آشنایی با صورت‌های فلکی

زمانی که به آسمان نگاه می کنید، شکل های مختلفی از ستارگان را درآسمان می بینید. شکل هایی همانند ملاقه، صلیب، چهارگوش و... .چند هزار سال پیش بابلیان، مصریان، یونانیان، رومی هاو …

زمانی که به آسمان نگاه می کنید، شکل های مختلفی از ستارگان را درآسمان می بینید. شکل هایی همانند ملاقه، صلیب، چهارگوش و... .چند هزار سال پیش بابلیان، مصریان، یونانیان، رومی هاو عبری ها این ستارگان را همانگونه می دیدند که ما می بینیم ولی تصورات آنها در مورد این اشکال به نحوی دیگر بود. این اشکال، نمادی از خدایان، الهه ها و داستانهای محلی آنان بودو اسامی صورتهای فلکی نیز بیانگر این موضوع است.

در زبان لاتینی، constellation به معنای صورت فلکی است که ترکیببی از ۲ کلمه لاتینی con به معنای با هم و setella به معنای ستاره می باشد. پس به بیانی دیگر، صورت فلکی یعنی ستارگانی که به گروههای خیالی تقسیم بندی شده اند تا به آسانی مورد شناسایی قرار بگیرند.

اولین ثبت مربوط به بطلمیوس می باشد. این دانشمند اهل اسکندریه در حدود ۱۸۰۰ سال قبل، ۴۸ صورت فلکی را در فهرستی ثبت کرد.بعد از او نیز ستارشناسان به تکمیل فهرست بطلمیوس پرداختند و امروزه کلا ۸۸ صورت فلکی شناخته و نامگذاری شده است. بعضی از صورت فلکی ها، اسمشان با شکلشان همخوانی ندارد. برای مثال دب اکبر یعنی خرس بزرگ اصلا شباهتی به خرس ندارد و شبیه ملاقه است. هنگام مشاهده صورتهای فلکی، به نظر می رسد که ستارگان شکل دهنده آنها در سطح نیمکره ای که بدان گنبد آسمانی می گوییم ثابت شده اند. این مسئله ناشی از زاویه دید ما در روی کره زمین است. در صد سال اخیر، ستاره شناسان روشی یافته اند که به کمک آن می توان فاصله ستارگان را از روی زمین تعیین کرد و معلوم شده است که این ستارگان در فواصل مختلفی نسبت به ما قرار دارند. اگر می توانستیم به کمک ایستگاه فضایی بسیار دوری برویم و از یک دید و زاویه فضایی به آسمان نگاه می کردیم، پراکندگی و فواصل گوناگون ستارگان را در می یافتیم.

در حقیقت، بسیاری از ستارگان یک صورت فلکی، در اعماق گوناگون فضا قرار گرفته اند و حقیقتا ارتباطی با همدیگر ندارند.

حرکت ظاهری گنبد آسمانی

هنگام مشاهده آسمان، احساس می کنیم که در مرکز گنبدی قرار گرفته و ستارگان را بر روی سطح این گنبد با کره آسمانی می بینیم. فاصله ستارگان و ارتباط آنها با هم ثابت است، ولی با گذشت زمان، تصور می کنیم که این کره حول محوری در گردش است. ستارگان و صورت های فلکی به تدریج از شرق سر بر می آورند و بعد از مدتی در غرب ناپدید می شوند.

نویسنده: مینا جعفرزاده