نقش مهرورزی در جامعه نمونه و پیشرفته چیست

جامعه انسانی براساس اصول و قواعد خاصی كه شاید بتوان گفت همیشه ثابت و یكسان است, ساخته شده است و محبت و روابط انسانی یكی از این اصول مهم و سازنده در جامعه است

جامعه انسانی براساس اصول و قواعد خاصی كه شاید بتوان گفت همیشه ثابت و یكسان است، ساخته شده است و محبت و روابط انسانی یكی از این اصول مهم و سازنده در جامعه است.

جامعه ای كه ساختار فكری آن بر پایه محبت و مهرورزی بنا شده باشد، بدون شك در برابر طوفان حوادث كه اجتناب ناپذیر است، در هم نمی شكند و در صورت بروز مشكلات و ناملایمات مانند درختی كه شاخ و برگ های آن شكسته شده باشد، دوباره رشد می كند و به زندگی خود ادامه می دهد.

واقعیت های تاریخی و اجتماعی گویای این حقیقت است كه گاه تمدن و جوامعی بوده اند كه به دلیل بریدن پیوند دوستی و محبت با سایر همنوعان خود و به دنبال آن ظلم و ستم و تجاوز به حقوق دیگران، راه نیستی و نابودی را طی كرده و از صفحه روزگار و تاریخ محو شده اند. خداوند متعال نیز در قرآن كریم به این موضوع اشاره می كند و می فرماید: پس وحدت میان خود را تجزیه و بخش بخش كردند و هر گروه و حزبی به آن چه خود داشت، دلخوش گردید.(۱)

دلخوش بودن به خود و آن چه خود دارد، یعنی قطع رابطه با دیگران و بریدن پیوند محبت و صمیمیت كه سرانجام عامل سقوط و انحطاط می شود.

بنابراین پیشرفت و ماندگاری و برتری های فكری و علمی و اخلاقی جامعه براساس رعایت اصول برادری و دوستی بین افراد جامعه است و به همین جهت تمامی ادیان الهی و غیرالهی و همچنین تمامی پیامبران و مصلحان به اصل محبت و مهرورزی اشاره و بر آن تاكید كرده اند.

پیامبر اسلام نیز جامعه خود را كه در بین تمامی جوامع انسانی نمونه است، براساس ایجاد رابطه و پیوند برادری و محبت و دوستی بنا نمود، جامعه ای كه در مدت زمان كوتاهی توانست امپراتوری های بزرگی چون ایران و روم و مصر را به سقوط و نیستی بكشاند.

جامعه نمونه پیامبر با رابطه برادری بین انصار و مهاجر شكل می گیرد و در واقع هسته اولیه امت اسلامی برپایه محبت و مهرورزی بنیان نهاده می شود و مومنان در سایه ایمان یار و یاور یكدیگر شده و در همه چیز شریك و سهیم می شوند.

«و مردان و زنان مومن دوستان یكدیگرند كه همدیگر را به كارهای نیك وامی دارند و از كارهای ناپسند نهی می كنند.»(۲)

مسلمانان در جامعه پیامبر احساس مسئولیت و تعهد می كنند و در سایه رهبری كه براساس ولایت، مردم را هدایت می كند، نه زور و قدرت، به یكدیگر مهر می ورزند. آنها به جهت الفت و دوستی كه پیامبر میان شان برقرار ساخته به وظایف خود عمل می نمایند و با اخلاص علیه كفر و شرك و ظلم و ستم مبارزه و جهاد می كنند.

پیامبر اسلام نیز خود برپایه محبت و مهرورزی (ولایت) بر مردم حكومت می كند و این مسئله یكی از تفاوت های اساسی بین رهبری پیامبر(ص) با سایر رهبران و جهان گشایان و همچنین بین جامعه ای كه ایشان به وجود آورده است، با سایر جوامع می باشد. جامعه ای كه موفق می شود با قدرت و اقتدار بر ظلم و ستم و نابرابری چیره شود و با شعار برادری و برابری زنجیرهای اسارت را از پای مظلومان و دردمندان بگسلد.

در جامعه ای كه بین افراد از لحاظ فكری و سیاسی و تشكیلاتی هماهنگی و همدلی وجود دارد، احساس مسئولیت و تعهد بیشتر است و افراد برای رسیدن به موفقیت از جان و مال خود می گذرند. در چنین جامعه ای پویایی و انسجام حاكم خواهد بود و ارزش های انسانی چون عدالت، آزادی و برابری و... همه در سایه محبت و دوستی به وجود می آید.

از آن جا كه پیشرفت های اقتصادی و مادی مستلزم پیشرفت های فكری و سیاسی است باید اذعان داشت كه جوامعی در توسعه و گسترش اقتصادی موفق بوده اند كه توانسته اند روابط انسانی سالم و صحیحی را در بین مردم تبلیغ و ترویج كنند.

مردم به جهت دوستی و محبت، نسبت به یكدیگر و همچنین جامعه خود احساس وظیفه می كنند و با تمام قوا در راه سازندگی كه نیازمند تلاش جمعی است، گام بر می دارند.

ساده ترین راه در توسعه اقتصادی، كار و تلاش است و مردمی كه نسبت به یكدیگر محبت دارند در راه رفع فقر و محرومیت و بیكاری می كوشند.

مهرورزی همچنین ضامن ایجاد و بقای عدالت و سرانجام ایجاد جامعه ای نمونه است. اگر چه برپایی عدالت نیازمند عوامل مختلفی چون حاكم و كارگزاران عادل، قوانین عادلانه و... می باشد، ولی باید گفت كه یكی از عوامل مهم عدالت، دیدگاه و رابطه مردم با یكدیگر می باشد. براساس دیدگاهی كه هر فرد دیگری را برادر دینی خود می داند و به ارحم ترحم(۳) معتقد است، هیچ گاه ظلم و ستم نمی كند و حقوق برادران دینی خود را پایمال نمی سازد.

رهبران چنین جامعه ای نیز خود را ولی مردم می دانند و برای استقرار نظام عادلانه تلاش می كنند.

مهرورزی عامل سلامت روانی و شادابی و نشاط نیز می باشد و افراد بانشاط نسبت به زندگی امیدوارتر هستند و جامعه نمونه تنها به چنین افرادی نیازمند است.

در جامعه نمونه میان مردم و دولتمردان روابط خوب و حسنه باید برقرار باشد و عامل محبت و مهرورزی در بهبود روابط بسیار موثر است.با توجه به مطالب گفته شده باید اذعان داشت كه محبت و مهرورزی اساس تشكیل جامعه نمونه و موجب پایداری و ماندگاری و پیشرفت آن در جهات مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... می باشد.

بنابراین حكومت ها و دولتمردان می بایست برای افزایش قدرت و تسلط خود بر مردم، و ایجاد جامعه ای پیشرفته و سرآمد در پی ایجاد رابطه و پیوند دوستی و محبت با مردم باشند و روابط و مناسبات انسانی را گسترش دهند.

سكینه منصوری

پانوشت:

۱-مومنون/۵۳

۲-توبه/۷۱

۳-نهج البلاغه/نامه ۵۳