اطلاعات تان را از ختنه پسران تکمیل کنید

وقتی پدر و مادری صاحب فرزند پسر می شوند, یکی از کارهایی که می دانند باید برای فرزندشان انجام بدهند این است که پسرشان را ختنه کنند

وقتی پدر‌و‌‌مادری صاحب فرزند پسر می‌شوند، یکی از کارهایی که می‌دانند باید برای فرزندشان انجام بدهند این است که پسرشان را ختنه کنند. اما همین کار ساده خودش کلی سوال در ذهن والدین ایجاد می‌کند؛ چه وقت باید پسرم را ختنه کنم؟ ختنه را کدام پزشک بهتر انجام می‌دهد؟ نکند ختنه عارضه داشته باشد؟ اصلا دلیل ختنه کردن پسران چیست و.... با این‌که ما مسلمانان باید ختنه را به دلایل مذهبی انجام بدهیم، ولی بد نیست دلایل علمی این عمل را هم بدانیم و از فواید آن برای فرزندتان باخبر شویم. مثلا اگر پدر یا مادری بداند، ختنه می‌تواند مانند واکسن سرطان عمل کند و فرزندش را برای یک عمر از مشکلات ادراری و کلیوی نجات بدهد، بعید است در مورد انجام آن تعلل کند.

گفت‌وگوی این شماره از سیب سبز را با دکتر محمدعلی فلاح، رزیدنت تخصصی اورولوژی بیمارستان لبافی‌نژاد بخوانید تا پاسخ همه سوالات‌تان را درباره ختنه بگیرید.

● هویج برای چشم خوب است؟

گفت‌و‌گوی ویژه این شماره درباره مسئله‌ای است که ذهن خیلی از پدرومادرها را به خود مشغول می‌کند. به خصوص آ‌ن‌هایی که تازه صاحب فرزند پسر شده‌اند. ختنه عملی است که طبق آداب مذهبی و سنت قدیمی‌، والدین ایرانی آن را برای پسرشان لازم و واجب می‌دانند. اما این‌که چه زمانی بهترین زمان برای این کار است، سوالاتی است که شاید خیلی‌ها جواب درست آن را نمی‌دانند. بعضی از والدین با تصور این‌که نوزاد کوچک‌شان درد زیادی را به‌خاطر این عمل تحمل خواهد کرد، مدام آن را به تعویق می‌اندازند و بعضی دیگر درست برعکس، دوست دارند هرچه زودتر فرزندشان را ختنه کنند. هیچ‌کس دوست ندارد پسر نازنینش در بدو تولد درد زیادی را تحمل کند و برای همین همه والدین به دنبال بهترین و راحت‌ترین روش برای این کار هستند. راهنمایی‌های یک اورلوژیست به شما کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را در مورد ختنه پسرکوچولوی‌ نازنین‌تان بگیرید. در صفحات دیگر «سلامت کودک» پرسش‌هایی که ممکن است برای مادران جوان درباره شیردهی به کودک‌شان پیش بیاید را جمع‌آوری کرده و بهترین پاسخ را برای آن‌ها آورده‌ایم. از نحوه درست شیردهی گرفته تا نگهداری شیرمادر و شست‌و‌شوی ظروف شیرکودک.

راستی آیا به نظر شما چسبیدن بچه‌ها به تلویزیون موقع تماشای کارتون کار نادرستی است؟ آیا شما هم فکر می‌کنید این کار چشم آن‌ها را ضعیف می‌کند؟

نه! این‌طور نیست. شما بیش از حد در این مورد سخت‌گیری می‌کنید! اگر دوست دارید درباره بینایی فرزندتان اطلاعات بیشتری به دست بیاورید، درست و غلط باورهای شایع در این زمینه را در صفحات آینده بخوانید.

یک سوال دیگر!

اگر خدای نکرده کسی در فامیل‌تان فوت شده باشد، چطور این موضوع را با کودک در میان می‌گذارید؟ در این مورد هم جوابی هست که بهتر است از زبان کودک‌تان بخوانید!

● قدمت ۱۵ هزار ساله

انجام ختنه قدمت زیادی دارد. در بین جوامع مختلف، ختنه از قدیم، تنها به‌دلیل اعتقادات مذهبی و آیینی انجام می‌شده است. حتی محققان در اجساد مومیایی که قدمت آن‌ها به مصریان باستان و چیزی حدود ۱۵‌هزار سال قبل می‌رسد، ختنه را پیدا کرده‌اند. از قرن ۱۹ میلادی به بعد، دلایل و مدارک علمی برای این کار کشف شد. امروزه انجام ختنه از شکل اعتقاد مذهبی صرف خارج شده و به‌صورت یک عمل کاملا علمی درآمده است. تا جایی که حتی والدینی که در دین ‌آ‌ن‌ها الزامی برای ختنه وجود ندارد، این کار را برای فرزندان پسر خود انجام می‌دهند. مثلا در حال حاضر در آمریکا، ۸۰ درصد از نوزادان پسر در بدو تولد ختنه می‌شوند.

● ختنه چه تاثیراتی دارد؟

یکی از فوایدی که آکادمی طب اطفال آمریکا برای ختنه عنوان کرده است، پیشگیری این عمل از ابتلا به سرطان آلت تناسلی در آینده است. ثابت شده، ختنه کردن پسران در دوران نوزادی از ابتلای آن‌ها به سرطان آلت تناسلی در آینده جلوگیری می‌کند، درحالی‌که ختنه کردن در سنین بالا این اثر را ندارد. این را هم بد نیست اضافه کنیم که سرطان آلت تناسلی بسیار کشنده ‌است و از هر ۴ مردی که به سرطان آلت تناسلی مبتلا می‌شوند، یک نفر می‌میرد. یهودی‌ها هم بنا به دستور دین‌شان باید فرزندان پسر را ختنه کنند و جالب است بدانید، سرطان آلت تناسلی در بین مردان یهودی اصلا دیده نشده است. در آمریکا هم که ختنه مدت زیادی است رایج شده، سرطان آلت تناسلی کمتر از یک درصد سرطان‌های مردان را تشکیل می‌دهد، درحالی‌که در قبایل آفریقایی و بعضی قبایل آسیایی که ختنه انجام نمی‌شود، تقریبا از هر ۵ مرد، یک نفر به سرطان آلت تناسلی مبتلا می‌شود. در پاراگوئه هم که ختنه رایج نیست، شایع‌ترین سرطان مردان، سرطان آلت تناسلی است.

● سپری در برابر عفونت

اما دلایل و مدارک علمی که پدر‌و‌مادرها را به ختنه فرزندشان تشویق می‌کند، چیست؟ آکادمی طب اطفال آمریکا درباره ختنه می‌گوید:« این عمل نتایج و مزایای متعددی دارد»، به گفته این آکادمی، ختنه میزان عفونت ادراری را کم می‌کند. بد نیست بدانید، پسرها در سال اول زندگی بسیار مستعد عفونت ادراری هستند و در این سن، حتی بیشتر از دخترها احتمال دارد به عفونت ادراری دچار شوند. ابتلا به عفونت ادراری، به‌خصوص در سنین پایین عوارض بدی به‌دنبال دارد؛ به‌طوری که ممکن است به کلیه کودک آسیب برساند و باعث شود که بخشی از کلیه برای همیشه از کار بیفتد. علاوه‌بر آن اگر این عفونت در بدن کودک شدید شود، ممکن است حتی باعث راه یافتن عفونت به خون و در موارد شدید مرگ کودک شود.

مطالعات پژوهشی انجام شده در آمریکا نشان می‌دهد، ۹۵ درصد نوزادان پسر که به عفونت ادراری مبتلا می‌شوند، ختنه نشده‌اند. همچنین یک مطالعه دیگر نشان می‌دهد میزان عفونت در نوزادان ختنه نشده ۱/۴‌درصد است، درحالی‌که در نوزادان ختنه شده تنها ۲/۰ درصد است. به عبارت دیگر می‌توان گفت، احتمال ابتلا به عفونت ادراری در نوزادانی که ختنه نمی‌شوند، ۲۰ برابر بیشتر از نوزادانی است که ختنه شده‌اند. خیلی از اوقات پیش می‌آید، پسربچه‌ای دچار عفونت ادراری شود عفونت او به هیچ درمان دارویی پاسخ ندهد. برای این کودک تعداد زیادی آزمایش و عکسبرداری و... تجویز می‌شود و با انجام همه این کارها علت عفونت پیدا نمی‌شود. در نهایت بعد از همه این اقدامات، کودک یک ختنه ساده انجام می‌دهد و عفونت به کلی از بین می‌رود!

● ارتباط ختنه با ایدز

یکی دیگر از فواید مهم ختنه، جلوگیری آن از ابتلای فرد به بیماری‌های مقاربتی است. ایدز هم یکی از این بیماری‌هاست.

تحقیقات متعدد ثابت کرده‌اند، مردان ختنه شده کمتر در معرض خطر ابتلا به ایدز قرار دارند و امروزه ختنه کردن پسران به‌عنوان یکی از راه‌های حفاظت آن‌ها در برابر ایدز شناخته می‌شود.

● بهترین سن برای ختنه

در مورد این‌که ختنه بهتر است در چه سنی انجام شود، نظرات متفاوتی وجود دارد اما بهترین سن برای انجام ختنه دوران نوزادی است یعنی یکی، دو ماه اول بعد از تولد. هر چند سن مناسب انجام این عمل تا زیر ۲‌سال هم ذکر شده اما یکی، دو ماه اول بهترین زمان برای ختنه است. اگر ختنه زود انجام شود، زود هم خوب می‌شود، ترمیمش عالی است و تقریبا همزمان با افتادن بند ناف جوش می‌خورد. یکی از عوارض نادر ختنه، عفونت است.

برای پسرانی که در یکی، دو ماهگی ختنه می‌شوند، احتمال بروز عفونت بعد از ختنه، کمتر می‌شود. علت این موضوع هم آن است که در دوران نوزادی هنوز آنتی‌بادی‌های مادر در خون بچه وجود دارد و او را در برابر ابتلا به عفونت‌ها محافظت می‌کند.

● اگر دیر شود، چه کنیم؟

اگر ختنه دیر انجام شود، آثار روحی بدی دارد؛ به‌خصوص اگر با بی‌حسی موضعی انجام شود. مثلا اگر بخواهید کودک ۲ ساله را ختنه کنید، موقع تزریق بی‌حسی درد می‌کشد، از حضور در اتاق عمل مضطرب می‌شود و در آینده آثار روحی بدی بر روحیه او بر جای می‌ماند. به همین دلیل گفته می‌شود، اگر کودکی که قرار است ختنه شود و بیش از یک سال دارد، بهتر است تحت بیهوشی عمومی ختنه بشود که بیهوشی عمومی هم عوارض و خطرات خاص خودش را دارد. به همین‌دلیل انجام ختنه در نوزادی و با بیهوشی موضعی بهترین کار است. چنین نوزادی در آینده اصلا به یاد نمی‌آورد که عمل ختنه روی او انجام شده است.

نکته - یک پژوهش نشان می دهد احتمال ابتلا به عفونت ادراری در نوزادانی که ختنه نمی‌شوند، ۲۰ برابر بیشتر از نوزادانی است که ختنه شده‌اند

● چه عوارضی دارد؟

انجام ختنه معمولا عارضه جدی به‌دنبال ندارد اما یکی از عوارضی که می‌تواند بعد از ختنه دیده شود، خونریزی است. درصورتی که نوزاد شما ختنه شده و متوجه خونریزی بعد از ختنه شدید، هر چند مقدار خونریزی کم باشد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید چون نوزادان خون کمی دارند و همین مقدار کم هم برای‌شان حیاتی است. یکی دیگر از عوارض ختنه، تنگی نوک مجرای ادرار است که در پسرهایی که در سنین نوزادی ختنه می‌شوند بیشتر دیده می‌شود. بعضی از پزشکان همین موضوع را توجیهی می‌دانند برای این‌که ختنه را به تعویق بیندازند؛ درصورتی که این عارضه خطرناک نیست و به راحتی قابل برطرف شدن است. ترس از تنگی مجرای ادرار نباید دلیل عقب انداختن ختنه بشود، چرا که عفونت‌های ادراری که در یکی دو سال اول بیشتر بچه را تهدید می‌کند، به‌مراتب خطرناک‌تر و پرعارضه‌ترند. همچنین عقب انداختن ختنه باعث می‌شود اثر حفاظتی آن در برابر سرطان آلت تناسلی از بین برود.

● ختنه چطور انجام می‌شود؟

برای انجام ختنه ۲ روش وجود دارد؛ یکی روش جراحی و دیگری استفاده از حلقه. جراحی ختنه یک عمل خیلی ساده است. پزشک ابتدا در پوست جلوی آلت تناسلی شکاف کوچکی ایجاد می‌کند، سپس پوست را به عقب می‌کشد و با حفظ ۲ میلی‌متر پوست اضافی بخیه می‌شود. روش دیگر استفاده از حلقه است که در آن با استفاده از یک حلقه و محکم کردن نخ آن به دور پیش‌پوست، پوست کم‌کم مانند بند ناف خشک شده و بعد از ۱۰ روز خودش می‌افتد. در مورد این‌که کدام روش بر دیگری برتری دارد، پزشک تصمیم می‌گیرد و مبنای این تصمیم‌گیری بیشتر سن کودک است. در کل روش حلقه ساده‌تر و احتمال خونریزی بعد از ختنه در آن کمتر است اما این روش فقط تا ۴ یا ۵ ماهگی انجام می‌شود و در سنین بالاتر باید به روش جراحی ختنه را انجام داد. در مورد مراقبت‌هایی که باید بعد از انجام صورت بگیرد، تفاوتی بین دو روش جراحی و استفاده از حلقه نیست و هر دو به یک میزان به مراقبت احتیاج دارند. معمولا برای یکی دو روز اول، برای پیشگیری از عفونت برای نوزاد، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. همچنین محل ختنه نیازی به پانسمان ندارد و در روز دوم هم بهتر است کودک به حمام برده شود.

● مراقبت‌های پس از ختنه

گفتیم که تنگی مجرای ادرار یکی از عوارضی است که ممکن است بعد از ختنه دیده شود. خوشبختانه شما می‌توانید با مراقبت دقیق از فرزندتان و مراجعه به موقع به پزشک، از این عارضه پیشگیری کنید.

برای پیشگیری از تنگی مجرای ادراری، بعد از ختنه باید این مراقبت‌ها را به درستی انجام دهید:

پوشک و کهنه‌های نوزاد را در هفته اول بعد از ختنه بیشتر عوض کنید.

اطراف محل مجرای ادرار را با وازلین بپوشانید.

به نوزاد شیر بیشتری بدهید تا ادرارش رقیق شود و نوک مجرای ادراری نسوزد.

هر روز محل ختنه را شست‌وشو کنید.

مراقب باشید تا محل ختنه آلوده نشده و عفونت نکند.

اگر متوجه شدید بعد از ختنه فرزندتان به سختی ادرار می‌کند، جریان ادرار او قطع و وصل می‌شود، یا حالت پخش شدن پیدا می‌کند، باید به پزشک مراجعه کنید.

پزشک با وارد کردن سوند اطفال، می‌تواند این مشکل را برطرف کند. همچنین می‌توان با ایجاد یک برش ظریف در محل مجرا این عارضه را درمان کرد.

● بچه‌هایی که نباید ختنه شوند

بعضی از پسرها در بدو تولد اختلالات خاصی دارند و به همین دلیل ختنه نباید برای آنها انجام بشود. مثلا نوزادانی که سوراخ ادراری آنها نابجا‌ست. به این حالت در اصطلاح پزشکی هیپوسپادیاس گفته می‌شود. نوزادانی که انحراف آلت تناسلی دارند و نوزادانی که آلت تناسلی آنها کوچک است نباید ختنه شوند. به همین دلیل هر نوزادی که قرار است ختنه شود باید ابتدا توسط پزشک معاینه شود.

● تاثیر ختنه بر عملکرد جنسی در بزرگسالی

یکی دیگر از دغدغه‌های والدین در مورد ختنه آن است که آیا انجام ختنه بر عملکرد جنسی فرد در آینده تاثیر منفی خواهد داشت؟ پاسخ این سؤال منفی است. تا‌کنون هیچ مدرک مستدلی مبنی بر اینکه ختنه باعث تاثیر سو‌ بر عملکرد جنسی مردان می‌شود منتشر نشده. اگر ختنه به‌صورت درست و اصولی انجام شود، تاثیری بر عملکرد جنسی فرد در آینده نخواهد داشت. این نکته را هم بدانید که انجام ختنه تاثیری در رشد آلت تناسلی یا اندازه آن ندارد بلکه فقط بخشی از پوست، آن هم به ضخامت چند میلی‌متر برداشته می‌شود. دلیل این‌که نوزادان با آلت تناسلی کوچک را ختنه نمی‌کنند آن است که امکان دارد در آینده برای ترمیم آلت تناسلی و جراحی‌های اصلاحی، لازم باشد تا از پیش‌پوست استفاده کنند.

منبع : مجله سیب سبز