بایدها و نبایدهایی که درباره آلرژی فصلی باید بدانید

حساسیت و آلرژی های فصلی از جمله شایع ترین بیماری ها و اختلالات رایج در فصل بهارند که با تغییر فصل در بسیاری از مردم دیده می شوند

حساسیت و آلرژی‌های فصلی از جمله شایع‌ترین بیماری‌ها و اختلالات رایج در فصل بهارند که با تغییر فصل در بسیاری از مردم دیده می‌شوند؛ یکی از مهم‌ترین دلایل بروز حساسیت فصلی به‌ویژه در فصل بهار گرده‌افشانی گل‌ها و گیاهان در طبیعت است که به‌همراه باد به سراسر شهرها منتقل می‌شود. براساس آمار ارائه شده ۱۶ درصد از مردم جهان همزمان با آغاز فصل بهار این بیماری را تجربه می‌کنند که متاسفانه نیمی از آن‌ها مجبورند علائم این بیماری از قبیل آبریزش بینی، التهاب مجاری تنفسی، آبریزش چشم و خارش پوست را برای مدت زمان طولانی چه بسا تا پایان فصل بهار تحمل کنند.

مکتب طب سنتی ایران شیوه‌های درمانی موثر و ماندگاری را برای درمان انواع آلرژی‌ها از جمله آلرژی‌های فصلی به بیماران توصیه می‌کند که در مقایسه با شیوه‌های درمانی طب مدرن بسیار موفق عمل کرده است؛ در این رابطه با دکتر ژیلانقیبی هرات مشاور طب سنتی و متخصص فیزیولوژی پزشکی گفت‌وگو کردیم تا از شیوه‌های درمانی طب سنتی ایران در درمان آلرژی‌ها بیشتر بدانیم.

● چرا آلرژی سراغ‌مان می‌آید؟

زمانی که بدن فردی نسبت به عواملی که در حالت طبیعی نسبت به آن‌ها واکنش نشان نمی‌دهد، تحریک‌پذیر و واکنش‌زا شود به او می‌گوییم دچار بیماری آلرژی یا آلرژی فصلی شده است. درحقیقت با پیدایش آلرژی در بدن برخی از عوامل خارجی مانند موادغذایی، داروها و بوها موجب تحریک بیمار شده و علائمی مانند خارش، سوزش، التهاب، قرمزی پوست، آب ریزش، عطسه و... را در فرد مبتلا به‌وجود می‌آورد. درمانگران طب سنتی ایران علت بروز این واکنش‌ها در بدن را حساسیت سیستم ایمنی بدن می‌دانند. در این حالت سیستم ایمنی بیمار بیشتر از سیستم ایمنی افراد عادی نسبت به مواد خارجی از خود واکنش نشان می‌دهد. به‌عنوان مثال همه مردم با مصرف آناناس دچار آلرژی نمی‌شوند اما برخی افراد وجود دارند که به‌دلیل حساسیت بالای سیستم ایمنی خود با مصرف کمترین میزان از آناناس ممکن است دچار برخی از علائم ذکرشده، شوند و به ناچار عوارض ناشی از این بیماری را تا چند روز با خود داشته باشند.

● آلرژی از دیدگاه طب مدرن و سنتی

در طب سنتی ایران به این دلیل که ریشه ابتلا به آلرژی در انواع مختلف آن ماده صفرا معرفی شده به همین دلیل توسط درمانگران این شیوه درمانی گروه‌بندی یا دسته‌بندی خاصی برای آلرژی درنظر گرفته نشده است. اما به‌طور کلی بیماری آلرژی خود را به اشکال مختلف نشان می‌دهد. این بیماری می‌تواند از فرم‌های ساده مانند خارش یا سوزش پوست، گلو یا چشم شروع شود و گاهی ممکن است آنقدر شدید باشد که به‌دلیل انسداد مجاری تنفسی به مرگ منتهی شود. در موارد بسیار شدید آلرژی، تورم در مجاری تنفسی رخ می‌دهد و تنفس فرد با اختلال روبه‌رو می‌شود و این عاملی است که در بیماران مبتلا به آلرژی که پیش‌زمینه آسم یا بیماری‌های تنفسی دارند بسیار خطرناک است. آلرژی‌ها از دیدگاه طب مدرن از یکدیگر تفکیک شده و هر کدام درمان خاص خود را دارند.

● تشدید آلرژی در فصل بهار

آلرژی‌های شایع در زمینه سیستم تنفسی از جمله انواع آلرژی‌هایی هستند که در فصل بهار در بسیاری از مردم دیده می‌شوند. این نوع آلرژی به‌دلیل افزایش حساسیت مجاری تنفسی و دستگاه تنفسی بیمار، او را نسبت به مقدار اندکی از گرده گل یا گرد و غبار موجود در هوا دچار مشکل می‌کند. به این ترتیب از آنجا که گرده‌افشانی اغلب گیاهان و گل‌ها در این فصل صورت می‌گیرد بیشتر آلرژی‌های تنفسی، پوستی و آلرژی‌هایی که با علائمی مانند آبریزش بینی، تورم چشم، سرخی چشم و آبریزش چشم همراه هستند در این فصل دیده می‌شود. درمانگران طب سنتی در گذشته به بیماران‌شان توصیه می‌کردند برای رهایی از این عوارض در فصل بهار به سرزمین‌هایی خشک‌تر که میزان گل و گیاه در آن‌ها کمتر است کوچ کنند که متاسفانه امکان اجرای این توصیه در زندگی امروزی با مشغله‌هایش امکان‌پذیر نیست.

● افزایش صفرا عامل بروز آلرژی

براساس دیدگاه‌های منتشر شده در متون کهن طب سنتی ایران، این مکتب به‌وجود ۴ خلط سودا، صفرا، بلغم و خون در بدن انسان معتقد است. در همین متون که تعداد بی‌شماری از آن موجود است به بیماری به‌عنوان آلرژی پرداخته نشده. اما در این کتب برای مواردی مانند افزایش صفرا در بدن یا ابتلا به سوءمزاج صفراوی علائمی مانند خارش، التهاب، سوزش، قرمزی یا آب‌ریزش بینی و چشم عنوان شده که بسیار شبیه و نزدیک به علائم بیماری آلرژی است بنابراین درمانگران و متخصصان طب سنتی علت بروز آلرژی‌ها را در بدن افزایش بیش از حد صفرا در بدن می‌دانند و برای درمان آن پیش از هر چیز به کنترل و مهار این خط و ایجاد تعادل آن در بدن می‌پردازند.

● چرا باید سریع‌تر برای درمان اقدام کنید

همانطور که پاسخ‌دهی افراد به داروهای شیمیایی متفاوت است در مورد داروهای گیاهی یا شیوه‌های طبیعی درمان نیز پاسخ‌دهی افراد متفاوت است، همچنین مقدار دارو و طول درمان نیز در افراد مختلف متفاوت است.

یک علت آن، این است که سیستم و ساختار بدنی افراد با یکدیگر تفاوت دارد و دلیل دیگر مدت زمان ابتلا به بیماری است. هر قدر مدت زمان کمتری از بیماری گذشته باشد بیماری زودتر درمان می‌شود، بیماری‌ای که مزمن شده باشد قطعا دیرتر درمان می‌شود و در نهایت جدیت و پیگیری بیمار در رعایت دستورات پزشک در این زمینه تاثیر‌گذار است اما مدت زمان درمان در این شیوه در مقایسه با طب مدرن بسیار کوتاه است. بیمارانی وجود دارند که به‌مدت ۴ سال به کلینیک‌های درمان آلرژی مراجعه می‌کنند اما همین بیماران پس از نخستین جلسه حجامت و درمان، تاثیرهای بی‌نظیری را در علائم خود مشاهده می‌کنند.

● تاثیر حجامت در بهبود آلرژی

بیشتر بیماران پس از حجامت با بهبود بخش بسیار زیادی از علائم‌شان روبه‌رو می‌شوند. این شیوه در درمان انواع آلرژی‌ها موفق عمل کرده و یکی دیگر از راه‌های کاهش میزان صفرا در بدن است. تجویز تعداد بار انجام حجامت بسته به نوع بیماری و نظر پزشک دارد. گاهی بیمار با یک بار حجامت نشانه‌های بهبود را احساس می‌کند و گاهی نیاز به ۲ تا ۳ بار حجامت دیده می‌شود. بیمارانی بوده‌اند که علائم عطسه، خارش، کهیر و سوزش‌های پوست‌شان پس از انجام حجامت به‌طور کلی از بین رفته. علاوه‌بر خاصیت حجامت در کاهش میزان صفرا در بدن، تاثیر آن در متعادل‌سازی‌ و تنظیم عملکرد دستگاه ایمنی بدن نیز بسیار چشمگیر است. این شیوه یکی از موفق‌ترین شیوه‌های درمان طب سنتی ایران در درمان آلرژی‌ها شناخته شده است.

● اهمیت پاک‌سازی بدن از صفرا

همانطور که می‌دانید صفرا در کبد تولید شده و در کیسه صفرا جمع می‌شود. هنگام میل کردن غذا به‌ویژه غذاهای چرب، صفرا ترشح می‌شود تا به شکسته شدن چربی‌ها و هضم غذا کمک کند. در طول فرآیند هضم و جذب مواد‌غذایی مقداری از این صفرا در انتهای روده بازجذب شده و به کیسه صفرا باز می‌گردد. درصورتی که فردی مبتلا به یبوست باشد میزان باز جذب صفرا بیشتر شده و در نتیجه بیمار را به سوءمزاج صفرا دچار می‌کند. به این ترتیب میزان صفرای بدن بیمار از حد مجاز بیشتر شده و این مسئله موجب تقویت علائم بیمار می‌شود. در این مرحله درمانگر طب‌سنتی برای درمان بیمار و دفع صفرای اضافه از بدنش با تجویز داروهای گیاهی و رژیم غذایی خاص به لینت مزاج بیمار کمک می‌کند. به این ترتیب بیمار با دفع چند باره در طول روز موجب تخلیه میزان اضافی صفرا از بدنش می‌شود.

● کنترل آلرژی فصلی با گیاه درمانی

برخی از گیاهان دارویی خاصیت تنظیم‌کنندگی و متعادل‌سازی‌ عملکرد سیستم ایمنی بدن را دارند. از برخی از این گیاهان برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی استفاده کرده و از برخی از آن‌ها برای کاهش علائم بیمار استفاده کرده به‌عنوان مثال به بیماری که به کهیر مبتلا شده توصیه می‌کنیم از خاکشیر استفاده کند یا به‌صورت خوراکی یا موضعی از آب گل ختمی، آلوورا یا آب اسفرزه مصرف کند.

این گیاهان طبع سرد و مرطوبی دارند که در درمان آلرژی‌ها بسیار موثر است. اشکال دارویی و صنعتی آن‌ها نیز در داروخانه‌ها موجود است حتی برخی از درمانگران طب رایج از برخی از این داروهای گیاهی در کنار داروهای شیمیایی برای کنترل آلرژی بیمارشان استفاده می‌کنند.

● این توصیه را جدی بگیرید

براساس تجربه شخصی‌ای که در طول ۲۲سال فعالیت و پژوهش در این حوزه به دست آورده‌ام، می‌توانم بگویم طب مدرن هنوز نتوانسته درمان قطعی و حتمی برای آلرژی‌ها ارائه دهد. این طب تنها می‌تواند با کمک داروهایی که دارد علائم شایع این بیماری را کنترل کند. در این شیوه بیمار پس از مراجعه مکرر به کلینیک‌های تخصصی درمان آلرژی و پس از آزمایش‌ها و تست‌های مختلف سرانجام با فهرستی از موادغذایی روبه‌رو می‌شود که در طول زندگی از مصرف آن‌ها باید پرهیز کند درحالی‌که خود بیمار قطعا می‌داند چه مواد‌غذایی در او ایجاد حساسیت می‌کند و حال او را دگرگون می‌سازد. بنابراین این کلینیک‌ها بسیاری از تنها می‌توانند با تجویز داروهای شیمیایی علائم را کنترل کنند اما در طب سنتی درمانگر به درمان ریشه‌ای آلرژی‌ها می‌پردازد. در این شیوه درمانگر یا متخصص طب سنتی با کنترل و متعادل‌سازی‌ میزان صفرا و تنظیم عملکرد سیستم ایمنی بدن این بیماری را درمان می‌کند. ضمن آن‌که بیمار را از عوارض بسیاری از داروهای شیمیایی در امان نگاه می‌دارد و البته هزینه‌های درمان در این ۲ شیوه درمانی قابل مقایسه نیست زیرا در طب مدرن بیمار باید داروهای شیمیایی را تا مدت زمان طولانی یا برای همیشه مصرف کند و این هزینه‌های زیادی را به او تحمیل می‌کند درحالی‌که در طب سنتی با چند جلسه درمانی و اصلاح شیوه زندگی این بیماری با حداقل هزینه درمان می‌شود.

هرگز خطر نکنیددر برخی شرایط که بیمار به آلرژی‌های فصلی و تنفسی مبتلاست ممکن است تحت فشار قرار گرفته و دچار حمله‌های تنفسی شود به‌گونه‌ای که امکان تنفس کردن برای او وجود نداشته باشد؛ همانطور که اشاره کردم در طب سنتی فصلی برای بیماری آلرژی و اقداماتی که در این زمینه باید برای بیمار درنظر گرفته شود هیچ تجویزی وجود ندارد بنابراین درمانگر طب سنتی در این شرایط نمی‌تواند اقدام لازم را برای خارج کردن بیمار از این وضعیت ارائه کند. در این شرایط نزدیکان بیمار لازم است او را فورا به متخصص یا درمانگر طب مدرن برسانند تا اقدامات لازم برای بازگشت تنفس طبیعی برای او لحاظ شود. بنابراین وقتی بیماری را داریم که دچار تنگی نفس شده و می‌دانیم که تزریق کورتون مشکل او را برطرف می‌کند؛ همین کار را به او توصیه می‌کنیم تا شرایط بحران را سپری کند، زیرا این شیوه اثبات شده و تحقیق شده است.

● عوارض برخی داروهای شیمیایی

یکی از پرمصرف‌ترین داروها برای درمان آلرژی‌ها، کورتون است که به‌صورت خوراکی و تزریقی تجویز می‌شود. این دارو موجب اختلال در عملکرد غده فوق کلیوی می‌شود که نقش زیادی در عملکرد سیستم بدن دارد. مصرف بلندمدت این دارو باعث پوکی استخوان، چاقی، افزایش عفونت در بدن می‌شود یا مصرف داروهایی مثل آنتی‌هیستامین‌ها نیز که برای رفع خارش تجویز می‌شوند با عوارضی نظیر بی‌حسی و خواب آلودگی همراه هستند و این داروها عموما بیمار را از انجام فعالیت‌های روزمره باز می‌دارند.