ورزش با مدیریت نوین

در همه دنیا الگوهای ورزشی , سرمایه ورزش كشور آنها است قهرمانان ورزشی سمبل و الگوی ورزشی برای همه جامعه محسوب می شوند به عنوان مثال در روسیه الكساندر پوپوف و همسرش در رشته شنا قهرمان ملی نامیده شده اند

بهرام توكلی پیشكسوت شنا و واترپلو و قهرمان اسبق تیم ملی ایران در دهه چهل پیش از طرح هر پرسشی، خود سخن را آغاز كرد و به ویژه از شرایط به وجود آمده در جام جهانی و اثرات آن در ایران مبحثی را طرح كرد كه قابل تأمل است؛ می گوید. چندی پیش كه كتاب ركوردهای جهان را نگاه می كردم هرچه ورق می زدم، هیچ اثری از ایران در آن وجود نداشت، اما اكنون نام علی دایی با یكصد و نه گل زده به فهرست این كتاب راه یافته است. ممكن است بسیاری به این موضوع، خیلی ساده و یا پیش پا افتاده نگاه كنند و حتی گفتارهای ناشایست درباره او به كار ببرند؛ كما این كه زده اند! اما واقعیت این است كه ثبت نام یك ورزشكار ایرانی در ركوردهای دنیا هرگز اتفاق ساده ای نیست.متأسفانه این نوع نگاهها و نگرش ها به ورزش قهرمانی و به قهرمان ها در حقیقت ضربه به ورزش قهرمانی در یك كشور است. حتی اگر بسترسازی كنید و جوانان را به خوبی جذب ورزش كنید و به آنها امكانات بدهید اما نتوانید قهرمانان الگو را به آنها ارائه دهید، جوانان اشتیاقی برای پیشرفت در ورزش نخواهند داشت.

در همه دنیا الگوهای ورزشی ، سرمایه ورزش كشور آنها است.قهرمانان ورزشی سمبل و الگوی ورزشی برای همه جامعه محسوب می شوند. به عنوان مثال در روسیه الكساندر پوپوف و همسرش در رشته شنا قهرمان ملی نامیده شده اند. به الكساندر «ساشای روس» نام نهاده اند. ساشا یك نام اصیل روسی است و بسیاری نام فرزندان خود را ساشا می گذارند. ساشا یك پهلوان اساطیری است. وجود این الگوها در رشته شنا در روسیه، به شدت در روند شنا و شناگری تأثیرات شگرفی گذاشت. آن وقت ما به راحتی قهرمان ملی و جهانی خود را نابود می كنیم و هرچه كه دلمان می خواهد نثارش می كنیم! و یا راجع به سایر الگوهای ورزشی و مدیران ورزش كشور! حرف این است كه این فرهنگ غلطی در ایران است كه با یك چوب همه را برانیم. این افراد یك شبه به توفیق دست نیافته اند كه ما یك شبه آنها را نابود كنیم. باید ساختار ورزشی كشور را متحول كنیم. یك فرد و یا یك نفر مسبب چیزی نیست و اگر ساختار صحیح باشد حتی اگر یك نفر هم بخواهد نمی تواند در این ساختار، حركتی فردی از خود بروز دهد. باید عمیق تر از این حرفها بیندیشیم!

● به نظر شما توجه به ورزش محلات چه تأثیری در جامعه ورزش دارد و اساساً امروزه با این پدیده چگونه برخورد می شود؟ این موضوع در رشته شنا و واترپلو چگونه قابل ارزیابی است؟

- مقوله ورزش در دو شكل عام و موضوع خاص یعنی ورزش محلات قابل بررسی است. البته ورزش قهرمانی در بستر آن یعنی محلات قابل بحث است. سالهای گذشته در تهران تعداد اماكن ورزشی كمتر از امروزه وجود داشت اما عرصه ورزش محلات بدون كمترین امكانات، فضای گسترده ای برای ورزش بچه ها بود. آن زمان شاید تعداد استادیوم های ورزشی به ۱۰ مورد هم نمی رسد. امجدیه و افسر، دیهیم و شهباز و ... از آن جمله بودند. این نوع مراكز در سالهای ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ بسیار محدود بودند. به عنوان مثال در امجدیه یك استخر شنا وجود داشت و استادیوم متولی آن نبود و با بلیت فروشی فعال بود. اكثر قهرمانان ورزشی آن روز از محلات خود جوشیدند و بالا آمدند و با ورود به این استخر عمومی خود را به استخر قهرمانی وصل كردند.

● در شنا چه امكاناتی در محلات گذشته وجود داشت؟

- باید بگویم كه هیچ امكاناتی برای شنا وجود نداشت و شاید بچه ها كانالهای آب را سد می كردند و آب تنی می كردند. اما در رشته های والیبال، فوتبال و بسكتبال چون نیاز به ابزاری خاص وجود نداشت رونق خوبی داشتند.

● روند استعداد یابی ورزشی در محلات آن روزها چگونه بود؟

- باید یك حركت خودجوش آن را نامید، زیرا در محلات افرادی وجود داشتند كه بچه های محل را از نوجوانان و جوانان محلات البته با هدف جلوگیری از آسیب های اجتماعی و با علاقه شخصی خود جمع وجور می كردند. آنها نه صحبت از پول داشتند و نه تشكیلاتی كه آنها را مورد حمایت قرار دهد. به هر حال حضور و وجود این افراد علاقه مند در محلات، بچه های محل را جمع می كرد و با قهرمانی بچه های محل تنها عایدی این افراد فقط و فقط لذت بردن آنها بود و این موضوع با ارزش در محلات ناپدید شده است!

●چه شد كه در آن روزگار كه امكانات شنا بسیار محدود بود شما رو به شنا آوردید؟

- من دریك خانواده ورزشكار و در نزدیكی ورزشگاه امجدیه منزل داشتم باعث شد كه از طریق برادرانم كه همگی ورزش می كردند، الگوبرداری كنم و با راهنمایی آنها شنا را پی گرفتم. البته دوستان من هم رشد كردند. یعنی وقتی برادرم من را همراه خود به استخر می برد دوستان من راهم با خود می آورد. اینكار فقط از روی عشق و علاقه او به ورزش بود. این سرآغاز حركت ورزشی من بود . در سن ۷ سالگی من به استخر عمومی امجدیه پا گذاشته و برادرم مربی من بود. در سن ۸ سالگی پای من به استخر قهرمانی امجدیه باز شد؛ استخری در ابعاد ۵۰ در ۲۵ متر و با عمق زیاد و ابعاد قهرمانی.كسی كه به این استخر می رفت باید گواهینامه ورود به آن را كسب می كرد كه من ظرف مدت كوتاهی حدود یك سال موفق به راهیابی به استخر قهرمانی شدم. در این استخر من زیر نظر یكی از بهترین مربیان شنا و واترپلو به نام منصور گروسی تمرین دیدم و رشد كردم و با ورزش قهرمانی آشنا شدم. به طوری كه من در ۱۶ سالگی زیر نظر یك مربی خارجی به نام نیكولای فیروی تمرینات خود را ادامه دادم و همان سال یعنی ۱۳۴۸ وارد تیم ملی شدم. درزمان تعطیلات مدارس فقط شنا كار می كردم و در زمان مدارس والیبال و بسكتبال هم بازی می كردم.

●با توجه به این كه شنا فضای خاصی را طلب می كند در گذشته شنا نسبت به سایر رشته های ورزشی از چه جایگاهی برخوردار بود؟

- از جایگاه بسیار محدود و كمی برخوردار بود. اما در استخرهای محدودی كه وجود داشت مربیان بسیار گرانقدر و با ارزشی حضور داشتند؛ افرادی مثل ابراهیم نعمتی، عمار رفیعی، نیك رفتار، كریم زاده و كدخدازاده. این افراد واقعاً عاشق ورزش بودند. ساعت ۱۰ صبح كه می شد حدود یك ربع آموزش شنا می گذاشتند بدون این كه كسی این وظیفه را به آنها محول كرده باشد و یا برای این كار هزینه جداگانه ای دریافت كنند! شاید باور نكنید من در سن ۷ سالگی به دلیل این كه خیلی كوچك بودم آقای نعمتی مرا روی دست می گرفتند و آموزش می دادند. بسیاری از دوستان من كه همسن من بودند به همین شكل شنا را آموختند. اما اگر نسبت و درصدی بخواهم درباره تعداد استخرها بگویم بسیار كم بود و البته بسیاری از كسانی كه به استخرها می آمدند برای تفریح بود نه قهرمانی. كما این كه امروز هم این گونه است و به ندرت بچه هایی هستند كه استعداد آنها رشد یابد و البته در امجدیه آن روز این كار بسیار زیبا پیگیری می شد، بدون اینكه كمترین توقعی وجود داشته باشد. در حقیقت آنان هم معلم ورزش بودند و هم معلم اخلاق.

● بحث را دنبال كنیم. بعد از حضور در تیم ملی چه مراحلی را پشت سر گذاشتید؟

- در سال ۱۳۴۹ در بازی های بانكوك مقام چهارم واترپلو را به دست آوردیم و من آن زمان ۱۷ ساله بودم. ۴ سال بعد یعنی ۱۳۵۳ در بازی های آسیایی در تهران، واترپلوی ایران مقام اول آسیا را به دست آورد.در سال ۱۳۵۴ در مسابقات قهرمانی جهان به عنوان نمایندگان قاره آسیا به كلمبیا رفتیم و در سال بعد از آن نیز به المپیك مونترال رفتیم، البته در این مسابقه نتایج درخشانی به دست نیاوردیم اما تجربه گرانقدری به دست آمد كه در دنیا با ورزش واترپلو چگونه برخورد می كنند و دید آنها و ابزارهای رشد آنها چیست؟ اینها برای تیم به شكل ملموس به دست آمد و جالب است بگویم كه ساختار اكثر تیم ها در دنیا هم محلی بودن آنها بود. تا سال ۱۳۵۹ من عضو تیم ملی بودم و از آن سال به بعد رفته رفته در مقطعی مربی تیم ملی واترپلوی جوانان شدم و بعد از آن داور بین المللی شدم و اكنون هم نزدیك ۱۰ سال است كه به عنوان داور بین المللی فعال هستم.

مریم رضایی

---