رابطه صرع و اختلال جنسی

آیا این دو با هم ارتباط دارند

صرع از بیماری‌های شایع مغز و اعصاب است که مبتلایان به آن، اغلب به علل ناشناخته، به علایم مختلفی دچار می‌شوند که معروف‌ترینش حملات تشنجی تکرار شونده و غیر قابل‌پیش‌بینی است...

صرع، به‌خصوص در مواردی که با تشنج همراه است، می‌تواند اختلال جنسی ایجاد کند و از سوی دیگر، فعالیت جنسی نیز ممکن است حمله صرع را برانگیزد. این نوشته، ارتباط بین صرع و رابطه زناشویی بررسی می‌شود.

صرع در واقع، اختلال فیزیولوژیک قشر مغز است که در آن تخلیه الکتریکی غیرطبیعی و همزمان دسته‌ای از سلول‌های عصبی به طور موقت و گذرا ایجاد می‌شود. این بیماری در زنان و مردان تقریبا به یک نسبت بروز می‌کند و علایم آن بسته به اینکه کدام قسمت از مغز تحت تاثیر سیگنال‌های غیرطبیعی قرار می‌گیرد به اشکال مختلف حرکتی، حسی و احساسی و حسی-حرکتی بروز می‌کند.

امروزه درباره صرع، راه‌های تشخیص و درمان آن، مشکلات بیماران مصروع در خانه، محیط کار، مدرسه و همچنین بیماری صرع و مسایل و مشکلات خاص آن در زنان و دوران بارداری، شیردهی، یائسگی همچنین کودکی، سالمندی و نظایر آن مطالعه‌ها و بررسی‌های متنوع و گسترده‌ای صورت گرفته و حاصل همه این پژوهش‌ها موجب شده تا امروزه صرع به عنوان یک بیماری قابل‌کنترل شناخته شود و اغلب مبتلایان به آن بتوانند با بهره گیری از اقدامات درمانی موجود زندگی طبیعی خود را داشته باشند.

● تاثیر صرع بر فعالیت زناشویی

یکی از جنبه‌های بیماری صرع، تاثیر احتمالی آن بر فعالیت زناشویی بیماران است. آثار صرع و حملات تشنجی بر فعالیت جنسی پیچیده است و می‌توان آن را از ۲ منظر (یکی تاثیر فعالیت جنسی بر صرع و دیگری تاثیر بیماری صرع بر سلامت جنسی افراد) بررسی کرد.

اصولا اختلالات جنسی، بیشتر در بیماران مبتلا به صرع‌های کمپلکس، به ویژه از نوع تمپورال (صرع پیچیده از نوع گیجگاهی) دیده می‌شود. این نوع صرع که به آن، صرع سایکوموتور (صرع روانی‌حرکتی) هم اطلاق می‌شود، ابتدا با یک مقدمه(اورا) که ممکن است به صورت توهم بینایی، چشایی یا بویایی باشد، شروع می‌شود و سپس هم هوشیاری و هم فعالیت‌های حرکتی بیمار درگیر می‌شود و پس از اتمام تشنج نیز تا مدتی بیمار حالت گیجی و عدم تعادل دارد.

احساس درد در ناحیه تناسلی و توهمات جنسی که اغلب ناخوشایند هستند به عنوان «اورا» یا پیش درآمد حمله تشنجی در مبتلایان به صرع گزارش شده است.

گاهی برانگیختگی جنسی و حتی احساس ارضا شدن به‌عنوان «اورا» عمدتا در زنان مصروع گزارش شده است که البته همیشه بعد از بلوغ رخ می‌دهد. منشا این‌گونه احساسات تقریبا همیشه لوب گیجگاهی نیمکره راست مغز است. حرکات تکرار شونده غیرارادی جنسی حین یا بلافاصله بعد از حمله تشنجی که بیشتر به صورت حرکات خود ارضایی یا صحبت‌های جنسی است با منشا لوب پیشانی گزارش شده‌اند.

● تاثیر فعالیت زناشویی بر صرع

فعالیت زناشویی در بیماری صرع ممکن است آغازگر حملات تشنجی باشد. در افراد مصروع به ویژه تنفس‌های شدید حین روابط زناشویی ممکن است احتمال تشنج را افزایش دهد. بنابراین هم بیماران و هم درمانگران اختلالات جنسی باید به این نکته توجه کنند که هر چند تنفس‌های تند و سطحی به برانگیختگی جنسی و تسریع در رسیدن به اوج لذت جنسی کمک می‌کند اما این اقدام در بیماران مصروع ممکن است خطر بروز حملات صرع را افزایش دهد. همچنین مواردی از حملات تشنجی متعاقب ارگاسم، تماس زناشویی و حتی خودتحریکی در مبتلایان به صرع گزارش شده است.

اما بخش مهمی که در بیماری صرع و اختلالات جنسی باید به آن اشاره کرد تاثیر این بیماری در بروز اختلالات جنسی است. صرع از جمله بیماری‌هایی است که ممکن است به کاهش میل جنسی در زنان و مردان و ناتوانی جنسی در مردان منجر شود. البته مواردی از افزایش میل جنسی هم در مبتلایان به صرع گزارش شده اما در بیشتر موارد اختلال جنسی به صورت کاهش میل جنسی بروز می‌کند و همان‌طور که گفته شد این‌گونه حملات بیشتر در صرع‌های گیجگاهی دیده می‌شود.

علت کاهش میل جنسی در مبتلایان به صرع ممکن است اختلالات هورمونی، روانی یا عوارض دارویی باشد.

کاهش ترشح گنادوتروپین‌ها شامل FSH و LH و متعاقب آن کاهش هورمون جنسی تستوسترون بر اثر اختلال در محور هیپوتالاموس- هیپوفیز و افزایش ترشح پرولاکتین از دیگر عوامل کاهش میل جنسی در بیماران است. همچنین داروهای ضدتشنج به ویژه در مبتلایان به صرع کمپلکس به افزایش «گلوبولین‌های متصل‌شونده به هورمون جنسی تستوسترون» می‌انجامد که این امر باعث کمبود تستوسترون آزاد در خون و در نتیجه کاهش میل جنسی می‌شود. افسردگی نیز از عوارض بیماری صرع است و بروز آن یکی دیگر از علل اختلال در تمایلات و فعالیت‌های جنسی بیماران به شمار می‌رود. بروز این عارضه در مبتلایان به صرع و همچنین داروهای ضد صرع در بروز ناتوانی جنسی در مردان نیز دخیل‌اند. بدیهی است توجه به جنبه جنسی بیماری صرع، درمان و کنترل آن در صورت بروز اختلالات جنسی در بیماران مصروع به ارتقای کیفیت زندگی این گروه از بیماران کمک شایانی می‌کند و ضروری است هم بیماران و هم پزشکان متخصص مغز و اعصاب به آن توجه کنند.

دکتر سید مسعود نبوی

متخصص مغز و اعصاب

دانشیار و رییس گروه نورولوژی دانشگاه شاهد