طعم گرانی زیر دندان های خراب

نرخ خدمات دندانپزشکی چگونه تعیین می شود

تعیین نرخ خدمات پزشکی یکی از چالش‌های بزرگ سال‌های اخیر نظام سلامت کشور است.

چالشی که بیشتر به برنامه‌ای شبیه است که چند سالی ‌است بدون دست‌یافتن به نتیجه‌ای روشن در حال انجام است. وزارت بهداشت، سازمان نظام‌پزشکی، کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، هیات دولت و سایر سازمان‌های «ذی‌ربط» بازیگران دخیل در این برنامه هستند.

هر یک از طرفین به تناسب قدرت خود، به نیت شفاف‌سازی و واقعی کردن نرخ خدمات و حمایت از حقوق پزشکان یا عموم ملت، تلاش می‌کنند. اما در تمام این سال‌ها پزشکان از کدام تعرفه پیروی می‌کرده‌اند و کدام آیین‌نامه را منطق کار خود در مطب و مراکز درمانی قرار داده‌اند؟

واقعیت این است که تقریبا همه چیز بنا به میل پزشک و توانایی او برای اخذ وجه از بیمار دارد. درحالی‌که بسیاری از پزشکان متخصص و فوق‌تخصص که دایره اشتهار آنها حتی مرزهای ایران را در نوردیده است، با نرخ مورد نظر خود که فاصله زیادی با تعرفه‌های ابلاغ شده دارد، به امر خدمت‌رسانی به بیماران می‌پردازند، در شهرهای کوچک و دور افتاده پزشکان عمومی‌مجبورند با نرخی بسیار کمتر از نرخ مصوب پذیرای بیماران خود باشند.

● دندانپزشکی هتل هفت ستاره نیست!

آنچنان که در حافظه دکتر یزدانی، رئیس انجمن دندانپزشکان ایران، می‌گنجد آخرین تعرفه ابلاغ شده خدمات دندانپزشکی در سال ۸۳ از سوی وزارت بهداشت به دندانپزشکان ابلاغ شد. اما نرخ خدمات با همان تعرفه نیز انطباق زیادی با واقعیت نداشت و هیچ قیدی برای اجرای آن پیش‌بینی نشده بود. برنامه تعیین نرخ خدمات پزشکی از همان سال‌ها وارد سیر مزمن خود شد تا آنجا که امروز هنوز هیچ معیار مشخصی برای نرخ خدمات دندانپزشکان وجود ندارد.

اگرچه او معتقد است نرخ خدمات پزشکی و دندانپزشکی با رضایت طرفین - بیمار و پزشک- تعیین می‌شود؛ اما در عین حال اذعان می‌کند در صورت ابلاغ تعرفه، دندانپزشکان ملزم به رعایت آن هستند. او همچنین اشاره می‌کند ابلاغ نرخ خدمات دندانپزشکی با تقسیم آنها به دو دسته‌ عمومی ‌و تخصصی، غیر قابل اجراست، چراکه دو دندانپزشک تازه کار و باسابقه را در کنار هم، در یک کلاس، قرار می‌دهد اما قانون‌گذار را ناچار از تصویب تعرفه و سر و سامان دادن به وضع کنونی می‌داند.

دکتر یزدانی معتقد است که موقعیت مطب نباید روی قیمت خدمات تاثیر موثری بگذارد و با القای این نکته در ذهن بیماران که خدمات بهتر الزاما با نرخ بالاتر ارائه می‌شوند، چندان موافق نیست: ما هتل نیستیم که به واسطه تعداد ستاره‌ها، نرخ خدماتش تفاوت زیادی با هم داشته باشد.

به‌هر حال ما در مملکتی هستیم که بسیاری از بیماران ما وسع مالی مناسبی برای بهره‌مندی از خدمات دندانپزشکی ندارند. نباید از مسایل عاطفی دور شویم و خیلی زیاد به سمت تجمل برویم.

رئیس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران نیز با تعیین تعرفه برای خدمات دندانپزشکی موافق نیست. دکتر منزوی مخاطب ابلاغ تعرفه خدمات دندانپزشکی را سیستم‌ها و مراکز دولتی می‌داند که از قبال الزام به رعایت نرخ خدمات، از مواد، وسایل و نیروی انسانی با نرخ دولتی بهره می‌گیرند.

او برخورد سازمان‌های بیمه‌گر را نیز با این مقوله مناسب نمی‌داند و معتقد است که محدود کردن تعهد بیمه به کشیدن دندان و خدمات در امتداد با آن، مردم را به سمت کشیدن دندان‌ها و ترمیم آنها سوق می‌دهد.

● بالای شهر، پایین شهر

در حال حاضر هیچ معیار مشخصی برای نرخ خدماتی که در مطب‌ها و مراکز دندانپزشکی مختلف ارائه می‌شود وجود ندارد و هزینه درمان‌های رایج دندانپزشکی نه‌تنها در مناطق مختلف شهری، که از یک شهر به شهر دیگر نیز متفاوت است.

اگرچه میزان مهارت و شهرت دندانپزشک در روی نرخ خدمات تاثیر ویژه‌ای دارد؛ اما بدون شک مهم‌ترین فاکتور تعیین کننده برای هزینه خدمات دندانپزشکی، موقعیت مکانی مرکز درمانی و میزان سابقه و استقبال مراجعان از آن است.

چه اینکه یک دندانپزشک علی‌رغم مهارت و تخصص بالا، در یک منطقه پایین شهر، نمی‌تواند از بیماران خود بیشتر از حد مشخصی انتظار دریافت هزینه داشته باشد. اما بر خلاف آنچه در ظاهر به چشم می‌آید همیشه نرخ بالای خدمات مساوی با ارائه بهترین خدمات نیست.

این همان نکته‌ای است که اقبال دندانپزشکان را علی‌رغم تبلیغات و توجه بیش از پیش به ظاهر مطب در چشم بسیاری از مردم متفاوت می‌کند.

● چشم‌ها قیمت‌گذاری می‌کنند

به نظر می‌رسد وضعیت ظاهری مطب با نرخی که پزشکان بابت ارائه خدمات درمانی و بهداشتی دریافت می‌کنند رابطه کاملا مستقیمی‌ دارد. در مقام مقایسه باید غالب پزشکان عمومی‌ را به لحاظ هزینه‌ای که برای آراستن مطب صرف می‌کنند در پایین‌ترین جایگاه قرار داد؛ چه اینکه بسیاری از مراجعه‌کنندگان به ایشان را افرادی با بیماری‌های پیش‌پا افتاده یا وضعیت‌های حاد و اورژانس تشکیل می‌دهند که از دید آنها شکل ظاهری مطب حتی کوچک‌ترین اهمیتی ندارد.

اگرچه هر چه در حوزه شهری از مناطق پایین شهر فاصله بگیریم و به مناطق مرکزی و بالای شهر نزدیک شویم وضع ظاهری مطب‌ها و کلینیک‌های درمانی شکل بهتر و آراسته‌تری را به خود می‌گیرند.