نمامی و سخن چینی

یکی از گناهانی که در دین مبین اسلام بسیار مزمت شده است “نمامی” در سخن چینی است به نحوی که این عمل به قدری قبیح است که فاعل آن در روایات بدترین افراد در امت اسلام وامم دیگر شناخته شده است

یکی از گناهانی که در دین مبین اسلام بسیار مزمت شده است “نمامی” در سخن چینی است به نحوی که این عمل به قدری قبیح است که فاعل آن در روایات بدترین افراد در امت اسلام وامم دیگر شناخته شده است . چنانچه امام صادق (علیه‌السلام) در این رابطه فرمودند: رسول خدا(صلی‌الله علیه و آله) به صحابه خویش فرمود : آیا شما را به بدترینتان آگاه نکنم؟گفتند: بلی یا رسول الله فرمود : آن‌که سخن چینی نموده و میان دوستان جدایی افکند و برای مردمان پاکدامن عیب‌جویی کند .(۱)

و در حدیثی دیگر نیز آن حضرت فرمودند: امیرالمومنین (علیه‌السلام) فرمود :بدترین شما آن کسانی هستند که سخن چینی کنند و میان دوستان جدایی افکنند و برای پاکدامنان عیب جوید .(۲)

● نمامی و سخن چینی در قرآن

همان طور که می‌دانیم سخن چین به کسی گویند که حرفی را از یک فرد بشنود و به فرد یا افراد دیگری انتقال دهد که انتقال این حرف باعث مفارقت و قطع ارتباط دوستی آن دو فرد و یا افراد گردد در صورتی که خداوند امر به ایصال و ارتباط بین مسلمانان فرموده است ولی فرد سخن چین باعث قطع این ارتباط و فساد انگیزی بین افراد می‌گردد لذا ذات اقدس پروردگار در رابطه با این گونه افراد می‌فرماید: “و یقطعون ما امرالله به ان یوصل و یفسدون فی الارض اولئک لهم اللعنه و لهم سوء الدار”( و کسانی که قطع می‌کنند آ‌نچه را که خداوند امر به وصل آن فرموده و در زمین فساد می‌کنند برای ایشان است دوری از رحمت خداوند و برایشان بدی سرای آخرت( که همان عذاب اخروی است ) می‌باشد ()۳)

و در آیه‌ای دیگر نیز در رابطه با روش برخورد با اینگونه افراد که به نوعی فسق آنان مبرهن است می‌فرماید: “ ان جائکم فاسق بنباء فتبینوا ان تصیبوا قوما بجهاله فتصبحوا علی ما فعلتم نادمین” (اگر فاسقی خبری آورد تحقیق کنید و زود باور مکنید که از روی نادانی مردمی را به رنج اندازید (و) بعد هم پشیمان شوید.()۴)

▪ روش برخورد امام زین‌العابدین (علیه السلام) با فرد سخن چین

در روایت آمده است مردی به امام علی بن الحسین (علیه السلام) عرض کرد که فلان شخص در مورد شما چنین وچنان می‌گوید حضرت به او فرمود : حق برادری برادرت را به جا نیاوردی،‌با اینکه او تو را امین دانست تو درباره او خیانت کردی و نیز احترام ما را هم نگاه نداشتی زیرا که ما از تو سخنی شنیدیم که نیاز و احتیاجی به شنیدن آن نداشتیم، آیا نمی‌دانی که سخن چینان سگ‌های دوزخند به برادرت بگو مرگ برای همه ماست و قبر ،ما را در بر می‌گیرد روز قیامت وعده گاه ماست خداوند در آن روز بین ما قضاوت کند.(۵)

که با توجه به این روایت می‌بینیم که امام(علیه السلام) چگونه فرد نمام و سخن چین را مرمت فرموده و این عمل قبیح را دور از رسم مسلمانی می‌داند به طوری که شخص نمام و سخن چین را از سگان دوزخ معرفی می‌فرماید.

● سخن چینی یکی از اقسام سحر

نمامی وسخن چینی یکی از بزرگترین اقسام سحر است به طوری که افراد به وسیله سحر وجادو میان افراد جدایی می‌افکنند و خونها می‌ریزند و خانه‌هایی را ویران ساخته و اسرار و رموز افراد را منکشف می‌سازند و نمامی و سخن چینی نیز چنین اثرات پلیدی را از خود به جای می‌گذارد، چنانچه امام صادق‌(علیه‌السلام) در این رابطه می‌فرماید: ( خبر این نیست که بزرگترین اقسام سحر،نمامی (سخن چینی) است که به واسطه آن بین دوستان جدایی می‌اندازد و دشمنی را به جای صفا در بین کسانی که با یکدیگر یکرنگ بودند قرار می‌دهند و به سبب سخن چینی خون‌ها ریخته می‌شوند و خانه‌ها خراب می‌شوند و پرده‌ها کشف می‌شوند و نمام بدترین کسی است که روی زمین راه می‌رود . ()۶)

● نمامی و عدم استجابت دعا

در وسائل الشیعه ( کتاب حج) آمده است بنی اسرائیل را قحطی فرا گرفت، موسی( علیه‌السلام) از خدا درخواست باران نمود وحی رسید ای موسی ،‌دعای تو و کسانی را که با تو هستند مستجاب نمی‌کنم، زیرا در بین شما نمامی هست که از سخنی چینی دست بر نمی‌دارد. موسی (علیه السلام) گفت: خدایا آن شخص کیست تا او را از بین خود بیرونش کنیم؟فرمود: من شما را از نمامی نهی می‌کنم،‌چگونه راز دیگری را آ‌شکار سازم؟ پس آنها توبه جمعی نمودند و آن فرد نمام نیز با آنها توبه نمود پس بر ایشان باران بارید .

● حرام بودن بهشت بر نمامان و سخن چینان

امام باقر (علیه السلام) در رابطه با حرام بودن بهشت بر فرد نمام و سخن چین فرمودند: “محرمه الجنه:علی القتاتین المشائین بالنمیمه “ ( بهشت بر دروغ تراشانی که برای سخن چینی می‌روند حرام است .()۷)

● عاقبت سخن چین در قبر

پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در رابطه با عاقبت کسی که برای اینکه سخنی را از فردی به فرد دیگر انتقال داده تا ما بین آن دو کدورتی را ایجاد نماید می‌فرماید: (کسی که برای سخن چینی بین دو نفر حرکت کند خداوند بر او در قبرش آتشی را مسلط می‌فرماید که او را می‌سوزاند و چون از قبرش بیرون می‌آید ماری بزرگ و سیاه بر او مسلط می‌فرماید که گوشت او را می‌خورد تا داخل جهنم شود . () ۸)

● از سخن چینی بپرهیزیم

حال با توجه به آیات و روایاتی که بیان شد بر هر مسلمانی واجب است که از این عمل پلید که یکی از حربه‌های شیطانی است دوری گزیده و از انجام آ‌ن به خداوند پناه ببرد چرا که اگر چنین نکنیم در دنیا و آخرت به عقوبت الهی گرفتار گشته و در میان عالمیان خوار و ذلیل خواهیم شد و بهتر آن است که بگوییم: هر که عیب دگران نزد تو آورد و شمرد بی‌گمان عیب تو نزد دگران خواهد برد.

علیرضا احمدی‌

پی‌نوشتها :

-۱ اصول کافی، ج ۴، ص ۷۵، حدیث ۱

-۲ همان،‌حدیث ۳

-۳ سوره رعد، آیه ۲۵

-۴ سوره حجرات، آیه ۶

-۵ کتاب ارشاد القلوب( ابومحمد حسن بن محمد ابی الحسن دیلمی)

-۶ احتجاج، جلد ۲، ص ۸۲

-۷ اصول کافی ،‌ ج ۴، ص ۷۵، حدیث ۲

-۸ ثواب الاعمال ، ص ۳۳۵