پول خرج کردن چهارساله برای کنکور

هزینه های سنگین تحصیل در دبیرستان

بسیاری از مردم ایران در مقطعی با کنکور درگیر بوده‌اند آن‌ها حتی اگر در خانه خودشان هم بچه کنکوری نداشته باشند از در و همسایه گرفته تا اعضای فامیل شنیده‌اند که خانواده‌ها سال کنکور را سال عذاب خود می‌نامند. کنکور ضرب‌المثل‌های تازه‌ای را به زبان ما تحمیل کرده مثل «حکایت کنکور در ایران قیف برعکسی است»، یعنی با سختی می‌ری توی دانشگاه و به راحتی فارغ‌التحصیل می‌شوی. هفتهء پیش از هزینه‌های تحصیل در مدارس غیرانتفاعی گفتیم، این هفته رفتیم سراغ هزینه های دبیرستان و نشستن پشت در کنکور. انگار نمی‌شود هزینه‌های دبیرستان را از کنکور جدا کرد.

به هر دبیرستانی که سر می‌زنید حتی اگر قصد داشته باشید فرزندتان را در کلاس اول دبیرستان هم ثبت‌نام کنید چنان در مورد کنکور و آمادگی قبل از آن سخن می‌گویند که خانواده‌ها می‌توانند همان لحظه بچه‌شان را در لباس فارغ‌التحصیلی دانشگاه تصور کنند و اما هزینه‌های این مقطع از زندگی جوانان دیگر سر به فلک کشیده و در این گزارش سعی داریم این هزینه‌ها که خیلی از آن‌ها بجا و خیلی از آن‌ها هم بیهوده است را بررسی کنیم.

در مدارس غیرانتفاعی برنامه‌های خاصی برای دانش‌آموزان در نظر گرفته می‌شد که اکثر آن‌ها به نام کلاس آمادگی کنکور رواج پیدا کرده: «از سال اول دخترم ساعت هفت رفته مدرسه تا پنج بعدازظهر، اول فکر می‌کردم این خیلی خوبه و داره برای کنکور آماده می‌شه ولی حالا که به پیش‌دانشگاهی رسیده می‌گه دیگه بریدم و اصلا نمی‌خوام امسال کنکور بدم. می‌فهمم که اشتباه کردم. این قدر این بچه‌های بیچاره از سال اول دبیرستان به فکر کنکور هستند که دیگه خسته می‌شن، چهار سال با رویای قبولی دانشگاه زندگی می‌کنن و وقتی به پیش‌دانشگاهی می‌رسن از نفس می‌افتند.» خانم شیک‌پوشی که کنار در مدرسه ایستاده و منتظر دخترش است این‌ها را می‌گوید.

از هزینه‌های دبیرستان دخترش می‌پرسم، می‌گوید:‌«والا این کنکور لعنتی ذهن همه را پر کرده که دیگه ندارم و نمی‌تونم این قدر شهریه بدم، حتی شده آدم پول قرض کنه باید این هزینه‌ها را بپردازه، اول سال بهمون می‌گن شهریه سه میلیون تومان است، بعد وسط سال به اسم کلاس آمادگی‌کنکور هزار جور فیلم دیگه بازی می‌کنند و سه میلیون دیگه پول می‌گیرند. البته امسال رو نمی‌دونم ولی چون دخترم پیش‌دانشگاهیه حتما بیش‌تر هم می‌خوان.» خانم‌های دیگر که در حیاط مدرسه هستند حرف‌هایش را تایید می‌کنند و هرکدام حرفی برای زدن دارند:‌«آخه کی گفته آدم اگر این قدر هزینه کنه بچه‌اش حتما کنکور قبول می‌شه؟ دختر خواهرم سال کنکور هفت میلیون تومان خرج کرد و آخرش هم هیچ‌جا قبول نشد. خود بچه باید درس‌خون باشه به نظرم این‌ها همه فقط چشم‌و همچشمی بین بچه‌هاست.» از آن‌ها می‌پرسم: «اگر این حرف را قبول دارید چرا این قدر هزینه می‌کنید؟» یکی از مادرها جواب می‌دهد‌:‌«نکنم که پس‌فردا که قبول نشد بگه شماها برام کم گذاشتید؟»

پسری که خیلی هم خسته به نظر می‌رسد از مدرسه خارج می‌شود، می‌روم سراغش: «تمام تابستان را کلاس داشتم،‌اصلا نفهمیدم تابستان کی ‌آمد و کی رفت.» «چقدر هزینه کردی برای مدرسه و کنکور؟» می‌خندد: «خیلی. سال اول دو میلیون، سال دوم ۵/۳ میلیون، سال سوم ۵/۴ میلیون، امسال هم که می‌گویند هفت یا هشت میلیون، تازه این‌ها که گفتم بدون معلم خصوصی و خرج‌های دیگه است.» دوستش نزدیک می‌آید و در حرف‌هایمان دقیق می‌شود: «خانم، اول سال شهریه می‌گیرن، وسط سال کمک مالی، آخر سال هم هزینهء کلاس‌های تابستانی و مسابقه و این جور چیزها.» هر دو می‌خندند. می‌پرسم: «چرا مدرسه دولتی نمی‌روید؟» «آخر توی مدرسهء دولتی که نمی‌شه کنکور قبول شد.»‌«چرا؟» «این‌جا که اینقدر پول می‌دیم بازم قبول نمی‌شیم چه برسه به اونجا.»

اکثر افرادی که از دبیرستان‌های غیرانتفاعی استفاده می‌کنند، خودشان هم معتقدند که کیفیت مدرسه دلیل قطعی قبولی کنکور نیست، ولی انگار این غول کنکور جوری آدم‌ها را ترسانده که با آگاهی دست به خیلی از کارهای بیهوده می‌زنند البته منکر نمی‌شویم خیلی از مدارس غیرانتفاعی هستندکه از معلمان باتجربه و مشهور برای کلاس‌های آمادگی کنکور استفاده می‌کنند ولی انگار همه فراموش کرده‌اند که این معلمان همان معلمان مدارس دولتی‌اند که برای اضافه‌کاری به این مدارس سرمی‌زنند. هزینهء دبیرستان‌های غیرانتفاعی هر روز بیش‌تر از روز قبل در سبد هزینهء خانوار خودنمایی می‌کند و این خود یکی از معضل‌های خانواده‌های ایرانی شده است. هزینهء تحصیل در دبیرستان‌های غیرانتفاعی این مدارس را خاص گروهی محدود از جامعهء ایران می‌کند و البته به نشانه‌ای از اختلافات طبقاتی هم بدل شده است.

سهند سهیلی