اگر حتی با استراحت هم خستگیتان به در نمی شود

خستگی مزمن مشکل انسان مدرن

خستگی اصلی‌ترین علامت سندرم خستگی مزمن است، اما از آنجایی که ممکن است علامت بیماری کاملا متفاوتی نیز باشد باید آن را جدی گرفت. ممکن است کار زیاد موجب خستگی شما شود. اگر بیرون از خانه کار می‌کنید، به اداره امور منزل می‌پردازید، درس و مشق بچه‌ها فراموش نمی‌شود و به کارهای خیریه هم مشغولید خب حتما در پایان روز خسته و کوفته روی مبل راحتی به خواب می‌روید. اما توجه کنید که آیا بعد از گذران یک روز کاری سخت احساس خستگی می‌کنید یا دچار نوعی خستگی مزمن شده‌اید که در مورد اخیر باید به دنبال علت آن باشید و بهتر است با مراجعه به پزشک به خودتان کمک کنید.

● برنامه اصلاح روش زندگی

در صورتی که در پایان روز احساس خستگی می‌کنید اما به آن حد شدید نیست که شما را از زندگی طبیعی روزمره بیندازد، تنها تغییر برخی عادات غلط کمک بزرگی به حساب می‌آید:

- جای یک فعالیت ملایم و ضد تنش را در برنامه روزانه خود باز کنید؛ مراقبه، یوگا یا پیاده‌روی تند صبح‌هنگام یا هر سه با هم. فراموش نشود که استرس، سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند.

- از مصرف غذاهای آماده که مملو از مواد شیمیایی، مواد نگهدارنده و افزودنی‌هاست، خودداری کنید.

- در ساعات پایانی روز (عصر) دیگر کافئین و غذاهای سنگین نخورید تا خوابی راحت داشته باشید. اختلالات خواب در مبتلایان به خستگی مزمن بسیار شایع است.

- یک برنامه ورزشی منظم برای خود ترتیب دهید.

- به دنبال درمان افسردگی باشید. طبق آخرین پژوهش‌ها، تاثیر درمان‌شناختی، نوعی درمان غیرطبی افسردگی، روی خستگی مزمن غیرقابل انکار است.

- اگر در سنین باروری هستید، به منظور اجتناب از آنمی (کم‌خونی) حتما غذاهای سرشار از آهن مانند جگر، عدس، لوبیا و سبزیجات برگی سبزرنگ را در برنامه غذایی خود قرار دهید. به یاد داشته باشید که ویتامینC به جذب بهتر آهن در بدن کمک می‌کند، بنابراین مصرف مقادیر کافی میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین C در رژیم غذایی حتما توصیه می‌شود.

● چه چیزی باعث خستگی مفرط می‌شود؟

اگر بیش از میزان فعالیت روزانه، احساس خستگی و فرسودگی می‌کنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کرده تا او علت دقیق را روشن کند. تقریبا ۴۰ درصد افرادی که علایم خستگی مزمن را بروز می‌دهند، مبتلا به یکی از مشکلات طبی زمینه‌ای زیر هستند:

کم‌خونی

آنمی یا به عبارتی کم‌خونی هنگامی پدید می‌آید که خون فاقد گلبول‌های قرمز کافی است یا گلبول‌های قرمز خون اکسیژن کافی حمل نمی‌کنند. از شایع‌ترین علل این بیماری خونریزی‌های زیادهنگام قاعدگی، بیماری‌های خودایمنی، کمبود آهن در رژیم غذایی و کمبود ویتامین ب۱۲ و فولات (نوعی ویتامین ب) است. شایع‌ترین علایم کم‌خونی خستگی و احساس ضعف است و از دیگر علایم آن می‌توان به سرگیجه، سردرد و درجه حرارت پایین بدن اشاره کرد.

● افسردگی

طبق بررسی‌های انجام‌گرفته شانس ابتلای خانم‌ها به افسردگی دوبرابر مردهاست که البته از نظر کیفی نیز طولانی‌تر و جدی‌تر است. حدود ۱۰درصد خانم‌ها در طول بارداری و ۱۰ تا ۱۵درصد پس از زایمان به افسردگی مبتلا می‌شوند. یکی از علایم بسیار شایع افسردگی احساس خستگی دایم است. از دیگر علایم می‌توان اندوه و اختلال در تمرکز را نام برد.

● استرس

شاید باور نکنید اما استرس بزرگ‌ترین دشمن سلامتی است. استرس چه کوتاه‌مدت چه بلندمدت موجب اختلال و اشکال در خواب، کمبود انرژی و عدم تمرکز می‌شود.

● بیماری‌های تیرویید

بیماری تیروییدیت هاشیموتو، نوعی بیماری خودایمنی غده تیرویید، یکی دیگر از علل شایع خستگی در خانم‌هاست. غده تیرویید در حالت طبیعی با تولید هورمون، انرژی بدن شما را تامین می‌کند. اما در صورت کم‌کاری ناشی از یک حمله خودایمنی، اولین و اصلی‌ترین علامت خستگی و پس از آن افسردگی، درجه حرارت پایین بدن، پوست خشک و کاهش وزن نتیجه می‌شود.

و اما سندرم خستگی مزمن

خستگی یعنی آنقدر بی‌حال باشید که حال و حوصله خرید رفتن یا تماشای فیلم در سینما یا هر کاری که تا به حال از انجام آن لذت می‌برده‌اید را نداشته باشید. و اما سندرم خستگی مزمن (CFS) زمانی است که انگار هر روز با دمیدن صبح مبارزه‌ای دیگر آغاز می‌شود. در برخی موارد حتی فرد نیاز به مرخصی پیدا می‌کند چرا که ادامه کار و حرفه‌اش نیز تقریبا غیرممکن می‌شود.

بر اساس آمار اداره کنترل و پیشگیری بیماری‌ها، یک تا چهار میلیون آمریکایی از این سندرم رنج می‌برند. شانس ابتلا در خانم‌ها چهار برابر مردها و معمولا در سنین باروری است. در مواردی نادر ابتلا در سنین نوجوانی نیز مشاهده شده است.

در حال حاضر هیچ تست و چکاپی برای تشخیص این سندرم موجود نیست و پزشک تنها در صورتی CFS را تشخیص می‌دهد که سایر بیماری‌های احتمالی عامل خستگی طی بررسی‌های طبی رد شده باشد. به عبارتی «تشخیص با رد بیماری‌های محتمل» تضعیف‌کننده‌ترین علامت CFS خستگی شدید، با علت ناشناخته، مداوم و ماندگار است که گاهی شش ماه یا بیشتر به طول می‌انجامد. این نوعی خستگی است که با استراحت و خوابیدن رفع نمی‌شود و راندمان کاری فرد را به نصف کاهش می‌دهد. پزشکان برای تشخیص نهایی این بیماری موارد دیگری را نیز مد نظر قرار می‌دهند:

- تمرکز ضعیف یا از دست دادن حافظه

- گلودرد

- گره‌های لنفاوی متورم

- دردهای عضلانی

- درد مفاصل

- سردرد

- خستگی‌ای که با خوابیدن مرتفع نمی‌شود

- ماندگاری خستگی بیش از ۲۴ ساعت پس از فعالیت بدنی

● علل احتمالی

علت اصلی سندرم خستگی مزمن هنوز ناشناخته است. در ابتدا دانشمندان بر این باور بودند که ممکن است ابتلا به برخی ویروس‌ها، خصوصا ویروس اپشتاین-بار عامل مونونوکلوئوز، ریشه CFS باشد اما یافته‌های قطعی در این رابطه در دست نیست. امروزه پژوهشگران به دنبال سرنخ‌هایی هستند که آیا التهابی ناشی از یک واکنش ایمنی غیرعادی فوق‌العاده فعال در سیستم عصبی مبتلایان به خستگی مزمن رخ می‌دهد یا خیر.

دکتر ناکازاوا متخصص غدد معتقد است تغییر شیوه زندگی انسان‌ها در قرن بیست و یکم که منجر به قرارگرفتن روزانه در معرض سموم، آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین، مواد شیمایی موجود در غذاهای آماده و میزان استرس زندگی مدرن می‌شود به نوعی عامل تلقی می‌شود. دانشمندانی که روی بیماری‌های خودایمنی مطالعه می‌کنند، اپیدمی قرن حاضر را «هشدار جهانی بهداشت زنان» می‌نامند.

● توصیه دکتر ناکازاوا

سعی کنید از هر آن چیزی که سیستم ایمنی بدن‌تان را در هم می‌شکند دوری و درعین حال تلاش کنید لذت حقیقی زندگی را در روزمرگی دنیای پیرامون کشف کنید. خوشبینی، شادی برخورداری از نعمت زندگی و امید به آینده‌ای بهتر، از نگرانی و تنش کاسته و سلامت شما را تضمین می‌کند.