برقو ـ دستگاه

برقو و برقوزنی در صنعت اهمیت بسیار داشت ویلکینسون بوقوهای دقیقی ساخت و این امر در روند پیشرفت صنعتی ماشین بخار تأثیر بسیار داشت. در ۱۷۲۵ وی در کارگاه خود دستگاه‌هائی به‌کار …

برقو و برقوزنی در صنعت اهمیت بسیار داشت ویلکینسون بوقوهای دقیقی ساخت و این امر در روند پیشرفت صنعتی ماشین بخار تأثیر بسیار داشت. در ۱۷۲۵ وی در کارگاه خود دستگاه‌هائی به‌کار می‌برد دارای یک سر برقو بود که شامل استوانه‌ای آهنی بود که روی طوقهٔ آن شش یا هشت تیغه در شیارهائی جاسازی شده بود لوله‌ای را که باید برقو می‌زدند بر روی چهار چرخه‌ای می‌گذاشتند که آن چهار چرخه به‌وسیلهٔ چرخ و طناب روی ریل‌ها چوبی کشیده می‌شد.

دستگاه برقواسیمتن (۱۷۶۹) سر رنده‌گیر را با کمک روروک کوچکی که یک وزنه تعادل بدان متصل بود بگیرد.

بدین ترتیب تیغه‌های دستگاه نه تنها بخش پائینی، بلکه همه سطح استوانه را می‌تراشند. این دستگاه به‌وسیله چرخابی که در مرکز آن عمل می‌کرد. جعبه دنده‌ای حرکت را به چهار موضع کاری انتقال می‌دهد.

دستگاه برقو ویلکینسون (۱۷۷۵) وی در غرب انگلستان دستگاه برقوی افقی خود را تکمیل کرد به‌طوری‌که در مورد ماشین‌کاری استوانه‌های ماشین بخار وات، در حد انتظار آن زمان دقیق بود.

قطر میله برقو زنی را ویلکینسون مخصوصاً زیاد کرد و مقدار آویختگی قطعه را با نگهداری انتهای قطعه به‌وسیله یک کار نگه‌دار از میان برد . ابزار برش به‌شکل تاجی بود که تیغ‌ها روی آن ردیف شده بود پیشوی تیغه‌ها که در هر دور کارگیر برابر ۵/۱ میلیمتر بود به‌وسیله یک چرخدنده و یک دنده شانه‌ای صورت می‌گرفت.

کاربرد دستگاه افقی برقو با میله دارای ارتفاع ثابت رواج یافت و ساخت آنها مدت‌ها ادامه داشت. دستگاه برقوی عمودی چنانچه می‌باید استوانه‌های بزرگ را روی یک دستگاه افقی برقو زنند به‌دست آوردن نتیجه دقیق بسیار دشوار و تقریباً محال است زیرا جداکار بسیار نازک است و تنها و زن قطعه خوابیده کافی است که استوانه قناس شود ازینر و بفکر ساختن دستگاه برقوی عمودی افتادند فرانسوی‌ها در ۱۸۴۰ در اندیشهٔ ساختن برقوی عمودی بودند و سرانجام آنرا ساختند.

دستگاه برقوئی که در ۱۸۴۰ کاوه عرضه داشت برای رفع نیازهای خود ساخته بود استثنائاً در حفره از مصالح بنائی به عمق شش متر و عرض چهارمتر کار گذاشته شد. صفحه‌ای هم سطح زمین روی آن قرار گرفته بود. در نتیجه عده کارگر کمتر و جاگذاری آسانتر قطعات بود. دکوستر که دستگاهی برای برقو زدن ساخته بود که سوپرت متحرک جانبی با ارتفاع تنظیم‌پذیر بدان‌ها افزوده بود و ازین دستگاه‌ها برای تراشیدن قسمت‌های خارجی استوانه نظیر محورهای استوانه‌های نوساندار ماشین‌های بخار استفاده می‌کرد. چنین ماشینی که می‌توانست تا قطر ۵/۲ متر با چنین ارتفاعی رابرقو زند، وزنی برابر ۱۴ تن داشت.

با این‌حال برقوهای عمودی یا افقی کارشان محدود و ساده نظیر کارهائی بود که با مته یا تراشکاری قطعات کوچک انجام می‌شد. میزی با ارتفاع قابل تغییر به مدل افقی افزودند و بدین ترتیب در میانه قرن نوزدهم ازین دستگاه نه تنها برای برقوزنی بلکه برای فرز یا مته کاری نیز کاربرد داشت.

برقوها:

برقو ابزار دقیقی است که برای آن طراحی شده است تا قطر سوراخ‌های قبلاً ایجاد شده یا مته یا وسایل دیگر را تا اندازهٔ معینی پرداختکاری کند. هرگاه دقت مورد نیاز باشد باید ابتدا سوراخ با قطر چند هزارم میلیمتر کمتر از اندازهٔ دلخواه با مته ایجاد کرد و سپس آن را تا اندازهٔ دلخواه برقو زد.

برقوها بر دو گونه‌اند: دستی و ماشینی. برقوهای دستی سر چهارگوش آچارخوری دارند که اندازهٔ آنها با آچارهای دستی مطابق دارد. شیارها یا تیغه‌های برندهٔ برقوهای دستی که از سر به ته دارای اندکی شیب هستند تا کار برقوزنی به‌راحتی انجام شود. برقوهای دستی با شیارهای راست یا مارپیچ ساخته می‌شوند.

میان بوقوهای ماشینی با برقوهای دستی تفاوتی وجود دارد. اگر از برقوی دستی در ماشین استفاده شود آسیب می‌بیند. برقوی ماشینی دنباله‌ای دارد که به‌دنبالهٔ مته‌ها شبیه است و برای سرعت‌های زیاد ساخته می‌شود. برقوهای کوتاه پیش از هر چیز برای برقوکاری با ماشین‌های خودکار پیچ‌زن که ابزارهای کوتاه بر روی آنها سوار می‌شود طراحی شده‌اند. روی دنبالهٔ این برقوها سوراخی پیش‌بینی شده است تا در ابزارگیر پین‌خور سوار شوند.

برقوهای پلیسه‌بُر از میان برداشتن پلیسه‌های درونی لوله‌های برش خورده طراحی شده‌اند. برقوی پلیسه‌بُر دنباله‌ راست را می‌توان روی مته برقی هم سوار کرد. برقوهای دسته جغچغه‌ای معمولاً در لوله‌کشی و برقکاری به‌کار می‌روند. برقوی پلیسه‌بُر برای خزینه زدن و گشاد کردن سوراخ‌های ورق‌های فلزی هم به‌کار می‌رود.