فرهنگ بهروری

زندگی فردی و اجتماعی آدمیان در میان جوامع خودهمواره وابسته به محدودیتی از زمان شروع تا زمان ختم آن است از این رو به طور اساسی آنچه كه عملاً به بهره برداری وانتفاع فردی و اجتماعی می انجامد , دوره ای است كه از گذار دوران بلوغ و پیش از ورود به دوران از كارافتادگی می باشد , كه شامل حداكثر فعالیت انسانها است

● مقدمه

زندگی فردی و اجتماعی آدمیان در میان جوامع خودهمواره وابسته به محدودیتی از زمان شروع تا زمان ختم آن است . از این رو به طور اساسی آنچه كه عملاً به بهره برداری وانتفاع فردی و اجتماعی می انجامد ، دوره ای است كه از گذار دوران بلوغ و پیش از ورود به دوران از كارافتادگی می باشد ، كه شامل حداكثر فعالیت انسانها است . به عبارت دیگر تاریخ تحولات اجتماعی در عمل منبعث از دوران میانی زندگی افراد است . در این صحنه از زندگی است كه انسان میتواند صورتی از شكوه و جاودانگی را در فعالیتهای مختلف زندگی از خود به جای بگذارد . از همین روی دریك جامعه كه متشكل از گروهای مختلف اجتماعی می گردد ،جدا از محورهای اكتسابی مربوط به زندگی و نحوه گذاران آن در طریقه شكل دهی به سیستم فكری نسبت به مفهوم رندگی ،نقش گسترش زمینه های پرورشی و آموزشی بسیار مهم و حیاتی می نماید . این درجه اهمیت مربوط به آن چیزی است كه در مجموع از این سیستمهای فكری قرار است جامعه ای به حیات خود ادامه دهد. بنابراین به عنوان یك محصول از سالم بودن یا ناسالم بودن آن ، یعنی جامعه ، زندگی و قوام آن جامعه یا انحطاط وواپس گرایی آن ،مسلم میگردد.

با چنیین پیش زمینه‌ای، آنچه كه در قوام و جای گیری موقعیت جهانی یك جامعه درعصر حاضر می تواند بیانگر ارتباط ودرجه همبستگی آموزش و پرورش و تقویت یافتن استعدادها ، در میان بنیان آن جامعه یعنی انسانها باشد ، مربوط به انباشتهای تجربی تنهابه صورتهای ظاهر فیزیكی در علم حركت با علم مواد خلاصه پذیر نیست . بلكه به ابن مقوله نگرش كلی حاكم است. به عبارت تجربی به شمار می‌رود . انباشتهای تجربی در میانه یا بطن یك جامعه برای انتشار یا تكثیر و از آنجا تقویت واستحكام موضوع وماندن در تاریخ ،نقشی سرنوشت‌سازدارند . در تاریخ جوامع پیشرفته امروزی انباشتهای تجربی ریشه های اساسی رفتن آنان به سوی مسئله استانداردها می باشد . فعالیتهای اقتصادی سالم از استحكام وتوجه نظری و عملی پایه‌گذاران اصلی آن جامعه به استاندارد در جوامع از یكی یا دو سده قبل به عنوان یك ضرورت ،پل ارتباطی مرحله تحول و پشرفت آنان بوده است . در حقیقت این پذیرش رعایت استانداردها پیش از هر چیز صورت فرهنگی داشته و در اساس مربوط به سیر تحول فرهنگی آن جوامع بوده است .لذا اثرات این پذیرش بدون آنكه بتواند به كمتر مانعی برخوردنماید به سرعت گسترش یافت و موجب تقویت تفكر استاندارد در تمام فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی گردید.

بنابراین مضمون مطرح ،یعنی استاندارد ،به نظر می‌رسد پذیرش و رعایت آن در تمامی فعالیتهای یك جامعه‌نوین ، در گذار دیروز خودبه امروز خود، این نخسنین آموزش مردم آن درقبال مفهوم «بهرهوری ‌» بوده باشد.

در این مقاله به صورت نظری سعی بر این است كه به طور خلاصه بنابردیدكاه مبتنی برارزشمندی ونقش مهم سطح فرهنگی مردم یك جامعه دربرابر این مفهوم به آن پرداخت شود.

۱) فرهنگ

فرهنگ یك پدیده ریشه ای در محتوا ی هر جامعه است . اگر نگوییم كه همه چیز یك ملت به فرهنگ آن ملت باز می گردد ، باید بگوئیم چه چیزی در جامعه وابسته به فرهنگ آن جانعه نیست ؟

فرهنگ ریشه در تعلیم و تربیت دارد. در حقیقت ا روزی كه بشر اموخت كه بیاموزد ، شروع به ساختن اولین بناهای فرهنگی در میان خود و دیگر هم نوعان نمود . اگر آموخت كه بگذارد ، به این ترتیب توانست نماد فرهنگی اولین شكل غذا خوردن را به جا بگذارد . زندگی افراد بشر در فرهنگ خلاصه می شود . شكل گیری فرهنگها در جوامع گوناگون از یك شكل گیریها حتی موقعیت جغرافیای یك قاعده مخصوص پیروی نمی كند . در این شكل گیریها حتی موقعیت جغرافیایی یك قوم می تواند تأثیر گذار باشد .

فرهنگ ، مجموعه ای مركب از نمایشهای رفتاری افراد در زندگی جمعی آنان به حساب می آید . این نمایشهای رفتاری در تربیت لباس پوشیدن ، سخن گفتن ، زینت بخشیدن ، معاشر تی بودن با نبودن ، تركیب غذایی و طرز غذا خوردن ، نحوه یادگیری فنون وبه كاربستن آنها، درجه قانون پذیری ، محترم شمردن حقوق دیگران ، پایبندی بر قول و قرار ، تنظیم آیین نامه ها و مراسم ، شكلهای عرفی ، ترتیبات مربوط به انتخاب شونده ، و غیر قابل تجلی است . فرهنگ سایه هر ملتی است كه شكل آن با گونه های مربوط به دیگران ملل، متفاوت است . فرهنگ را می توان حتی در نوع ابزارها، جنس ساخته شده و شكل آنها در طول زمان جستجو كرد .

مسئولیت پذیری عضو دیگری از عناصر هادی جامعه به سوی تحول و پیشرفت خوانده می شود . مسئولیت پذیری افراد، كوشش مستمر آنان برای یه ثمر رسیدن هر چه مطلوب تر یك فعالیت در زمینه های گوناگون است .

به نظر رابرت ردفبیلد (R.Redfield )فرهنگ تفاهمی قراردادی است كه در اعمال و ساخته‌ها، تجلی می كند و جوامع را از هم متمایز می سازد . یا در تعریف دیگری كه هر سكویت (M.H erskovits ) بیان می دارد :

فرهنگ آن قسمت از محیط است كه بدست انسان ساخته شده و تأثیر پذیرفته است .

فرهنگ ماوراء پدیده های غریزی است . فرهنگ در بر گیرنده تمام عوامل است كه فرد از گروهای انسانی ، یا توسط تكنیكهای و سیوه های گوناگون ، نهادهای اجتماعی ، باورهاو اشكال مختلف تماس و غیره به طور ناآگاهانه تحت تأثیر قرار گرفته است .

▪ ویژگیهای عمده فرهنگ عبارتند از :

۱) فرهنگ بین افراد مشترك است ، بعبارت دیگر خصوصیات فردی افراد جزو فرهنگ به حساب نمی آید ، مگر آنكه بوسیله افراد دیگر یاد گرفته شود .

۲) فرهنگ آموختنی است .

۳) فرهنگ بوسیله جمع آوری می شود و از طریق نسلی به نسلی دیگر ضمن غنی تر شدن منتقل می شود .

۴) فرهنگها متفاوتند . این تفاوت نه تنها شامل ملل گوناگون می شود ، بكه حتی در میان یك قوم و در طبقات مختلف ، فرهنگها از هم متفاوتند .

۵) فرهنگها در سطح جهانی دارای عناصر مشتركی هستند ، این به خاطر بخورد اری افراد از رفتارهاو باورهای مشترك در ارتباط با پاسخگویی به مسائل اساسی آنها مثل مسكن ، پوشاك ، غذا و غیره است .

با این مستندات از تعریف ومفهوم و نقش فرهنگ در ساخت اجتماعی انسانها و در گستره زندگی، در حقیقت یك بخش از تركیب دو واژه «فرهنگ بهره وری » تا حدودی شناسایی شد. مشخص می شود كه تحكیم و كناره گیری دو واژه در قالب مضاف و مضاف الیه ، همواره حاكی ا پوششی است كه از نظر قاعده اهمیت یا درجه تصریحی كه مضاف الیه از جانبداری محرزی كه از فرهنگ در ارتباط با محورها و عوامل حركتی یك جامعه می شود ، می توان پی یه اصل وماهیت سوژه مورد بحث یعنی بهره وری برد.

۲) بهره وری

بهره وری بر گردان لغت Producivity درزبان انگلیسی است تحت عنوان سرشاری ، حاصلخیزی ، باروری ، سودمندی،یا استعداد تولیدی قابل ترجه می باشد . اما از نظر مطالعاتی آن هم از یك مطالعه غیر فنی راجع به این مفهوم ، آنچه كه عملاً برمی‌آید و به ذهن می رسد این است كه در راه بدست آوردن یك محصول مفید ، ما بتوانیم چه از نظر آنچه كه ستانده ایم و چه از نظر آنچه كه نهاده ایم به نتیجه مطلوبی برسیم .

با این تعبیر ساده به خوبی مشخص می شود كه واژه بهره وری اگر چه می تواند و شایسته آن است كه ارتباطی تنگاتنگ با مفهوم اقتصادی وگزینشهای آن داشته باشد و حتی بهتر این است بگوئیم كه آن ارتباط را نیز دارااست ، با این حال آنچه كه براین مفهوم حاكم می باشد بسیار فراتر و اساسی تر از آن است كه بتوانیم آن را تنها در قالب یا قالبهایی از بنیانهای اقتصادی معنا ببخشیم ویا جستجو گر آن باشیم . به همبن خاطر در این مقاله ناظر این نكته حائز اهمیت و در خور توجه و تعمق خواهیم بود . لذا اساس بحث پیرامون بهره وری در یك جامعه انسانی ، جامعه ای كه توسعه یافته است یا حتی در حال گذر ،مكشوف از مسائل اقتصادی صرف است ، چرا كه اقتصاد معلول بینش بهره وری در یك جامعه می باشد .

بهره‌وری : اساس سخن در معنا و مفهوم ( بررسیهای تكنیكی )

نخست بپذیریم كه برای در ك بیشتر مفهوم بهره وری لازم است رجعتی كوتاه به تاریخ اقتصادی آن داشته باشیم .

بنابراین عقیده ژان فوراستیه (g.Fouraste ) اصطلاح بهره وری اولین بار در سال ۱۵۲۵ میلادی در كتاب دانشمندی به نام اگری كولا (Agricola ) آمده است . در لغت نامه های ایتره به سال ۱۸۸۲ میلادی و لاروس به سال ۱۹۴۶ میلادی این واژه به مفهوم قدرت تولید بیان گردیده است .

تا اواسط قرن بیستم فقط متخصصین واندیشمندان اقتصادی با این واژه آشنایی داشتند . ولی به تدریج اهمیت بهره وری در فعالیتهای اقتصادی و مؤسسات تولیدی روزافزونشد . بطوری كه اكنون تداوم فعالیتهای اقتصادی با استفاده از این معیار مورد سنجش قرار می گیرد .

سلومان فابریكنت s.Fabricant یكی از اقتصاددانان آمریكایی در مقاله ای تحت عنوان مفهوم و ادازه گیری بهره وری به مفهوم بهره وری كه از طریق مقایسه دو مقدار بدست می‌آید اشاره كرده است . این دو مقدار عبارتند از : محصول بالفعل و محصول بالقوه ای كه از نطر تئوریك تحت شرایط خاصی می بایست تولید گردد .

از نظر بوهم باورك B.Bawerk هر گاه دو تولید كننده از لحاظ وسایل تولید و كالاهایی كه تولید می كنند دارای رتبه یكسان و مساوی باشند ، ولی یك تولید كننده بتواند در زمان معین مقدار بیشتری كالا نسبت به تولید كننده رقیب تولید نماید ، باید گفت كه وی موفق شده است از بهره وری بیشتری بهره مند گردد و چون با ثرف زمان كمتری تولید كننده بیشتر از رقیبی است كه با همان وسایل وعوامل تولید در همان زمان معین كالای كمتری را تولید نموده است .

اشتاینر p.o.stener بهره وری را به عنوان معیار عملكرد ویا قدرت وتوان موجود در تولید كالا یا خدمات معین مطرح می كند . استرفیلدT.E.Easter بهره وری را نسبت بازده سیستم تولیدی به مقداری كه از یك یا چند عامل تولید به كار گرفته شده است، می داند. ماندل Mundel معتقد است كه بهره وری به مفهوم نسبت بین بازده تولی به واحد منابع مصرف شده كه با یك نسبت مشابه دوره پایه مقایسه می شود،به كار می رود .

سازمانه و مؤسسات اقتصادی بین المللی از بهره وری مفاهیم و تعابیر متعددی ارائه كرده اند.

سازمان همكاری و توسعه اقتصادی OECD مفهوم بهره وری را مساوی با نسبت خروجی تولید به یكی از عوامل تولید دانسته است .

سازمان همكاری و توسعه اقتصادی oecd مفهوم بهره وری را مساوی با نسبت خروجی تولید به یكی از عوامل تولید دانسته است .

بهره وری به ما می گوید كه از یك واحد نهاده چند واحد ستاده می توان بدست آورد.

آژانس بهره وری اروپا EPA ضمن اینكه از بهره وری به عنوان یك دیدگه فكری یاد می كند و هدف آن را تلاش در جهت بهبود وضع موجود می داند ، درجه استقاده مؤثر از هر یك از عوامل تولید را به عنوان تعریف بهره وری می پذیرد .

به طور كلی میتوان بهره وری را ارتباط میان مقدار كالاها و خدمات تولید شده ، و مقدار منابع مصرف شده در جریان تولید این كالا ها و خدمات دانست ،كه اینرابطه كمی و قابل اندازه گیری است وبه صورت نسبت بیان میشود . به عبارت دیگر بهره وری رابطه مین كیفیت و كمیت منابع مورد استفاده درجریان تولید است . هر قدر صورت كسر بزرگتر از مخرج آن باشد ، بهره وری به همان نسبت بیشتر است .

نقش مهم ارتقاءبهره‌وری در نیل به اهداف مدیران و صاحبان بنگاها ، مهندس صنایع ،برنامه ریزان اقتصادی ، و حتی زمامدارن سیاسی هركشور را نمی توان از نظر پنهان داشت . بهره وری به مثابه یك ایزار بسیار مهمی است كه به این قبیل از افراد كمك می كند تا تولید را در سطح سازمانی ، ملی و حتی بین المللی مورد سنجش و ارزیابی قرار داده وتشخیص دهند كه تا چه حد از منابع موجود به مطلوب استفاده گردیده است .

بهره‌وری را همچنین می توان نسبت تولید یك كالای معین outut یا خدمت معین بریك یا چند نهاده Input مربوط به فرآیند تولید همان كالا تعریف كرد. درانی معنا بهره‌وری شاخص استفاده مؤثر و كارا از منابع گوناگون چون نیروهای كار ، سرمایه ، زمین ، مواد انرژی زا و اطلاعات برای تولید كالاها یا خدمات است . پس هر قدر بهره‌وری بالاتر باشد به همان میزان می توان از منابع ، محصول بیشتر و با كیفیت بهتر بدست آورد .

---