اول نوامبر سال ۱۷۵۵ میلادی ـ زلزله لیسبون را ویران کرد

۲۵۶ سال پیش در روز اول نوامبر سال ۱۷۵۵ میلادی شهر لیسبون، پایتخت امپراتوری پرتغال بر اثر زلزله‌های ‌مهیبی ویران گردید و یک سونامی (ابرموج) قدرتمند لیسبون و سواحل پرتغال را …

۲۵۶ سال پیش در روز اول نوامبر سال ۱۷۵۵ میلادی شهر لیسبون، پایتخت امپراتوری پرتغال بر اثر زلزله‌های ‌مهیبی ویران گردید و یک سونامی (ابرموج) قدرتمند لیسبون و سواحل پرتغال را در هم کوفت.

در این روز مرگبار، شهر ۲۵۰ هزار نفری لیسبون، پایتخت بسیار زیبا و مرفه امپراتوری استعماری پرتغال خود را آماده تدارک جشن مذهبی توسن می‌کرد. مردم از همه جا بی‌خبر در مراسم این جشن مذهبی شرکت کرده بودند.

ناگهان شهر لیسبون بر اثر وقوع سه زلزله پیاپی با قدرت فوق العاده ای که امروز قدرت این زلزله‌ها بین ۸.۷ و ۹ درجه در مقیاس ریشتر تخمین زده شده است به ویرانه‌ای تبدیل گردید.

ساعاتی پس از وقوع این زلزله‌ها ‌نوبت به سونامی «ابر موج های» اقیانوس اطلس که بر اثر زلزله ایجاد شده بودند رسید تا پیکر ویران شده لیسبون و سواحل پرتغال را زیر ضربات مرگبار خود بگیرند.

روز اول نوامبر سال ۱۷۵۵ میلادی مصادف با جشن مذهبی «توسن» بود و مردم لیسبون مانند همه کاتولیک‌های ‌دیگر در کلیساها شاهد برگزاری مراسم این جشن مذهبی بودند.

بسیاری از مردم شهر در صومعه گوتیک کارمس در مرکز شهر لیسبون در مراسم مذهبی شرکت داشتند.

ناگهان، ساعاتی قبل از ظهر، سه زلزله با فاصله اندک زمانی و شدت فوق العاده شهر لیسبون را می‏لرزانند.

بخش اعظم این شهر زیبا ویران می‏شود و بیش از ۶۰ هزار نفر از مردم لیسبون در زیر آوار کشته می‏شوند.کلیساها فرو می‏ریزند و مردمی که شاهد مراسم جشن مذهبی «توسن» بودند در زیر آوار گرفتار شده و جان می‌بازند.

صومعه گوتیک کارمس به کلی ویران شده و هنوز آثار ویرانه‌های آن در مرکز شهر امروزی لیسبون قابل مشاهده است.

شدت زلزله به اندازه ای بود که از سواحل شمالی قاره آفریقا تا فنلاند واقع در اسکاندیناوی لرزه‌های آن احساس شدند.

پس از این زلزله، مارکی دو پومبال، صدراعظم پرتغال در تمام کشور تحقیقی را در مورد پیش نشانه‌های ‌زلزله را در پیش می‏گیرد.این نخستین بار بود که برای بروز زمین لرزه‌ها به جستجوی یک توضیح علمی می‏پردازند.

به این ترتیب، در روز اول نوامبر سال ۱۷۵۵ میلادی شهر لیسبون پایتخت زیبا و مرفه امپراتوری پرتغال بر اثر سه زمین لرزه مهیب به یک ویرانه تبدیل می‏شود.

به گفته تاریخ‌شناسان ۸۵ درصد از ساختمان‌های لیسبون از جمله کاخ سلطنتی و بندر لیسبون که در آن دوره مهمترین بندر اروپا بود بازارهای طلا و ادویه و اپرا ویران شدند.

بیش از ۶۰ هزار نفر معادل یک چهارم جمعیت این شهر در این زلزله‌های مهیب و ابرموج‌ها جان خود را از دست دادند.

پس از زلزله، صدراعظم پرتغال، دانشمندان را بسیج می‏کند تا در مورد پیش نشانه‌های ‌زلزله و یک توضیح علمی در مورد وقوع آن تحقیق کنند.

شاید امروز بشر توضیح علمی وقوع زلزله را یافته باشد اما هنوز نتوانسته زمان و مکان وقوع این بلای طبیعی را تعیین کند.

بهرام افتخاری