تئاتر کودک، تنها یک نام

پانزدهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان اصفهان امروز به پایان می‌رسد تا چراغ نمایش کودک و نوجوان کشور برای یک سال دیگر خاموش شود و همه به انتظار مهر آینده بنشینند.
واقعیت تلخی …

پانزدهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان اصفهان امروز به پایان می‌رسد تا چراغ نمایش کودک و نوجوان کشور برای یک سال دیگر خاموش شود و همه به انتظار مهر آینده بنشینند.

واقعیت تلخی است، اما باید پذیرفت که تئاتر کودک و نوجوان بیشتر به یک اسم می‌ماند تا به یک موجود و جریان زنده. جز اجراهای تالار هنر و مرکز تئاتر کانون پرورش فکری در تهران که آن هم بیشتر در قالب عروسکی است و البته جنگ‌های شادی که به نام تئاتر کودک و نوجوان به روی صحنه می‌روند، آیا اتفاق دیگری در این حوزه می‌افتد؟

نام‌هایی چون رضا بابک، مرضیه برومند، داوود کیانیان، ایرج طهماسب و حمید جبلی یا عطای کار در تئاتر کودک و نوجوان را به لقایش بخشیده‌اند یا حضوری بسیار کم‌رنگ در این عرضه دارند. جوان‌ترها هم بویژه در شهرستان‌ها به سمت اجراهای آهنگین و ریتمیک که درام در آنها جایی ندارد سوق داده شده‌اند.

از سوی دیگر، معلوم نیست از کجا نظریه نادرست آموزش مستقیم به تئاتر کودک و نوجوان رخنه و آن را به پندهای پدرانه و نصیحت‌های شفاهی آموزگاران شبیه کرد؛ اتفاقی که پل‌های ارتباطی با تماشاگران را فرو ریخت و تالاها را از شور و شوق کودکانه خالی کرد.

در مظلومیت و بی‌توجهی به تئاتر کودک و نوجوان همین‌قدر بس که کمتر دانشجویی در دانشکده‌های هنری به ادامه تحصیل در گرایش نمایش عروسکی علاقه دارد و اصولا چیزی با عنوان تئاتر کودک و نوجوان دغدغه علمی و پژوهشی گروه‌های آموزشی دانشگاه‌ها نیست.

درباره ضعف نمایشنامه‌نویسی تئاتر کودک و نوجوان بسیار شنیده و خوانده‌ایم. وقتی قادر به حفظ معدود نویسندگان خوب این حوزه نبوده‌ایم، چگونه می‌‌توانیم کیفیت متون نمایشی این عرصه را ارتقا دهیم. نویسندگان تازه‌نفس هم با توجه به سردی و رکود حاکم بر این عرصه، ترجیح می‌‌دهند به سراغ داستان‌نویسی، فیلمنامه‌نویسی یا نوشتن برای تئاتر بزرگسالان بروند.

غمنامه تئاتر کودک و نوجوان، مثنوی هفتاد من کاغذ است. با زحمت و پس از عبور از مشکلات فراوان، نمایشی روی صحنه می‌رود؛ اما تماشاگری نیست که پای آن بنشیند. بیش از ۱۰ میلیون دانش‌آموز در سن کودک و نوجوان داریم که بسیاری از آنها حتی برای یک بار هم پایشان به تالارهای تئاتر نرسیده است.

آموزش و پرورش چنان گرفتار مشکلات مالی و اداری خود است که وقتی برای فکر کردن به نیازهای روحی و هنری دانش‌‌آموزان ندارد. اگر آموزش و پرورش، مرکز هنرهای نمایشی، خانه تئاتر و البته هنرمندان فعال در عرصه تئاتر کودک و نوجوان در کنار هم قرار بگیرند، شاید بتوانند گره کور این ماجرا را باز کنند. تئاتر به یقین می‌تواند نقشی مثبت و پررنگ را در پرورش دانش‌آموزان به عهده بگیرد.

جشنواره تئاتر کودک و نوجوان اصفهان به آخرین روز خود رسیده است. تخصیص بودجه ۲۰۰ میلیون تومانی از سوی مرکز هنرهای نمایشی و صرف هزینه‌ای بیش از این از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برپایی این جشنواره اگرچه پسندیده و قابل ستایش است؛ اما اثر آن تنها چون دارویی است که برای مدتی کوتاه نشانه‌های رنجوری و بیماری تئاتر کودک و نوجوان را از دیدگان پنهان می‌کند. تئاتر کودک و نوجوان نیازمند آسیب‌شناسی و تشخیص دلایل ضعف و رخوت آن و در ادامه درمانی بلندمدت و اصولی است.

مهدی یاورمنش