۷ اشتباه مهلک در زندگی مشترک

نگذاریم دلخوری های کوچک مان بزرگ شوند

«قطره‌قطره جمع گردد وانگهی دریا شود». این ضرب‌المثل در زندگی مشترک مصادیق متعددی دارد که یکی از بارزترین آنها برمی‌گردد به دلخوری‌های زن و شوهری که اگر در همان مرحله «قطره» جلوی آنها را نگیریم، «دریا»یی از دلخوری انتظارمان را خواهد کشید...

این پوستر، شما را با ۷ مورد از دلخوری‌های کوچکی که ممکن است بزرگ?شدن‌شان زندگی شما را دچار سیلاب کنند، آشنا می‌کند.

● مشکل اول

بی‌توجهی به آلرژی‌زاهای ارتباطی

متاسفانه بسیاری از ما رفتارهایمان را بدون اینکه در موردشان فکر کنیم، انجام می‌دهیم. اینکه در همه اوقات به واکنش دیگران به رفتارهایمان توجه داشته باشیم، مطلوب است، اما افرا‌د خیلی‌وقت‌ها رفتارهای «خودکاری» انجام می‌دهند که خودمحورانه و بر مبنای عادت‌هایشان است و در انجام آنها به افراد دیگر توجهی ندارند.

روان‌شناسان در یک بررسی درباره دلخوری‌ها در روابط شخصی روی ۱۶۰ زوج، دریافتند این افراد در شروع رابطه رفتارهای آزاردهنده را مهار می‌کردند، اما پس از ازدواج و زندگی مشترک متعهدانه، دست از مهار این رفتارهای شخصی بر‌داشته‌اند. به نظر می‌رسد در ابتدای رابطه عاطفی، دو طرف به شدت مراقب رفتارشان هستند اما پس از پذیرش تعهد زندگی مشترک و ازدواج، خود را در این زمینه مکلف نمی‌دانند. کارشناسان دلخوری‌های ناشی از این رفتارهای شخصی آزاردهنده برای طرف مقابل را«آلرژی‌زاهای ارتباطی» می‌نامند. این آلرژی‌زاهای ارتباطی مانند آلرژی‌زاهای جسمی هستند و هنگامی که برای اولین بار در معرضشان قرار می‌گیریم، واکنش منفی جزئی ایجاد می‌کنند، اما با هر بار تماس بیشتر، حساسیت به آنها را بیشتر می‌‌کند. به همین دلیل است که یک ازدواج طولانی‌مدت ناگهان بر سر موضوعی به ظاهر جزئی از هم فرومی‌پاشد.

مثال: اولین باری که یکی از طرفین برای مثال حوله را کف حمام رها می‌کند، ممکن است دلخوری جزئی در همسرش ایجاد کند، اما اگر چندین‌بار این کار را تکرار کند، انفجاری رخ خواهد داد.

راه‌حل: اگر همسرتان عادتی دارد که شما را آزار می‌دهد ولی از این موضوع آگاه نیست، او را با مهربانی از این موضوع آگاه کنید. شاید اگر همسرتان واقعا بداند این رفتار برای شما آزاردهنده است، دیگر آن را تکرار نکند. اگر در مورد رفتار آزاردهنده‌‌ای با همسرتان صحبت کرده‌اید، ولی باز هم آن را ادامه می‌دهد، به نظر می‌رسد نمی‌تواند این رفتار را تغییر دهد. در چنین وضعیتی باید ببینید این رفتار بر زندگی مشترک?تان چقدر تاثیر دارد.

مثال: زنی را می‌شناختم که بر سر هر مساله کوچکی، خنده بلند و گوشخراشی سر می‌داد که برای شوهرش مانند صدای کشیدن ناخن روی تخته سیاه آزاردهنده بود. این زوج خصوصیات مشابه زیادی داشتند، اما همین عادت رابطه آنها را در طول زمان تحت‌تاثیر قرار داد و وقتی پس از ۱۵ سال زندگی مشترک، زن به سرطان دچار شد و درگذشت، مرد حاضر بود همه چیزش را بدهد تا یک بار دیگر صدای آن خنده گوشخراش را بشنود.

● مشکل دوم

ایجاد اختلال در روابط عاطفی

تفاوت‌های رفتاری ناشی از تربیت شما و همسرتان در دو خانواده متفاوت ممکن است باعث ایجاد سوءتفاهم و مختل شدن رابطه عاطفی‌تان شود.

مثال: ماجرایی که آنتونی رابینز، نویسنده مشهور کتاب‌های روان‌شناسی، درباره رابطه‌اش با نامزدش تعریف می‌کند، از این جهت آموزنده است. رابینز در خانواده‌ای بزرگ شده بود که اعضای آن تشویق می‌شدند احساس ناراحتی خود را نسبت به دیگران آشکارا و با شدت بیان و بلافاصله اختلافاتشان را حل و فصل کنند. رابینز که در چنین خانواده‌ای بار آمده بود، این قاعده را ناخودآگاه پذیرفته بود.

بعدها او عاشق زنی شد که پدرش در خانواده هرگز صدایش را بالا نمی‌برد و هر وقت دلخور می‌شد، اتاق را ترک می‌کرد. قاعده ذهنی رابینز این بود که ناراحتی عاطفی‌اش را به شدت ابراز و آن را حل کند؛ اما نامزدش فکر می‌کند آدم در چنین موقعیت‌هایی نباید حتی صدایش را بالا ببرد.

این تفاوت فرهنگ خانوادگی باعث اختلاف میان آن دو شد. وقتی رابینز ناراحت می‌شد، صدایش را بالا می‌برد و این داد زدن او باعث می‌شد به نامزدش بربخورد و اتاق را ترک کند تا از این فضا دور شود ولی رابینز با مشاهده این واکنش به این نتیجه می‌رسید که نامزدش به او توجهی ندارد. هریک از آنها فکر می‌کرد دیگری او را دوست ندارد. برای حل این مشکل، آن دو قراردادی بستند. رابینز قول داد صدایش را بالا نبرد و نامزدش هم در چنین مواردی اتاق را ترک نکرد. این قرارداد تا مدتی مشکل را کاملا حل کرد- تا روزی که هردو تحت استرس شدید قرار گرفتند؛ رابینز فریاد کشید و نامزدش از اتاق بیرون رفت. رابینز داد زد: «قول داده بودی در اتاق بمانی!» و نامزدش هم از همان بیرون اتاق گفت: «تو هم گفته بودی که دیگر داد نمی‌کشی!» رابینز به دنبال نامزدش رفت و نامزد او ناگهان از پشت در جلوی او پرید و گفت: «آهای!» هر دو به خنده افتادند و دعوایشان را فراموش کردند.

راه‌حل: در وضعیت بالا، بازیگوشی نامزد رابینز حالت ذهنی منفی‌شان را برطرف کرد و به یادشان آورد که چقدر به یکدیگر اهمیت می‌دهند.

یک راه دیگر برای مقابله با فریاد زدن طرف مقابل، ابراز مداوم عشق است. رابینز می‌گوید: «فریاد زدن ممکن است در واقع درخواست کمک باشد. شاید فرد با این رفتار می‌خواهد بگوید راهی برای برطرف کردن نیازهایم ندارم، تحت فشارم و دارم کنترلم را از دست می‌دهم.» ایجاد یک رابطه گرم و صمیمی، بدون توجه به اینکه طرف مقابل چقدر آشفته است، «حضور کامل داشتن» به معنای متمرکز بودن، متوجه دیگری بودن و ارتباط برقرار کردن با او، الگوی رفتاری طرف مقابل را تغییر می‌دهد. هنگامی که همسرتان با شما درگیر می‌شود یا احساس می‌کنید به شما محبتی ندارد، باید رفتاری داشته باشید که این روند فکری را متوقف کند و ارتباط دوجانبه شما را در آن لحظه تغییر دهد تا در چرخه معیوب ستیز بیشتر و جدایی عاطفی نیفتید. به جای اینکه شما هم بر سر همسرتان فریاد بکشید و به این فکر کنید که داد و فریاد همسرتان چقدر احساساتتان را جریحه‌دار کرده است، متوجه باشید که همسرتان در آن لحظه متوجه معنای حرف‌هایی که می‌زند نیست. باید هم خودتان را آرام کنید وهم به همسرتان آرامشی که لازم دارد، بدهید.

● مشکل سوم

قـدرناشـناسی

حسن نیت، اساس همه روابط ما با دیگران است؛ نیت خیر است که ما را وامی‌دارد همسرمان را خشنود کنیم، به‌خصوص اگر تلاش‌هایمان در این مسیر مورد توجه و تحسین او قرار گیرد. اگر احساس کنیم همسرمان به تلاش‌های‌ ما توجهی ندارد، یا حتی بدتر، فقط ما را به علت کارهایی که انجام نداده‌ایم، سرزنش می‌کند، علاقه‌مان را به انجام آن کارهایی که روابطمان را شکوفا می‌کند، از دست خواهیم داد و دلخور و تحریک‌پذیر می‌شویم. درنهایت هم این احساس به ما دست می‌دهد که قدرمان را نمی‌دانند.

راه‌حل: هریک از همسران باید با طرف مقابلش درباره چگونگی ایجاد این احساس صحبت کند. نباید فرض را بر این بگذارید که همسرتان می‌داند برای قدردانی از شما چه باید بکند. اگر احساس می‌کنید او برای تلاش‌هایتان از شما به اندازه کافی قدردانی نمی‌کند، برای اینکه در این باره آگاهش کنید، موقعیت را با یک «بازی» به شکل زیر تغییر دهید.

مثال: اگر همسرتان توجهی به زحمات شما در پختن غذا، ندارد می‌توانید وقتی او حضور دارد با خودتان بگویید: «عالی بود، دستت درد نکند!»، «خواهش می‌کنم. قابلی نداشت!»، «واقعا مزه غذا فوق‌العاده بود. متشکرم.» انجام چنین کاری، احتمالا کافی خواهد بود و همسرتان را هم متوجه می‌کند که باید از شما تشکر کند. حتی اگر این شگرد موثر واقع نشود، حداقل با این کار عواطفتان را کنترل خواهیدکرد و وارد یک حالت واکنشی نخواهیدشد. به این ترتیب دیگر احساس نمی‌کنید قربانی بی‌تفاوتی همسرتان شده‌اید و بر مشکلتان مسلط می‌شوید.

تذکر: البته نباید تصور کنید همه مشکلات مربوط به طرف مقابل است؛ شما هم الگوهای رفتاری خاص خودتان را دارید که ممکن‌است لازم باشد برخی از آنها را اصلاح کنید. ما معمولا به چیزهایی توجه می‌کنیم که پیشداوری‌هایمان را تایید می‌کنند و شواهد مخالف را نادیده می‌گیریم. در نتیجه ممکن‌است فقط بر کارهایی که همسرتان انجام نمی‌دهد، متمرکز شوید و نشانه‌های بسیاری از بی‌تفاوتی او پیدا کنید اما باید به یاد داشته باشید رفتار همسرتان ممکن است به خودی خود معنایی نداشته باشد و معنایی که شما به آن می‌دهید، باعث آزارتان می‌شود بنابراین هنگامی که همسرتان از شما می‌پرسد سطل آشغال را بیرون گذاشتی یا نه؟ و می‌خواهید پاسخ دهید: «مگر من برده تو هستم؟»، به یاد حسن نیتی بیفتید که در آغاز زندگی مشترکتان داشتید و به جای اینکه همیشه انتظار گرفتن چیزی از طرف مقابل داشته باشید، سعی کنید چیزی به او ببخشید.

● مشکل چهارم

رفتار سلطه‌جویانه

احساس زیر سلطه‌بودن یکی از رایج‌ترین شکایت‌ها در روابط همسران است. (یک بررسی میزان آن را ۴۰ درصد نشان داده است). معمولا از اینکه به ما بگویند چه کاری باید انجام دهیم، خوشمان نمی‌آید. در این مورد هم ممکن است مشکل اصلی رفتار همسرتان نباشد، بلکه برچسبی است که شما به آن می‌زنید. ممکن است همان وضعیتی که یک فرد آن را به عنوان زیر سلطه بودن تفسیر می‌کند، برای فردی دیگر به معنای عشق و مراقبت باشد. هنر شما این است که حتی هنگامی که طرف مقابل با شما همکاری نمی‌کند، او را قانع کنید با شما رابطه برقرار کند.

مثال: زوج جوانی ابتدای زندگی مشترکشان بودند. یک روز شوهر روی کاناپه لم داده بود و پس از کار روزانه روزنامه می‌خواند و زن مشغول آماده کردن شام بود. مرد گفت: «یک لیوان آب به من می‌دهی؟» زن پاسخ داد: «خودت برو آب بردار.» همین جمله تیر خلاصی بر رابطه آن دو بود. زن این تقاضای شوهر را به معنای تلاش او برای تحت کنترل گرفتن خودش تفسیر می‌کرد. زن در خانواده‌ای بار آمده بود که پدر نظامی‌اش همیشه به افراد دستور می‌داد چه کاری بکنند و زن نمی‌خواست دوباره وارد موقعیتی شود که فکر می‌کرد شبیه دوران کودکی‌‌اش است. شوهر از واکنش تند زن مبهوت شده بود.

راه‌حل: برای اینکه رابطه‌تان با همسرتان بهبود یابد، بهترین راه این است که فرض را بر آن بگذارید که او در انجام کارهایش حسن نیت دارد. به جای اینکه از اول رفتارهای همسرتان را سلطه‌گرانه بدانید، از خودتان سوال کنید چه عواملی انگیزه این رفتارها شده است. اگر همسرتان مخالف بیرون رفتن شما با دوستانتان است، ممکن است علت این مخالفت سلطه‌گری‌اش نباشد و صرفا انگیزه این رفتار ترسش از تنها ماندن و طردشدن یا تمایل شدیدش به محافظت از شما باشد. به جز نسبت دادن نیت خیر به رفتارهای همسرتان از خودتان بپرسید او چه نیازهایی داشته است که شما برآورده نکرده‌اید. متعهدبودن شما به برآورده کردن کامل نیازهای همسرتان به احتمال زیاد کل رابطه‌تان را دگرگون خواهد کرد. همسری که از دادن یک لیوان آب به شوهرش خودداری می‌کند، بهتر است ابتدا به مشکلات خودش در دوران کودکی که زمینه‌ساز این رفتار شده است، بپردازد. او باید به این پرسش پاسخ دهد چرا یک تقاضای ساده همسرش به اصطلاح «آلرژی ارتباطی»‌اش را برانگیخته و او را خشمگین کرده است.

● مشکل پنجم

عدم صمیمیت

نبود صمیمیت مانند سایر عوامل آزاردهنده در روابط شخصی، یک مسیر دوطرفه است. اگر شما همه نیازهای همسرتان را برآورده و هر روز او را سرشار از عشق و مهربانی کنید، هر دو احساس صمیمیت و نزدیکی خواهید کرد. در خیلی از موارد می‌شنویم یکی از همسران از اینکه طرف مقابل ناگهان او را ترک کرده است، شکایت می‌کند و می‌گوید علت این رفتار را درک نمی‌کند. این همسر می‌گوید: «من همه چیز به او داده بودم» اما مشکل این است او همه چیز را به همسرش داده بود، به جز چیزهایی که او به آنها نیاز داشت!

مثال: یک زوج جوان موفق که هر دو وکیل بودند، می‌خواستند بچه‌دار شوند اما یکبار چنان مشاجره‌ای بینشان درگرفت که باعث شد فکر کنند دیگر نمی‌توانند با هم زندگی کنند. یک روز هنگامی که زن از سر کار به خانه بازگشته بود، می‌خواست با شوهرش درباره مسایل مالی‌شان بحث کند اما شوهرش می‌خواست استراحت کند و حوصله حرف زدن نداشت. زن او را اتاق به اتاق دنبال می‌کرد تا سر صحبت را با او باز کند، اما مرد زیر بار حرف زدن نمی‌رفت. در نهایت زن جلوی شوهر را گرفت و شوهر او را هل داد. همین مشاجره ساده کار را به جایی رساند که هنگامی این دو به مشاور مراجعه کردند، به این نتیجه رسیده بودند که اصلا نباید بچه‌ای به چنین محیط پرخشونتی وارد شود.

راه‌حل: مشاور به شوهر توصیه کرد: «در آینده هر وقت همسرت دنبالت راه افتاد تا درباره پول با تو صحبت کند، او را در آغوش بگیر!» زن معتقد بود شوهرش از عهده انجام چنین کاری بر نمی‌آید اما شوهر گفت حتما این کار را انجام خواهد داد و موفق هم شد. این شگرد ساده توانست به‌طور موفقیت‌آمیزی الگوی رفتاری برخورد عصبانیت‌آمیز این دو را تغییر دهد و شکل صمیمانه و بازیگوشانه‌ای به آن دهد. هنوز یک ماه نگذشته بود که زن باردار شد.

● مشکل ششم

بی‌توجهی به تفاوت‌های شخصیتی

یک دلیل دلخوری تفاوت شخصیت است. ممکن است شما از خصوصیتی در همسرتان شکایت داشته باشید که همسرتان هم از وجود خصوصیت متضاد آن در شما ناراحت باشد.

مثال: برای مثال ممکن است از اینکه همسرتان زیادی اجتماعی است ناراحت باشید، اما همسرتان هم از اینکه شما زیادی منزوی هستید، دلخور باشد.

راه‌حل: کافی است که تفاوت‌های شخصیتی میان خودتان و همسرتان را درک کنید تا از بسیاری از این دلخوری‌های جلوگیری شود و در این صورت قبول خواهید کرد که تفاوت با یکدیگر چیز بدی نیست و امری اجتناب‌ناپذیر است. ما در بسیاری از اوقات دچار این اشتباه می‌شویم که گمان می‌کنیم همسرمان همان نیازهای ما را دارد یا اینکه نیازهایی که متفاوت از نیازهای ما باشد، کمتر اعتبار دارند یا برآورده‌کردن آنها چندان ارزشمند نیست. حتی باحسن‌نیت‌ترین افراد تمایل دارند به همسرانشان چیزی را بدهند که خودشان به آن علاقه دارند، نه چیزی را که آنها دوست دارند!

مثال: فرض کنید شما آدمی درونگرا هستید، نیاز به محیط خلوتی دارید تا انرژی‌‌تان را بازیابید، اما همسرتان آدمی برونگراست. با هم به یک مهمانی رفته‌اید. یک ساعتی از شروع مهمانی نگذشته که می‌خواهید به خانه بازگردید، اما همسرتان تازه سرش گرم شده است و می‌‌خواهد بماند. همین تفاوت ساده ممکن است ریشه مشاجره‌های بی‌شماری شود.

راه‌حل: یکی از راه‌هایی که مشاوران برای حل این مشکل به زوج‌ها پیشنهاد می‌کنند، انجام تست شخصیت است. بسیاری از افراد با دیدن شواهد عینی تفاوت‌های بنیادی شخصیتشان با شخصیت همسر‌شان از مقاومت دست برمی‌دارند و تمایل بیشتری پیدا می‌کنند تا خودشان را با آنها تطبیق دهند. در مورد مثال مهمانی نه تمایل شما به زودتر ترک‌کردن مهمانی و نه تمایل همسرتان به ماندن بیشتر به معنای آن نیست که هر یک از شما برای دیگری ارزش قائل نیست. این تفاوت در تمایلات را می‌توانید به سادگی حل کنید؛ برای مثال می‌توانید توافق کنید که جدا از هم به خانه بازگردید. هر دوی شما باید این تفاوت را بپذیرید و دیگر از آن دلخور نشوید.

مشکل هفتم

بـی‌انـصـافـی

یکی از سخت‌ترین جنبه‌های رابطه دوجانبه هنگام بروز گریزناپذیر خواسته‌‌های متضاد این است که به مصالحه برسیم.

مثال: چه کسی باید کارهای خانه را انجام دهد؟ چگونه زمان تعطیلات را برای رفتن به خانه والدین هریک از همسران تقسیم کنیم؟ چه کسی تصمیم می‌گیرد برای تعطیلات به کجا باید رفت؟ اختلافات در این موارد اغلب خودش را به صورت شکایت درباره رعایت نکردن انصاف نشان می‌دهد. یکی از همسران ممکن است احساس کند دیگری به اصطلاح دارد سرش کلاه می‌‌‌گذارد. البته در این مورد هم مانند سایر عوامل دلخوری‌ای که در بالا ذکر شد، دیدگاه کلی شما و معنایی که به رفتار طرف مقابل می‌دهید، اهمیت دارد.

راه‌حل: نکته طعنه‌آمیز این است که زوج‌هایی که تلاش می‌کنند مسوولیت‌های زندگی‌شان را دقیقا میان دو نفر تقسیم کنند، کمتر از زندگی مشترکشان رضایت دارند. بر اساس پژوهش‌ها علت این نارضایتی این است که زوج‌هایی که هدفشان این است که انصاف را دقیقا رعایت کنند، همه وقتشان را به حساب و کتاب، مقایسه و بحث کردن درباره تقسیم وظایف می‌گذرانند. مهم‌تر این است که احساس کلی دو طرف این باشد که هر کدامشان تقریبا به یک اندازه برای زندگی‌ مشترکشان وقت و انرژی می‌گذارند، هر چند فعالیت آن دو ممکن است در حوزه‌های متفاوتی باشد.

تقسیم وظایف براساس ترجیح و توانایی در زمینه‌های گوناگون، باعث می‌شود رقابت کنار گذاشته شود و دیگر هر یک از همسران مرتب به مقایسه کارکرد خودش با دیگری نپردازد.

ترجمه: حسین غلامی

منبع: psycologytoday