباشد، مصرف داروهای مسکن یا داروهای ضدمیگرن در ابتدای شروع سردرد باعث کنترل آن می‌شود ولی اگر دفعه‌های ابتلا، بیش از ۳ مورد در ماه باشد، لازم است از داروهای پیشگیری‌کننده سردرد با تجویز پزشک استفاده شود. مصرف داروهای پیشگیری‌کننده، می‌تواند از مزمن‌شدن سردرد جلوگیری کند.

● سردردهای وابسته به دارو

نکته بسیار مهم و لازم دیگری که باید در مورد انواع سردردها به آن اشاره کنیم، این است که مصرف تعداد زیادی مسکن برای بهبود درد، خود می‌تواند باعث ابتلا به سردر‌های مکرر و شدیدتری شود. از این نوع سردردها با عنوان سردرد وابسته به دارو یاد می‌شود. برای پیشگیری از ابتلا به این نوع سردردها توصیه می‌شود مصرف مسکن‌ها را محدود و اگر دردتان ادامه داشت، به‌جای مصرف خودسرانه مسکن به پزشک مرجعه کنید. بد نیست بدانید حداکثر مصرف مجاز مسکن در هفته، تنها ۲ روز است.

● سردردهایی با دلایل دیگر...

در خاتمه باید یادآور شوم اگرچه سردرد‌های میگرنی و تنشی شایع‌ترین انواع سردرد هستند ولی ممکن است سردرد، نشانه‌ای از یک بیماری مهم باشد. به همین دلیل، در موارد زیر هنگام ابتلا به سردرد مراجعه به پزشک مغز و اعصاب ضروری است:

بروز سردرد در سن کمتر از ۵ سال یا بیشتر از ۵۰ سال، بروز سردرد شدید و ناگهانی، سردرد پیشرونده از نظر دفعات، مدت و شدت

سردرد همراه با علایم عصبی مانند تاری دید، سرگیجه یا ضعف و سستی در قسمتی از بدن، شروع سردرد در دوران بارداری

سردرد در فردی که سابقه ابتلا به سرطان در هر قسمتی از بدن دارد.

سردردی که به داروهای مسکن پاسخ نمی‌دهد.

سردردی که فرد را از خواب بیدار می‌کند یا با خم شدن یا زانو زدن افزایش می‌یابد.، سردردی که همراه با اختلال‌های سیکل قاعدگی باشد.

دکتر منصوره تقاء

متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران