پایان ماه عسل آمریكا و چین

آرایش و تقویت توان نظامی چین هم با انتقاد شدید آمریكا روبرو شده است دونالد رامسفلد وزیر دفاع به شدت به پكن هشدار داد كه بودجه نظامی و برنامه های دفاعی آن توجیهی ندارد چون این كشور با هیچ تهدیدی روبرو نیست

در ماههای اخیر مشكلات آمریكا و چین بالا گرفته و نشانه ها حاكی از آن است كه ماه عسل روابط این دو كشور كه از بعد از ۱۱ سپتامبر شروع شده بود رو به پایان است. دولت بوش درباره مجموعه ای از موضوعات تجاری و اقتصادی موضع تندتری در قبال پكن اتخاذ كرده و برای كاستن از انتقادات كنگره و محافل داخلی واشنگتن، چین را وادار به تغییر سیاست پولی خود كرد.

واشنگتنی ها ،چین را مسئول بیكاری در آمریكا و مازاد تجاری چشمگیر میان دو كشور می دانند.

مقامات تجاری آمریكا اقداماتی را برای كنترل سیل منسوجات چینی به این كشور و مجازات چین به خاطر نقض گسترده حقوق مالكیت فكری آغاز كرده اند. اقدام شركت ملی نفت چین برای خرید شركت آمریكایی یونكال با واكنش های شدیدی در آمریكا روبرو شده و بسیاری در این كشور این اقدام چین را بخشی از برنامه ملی بلندمدت آن برای برتری استراتژیك بر آمریكا می دانند.

از سوی دیگر واشنگتن صراحتاً از پكن خواست فشارهای اقتصادی و دیپلماتیك بیشتری به كره شمالی برای پیوستن به مذاكرات هسته ای شش جانبه وارد كند. مقامات آمریكایی به صراحت گفتند كه چین را مسئول كنترل جاه طلبی های هسته ای متحد او یعنی كره شمالی می دانند.

آرایش و تقویت توان نظامی چین هم با انتقاد شدید آمریكا روبرو شده است. دونالد رامسفلد وزیر دفاع به شدت به پكن هشدار داد كه بودجه نظامی و برنامه های دفاعی آن توجیهی ندارد چون این كشور با هیچ تهدیدی روبرو نیست. موارد نقض حقوق بشر در چین و سركوب ناراضیان سیاسی و فعالان مذهبی این كشور همواره در گزارش های مختلف مقامات آمریكایی مورد گوشزد قرار می گیرد.

بوش و اعضای كابینه اش كه از یك سو به منافع همكاری آمریكا و چین در حوزه هایی فكر می كنند كه با منافع دوطرف همخوانی دارد و از سوی دیگر نگران خطرات یك رقابت استراتژیك تمام عیار با چین هستند، تلاش می كنند تا روابط دوجانبه را در حد معمول خود حفظ كنند؛ اما همزمان از رهبران چین می خواهند كه سیاست هایشان را اصلاح كنند تا با منافع ملی آمریكا سازگاری بیشتری داشته باشند.

موضوع كره شمالی

فشار واشنگتن بر چین برای تحرك بیشتر و تشویق كره شمالی به شركت در مذاكرات شش جانبه، بالاخره به نتیجه رسید. مقامات آمریكایی همچنان بر منافع مشترك با چین در زمینه حل مسالمت آمیز این موضوع تأكید می كنند و همواره پكن را به خاطر ایفای نقش سازنده در این میان مورد تحسین قرار می دهند.

در حالی كه بعضی نشانه ها حاكی از احتمال آمادگی كره شمالی برای انجام آزمایش سلاح هسته ای است، كریستوفر هیل معاون امور شرق آسیا و اقیانوس آرام وزارت خارجه اواخر آوریل به سئول، توكیو و پكن سفر كرد. در چین او از مقامات این كشور خواست عرضه نفت به كره را متوقف كنند. چین یك بار دیگر هم در ماه مارس ۲۰۰۳ در اعتراض به سیاست های پیونگ یانگ و خودداری آن از انجام مذاكره این كار را كرده بود. اما این بار چینی ها درخواست هیل را رد كردند و گفتند كه قطع عرضه نفت به خطوط انتقالی كه از استان لیونینگ در شمال شرق چین به كره شمالی می رود آسیب می رساند. یك مقام وزارت خارجه چین در گفتگو با نیویورك تایمز گلایه كرد كه آمریكا بیش از حد از ابزار چین برای تحت نفوذ قراردادن پیونگ یانگ استفاده می كند.

یك ماه بعد هیل مسئولیت چین را برای بازگرداندن كره شمالی به مذاكرات چندجانبه گوشزد كرد و در نشستی در واشنگتن گفت، چین به عنوان میزبان مذاكرات شش جانبه باید شركت كنندگان را به میز مذاكره بكشاند.

او گفت كه چینی ها از نفوذ كافی برخوردارند و می توانند كشوری را كه دوست نزدیك خود می خوانندش به میز مذاكره بیاورند اما «این كار را نكرده اند.» در ۳۰ ماه مه پیام دولت بوش بار دیگر از زبان دیك چنی معاون رئیس جمهور مطرح شد كه در گفتگوی تلویزیونی در سی.ان.ان تأكید كرد، «چینی ها باید بدانند چاره ای جز ایفای نقشی فعال ندارند.»

كره شمالی از موضوعات محوری و همیشگی گفتگوهای تلفنی میان بوش و هوجین تائو و یا وزرای خارجه دو كشور است. بوش در كنفرانس خبری ۳۱ ماه مه خود تأكید كرد كه آمریكا و چین وقت زیادی به بحث درباره كره شمالی اختصاص می دهند.

او همچنین نقش چین را به عنوان شریكی در كمك به امن كردن شبه جزیره كره ستود. با این حال مقامات ارشد دولت بوش همچنان از چینی ها می خواهند پیشنهادهای مثبت خود به چین را متوقف كرده و به جای آن از ابزار تهدید استفاده كنند. رابرت جوزف معاون وزیر خارجه آمریكا در پایان ماه ژوئن به خبرنگاران گفت: «چین باید درباره چگونگی تحت نفوذ قرار دادن كره شمالی تصمیم بگیرد؛ این كشور ابزارهای زیادی برای این كار دراختیار دارد.»

او در ادامه سخنانش از این هم فراتر رفت و تهدید كرد، اگر چین نتواند كار بیشتری انجام دهد پیامدهای دشواری در انتظار روابط چین و آمریكاست. این حرف ها بدون شك خشم چین را برمی انگیزد. البته معلوم نیست این موضع تند نظر شخصی جوزف بوده یا سیاست و تفكر دولت آمریكا.

در حالی كه واشنگتن چین را به كم كاری در متقاعد كردن كره شمالی برای بازگشت به مذاكرات متهم می كند، پكن هم انگشت اتهام را به سوی آمریكا نشانه می رود و می گوید، این كشور نگرانی های پیونگ یانگ را مورد توجه قرار نداد و نتوانست انگیزه های كافی برای توقف برنامه هسته ای آن ایجاد كند. وزیر خارجه چین دو ماه پیش در این باره گفت، چین كارش را خوب انجام داد اما این به تنهایی كافی نیست. پكن از هر دو طرف یعنی آمریكا و كره شمالی می خواهد كه انعطاف بیشتری نشان دهند.

گزارش هایی كه از تصمیم واشنگتن برای بردن پرونده كره شمالی به شورای امنیت حكایت دارد با هشدارهای جدید پكن روبرو شده كه تأكید می كند هیچ گاه از چنین اقدامی حمایت نمی كند. نماینده چین در سازمان ملل هم با انتقاد شدید از چنین اقدامی و احتمال اعمال تحریم سازمان ملل علیه كره شمالی، این كار را باعث تخریب كامل روند دیپلماتیك دانست.

---