دنیا قادر به چشم پوشی از منابع نفت و گاز ایران نیست

از آن جا كه در 30 سال آینده ظرفیت اوپك تا 50 درصد افزایش خواهد یافت حفظ سهم ایران در اوپك مستلزم افزایش ظرفیت تولید نفت به بیش از 5 میلیون بشكه در 5 سال آینده و 7 میلیون بشكه در روز طی 20 سال آینده خواهد بود

موج،مهندس زنگنه وزیر نفت در همایش همكاریهای بین المللی در انرژی و تاثیر آن در توسعه اقتصادی كشورها /مجمع انرژی آسیایی ( BOAO ) با بیان مطلب فوق افزود: از آن جا كه انرژی یك موضوع جهانی است بدون همكاری های بین المللی نمی توان مسائل مختلف مرتبط با آن را حل كرد بخصوص چالش هایی بزرگ كه امروز در رابطه با انرژی وجود دارند بدون تشریك مشاعی منطقه ای وبین المللی قابل حل و فصل نیست.

وی عمده این چالش ها را

-امنیت عرضه انرژی.

-خطر تخریب محیط زیست به دلیل استفاده از انرژی.

-دسترسی نابرابر مردم جهان به انرژی.

و سرمایه گذاری در زیرساختهای عرضه انرژی عنوان كرد و افزود:دامنه و عظمت این چالش ها ضرورت همكاریهای بین المللی در سطوح لازم را به خوبی نشان می دهد.

زنگنه گفت:واضح است كه حدود همكاریها علاوه بر علائق متقابل، تحت تاثیر چارچوبهای حقوقی و قانونی كشورها، قوانین ومقررات بین المللی،میزان پیشرفت فناوری و كارایی نهادها وموسسات پژوهشی و اقتصادی فعال دربخش انرژی این كشورها قراردارد.

وی ادامه داد:هر چه حجم مبادلات منابع انرژیهای اولیه افزایش یابد طبعا نیاز به همكاریهای بین المللی نیز بیشتر خواهدشد بخصوص ضرورت انتقال نفت وگاز از مراكزتولید به مراكز مصرف كه به لحاظ جغرافیایی درفواصل زیادی از هم قراردارند این همكاری اجتناب ناپذیر می كند واضح است كه افزایش حجم مبادلات انرژی تابعی از تقاضا برای انرژی است كه این نیز به نوبه خود تابعی از رشد اقتصادی كشورما است از آن جا كه دردهه های آینده اقتصاد كشورها و مناطق مختلف جهان با نرخهای متفاوتی رشد خواهد كرد طبعا مبادلات تجاری و به تبع آن روابط بین المللی نیز ازجمله درحیطه انرژی دچار تغییرات زیادی خواهدشد.

زنگنه افزود:بطور كلی انتظار می رود رشداقتصادی كشورهای درحال توسعه سریعتر از كشورهای OECD باشد.

عملكرد چین بخصوص دراین میان قابل توجه است واین كشور با تداوم رشد بالای اقتصادی خود كه به طور متوسط سالانه 4/6 درصد پیش بینی شده است دربیست سال آینده توازن اقتصاد جهانی را بطورشگرف تغییر خواهد داد در واقع اگر رشد برآورده شده اقتصادی برای OECD و ازجمله آمریكای شمالی و رشد پیش بینی شده برای اقتصاد چین تحقق یابد چین درسال 2025 باحدود 24000 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی آمریكا را پشت سر گذاشته و به قدرت اول اقتصادی جهان تبدیل خواهدشد آمریكا و اروپای غربی در آن زمان به ترتیب با 22000 میلیارد دلار و 16000 میلیارد دلار در رده های بعدی قرارخواهند گرفت واضح است كه این روند تبعاتی دامنه دار درتقاضا برای انرژی خواهد داشت و می توان گفت: كه این روند انتقال مركز تقاضا و تجارت انرژی به جنوب و شرق آسیا خواهیم بود.رشد سریع تقاضا برای انرژی در كشورهای در حال توسعه به طور متوسط 6/3 درصد درسال موجب خواهد شد كه تقاضای جهانی برای انرژی درسالهای آتی درمجموع متوسط سالانه 2 درصد رشد كند.البته سهم نفت خام نیز در مصرف كل انرژی كاهش یافته واز 40 درصد كنونی به حدود 36 درصد در سال 2025 تنزل خواهد كرد درحالی كه سهم گازطبیعی از 23 درصد در سال 2000 به حدود 30 درصد در سال 2025 خواهد رسید و نفت وگاز روی هم رفته حدود 66 درصد مصرف كل انرژی را به خود اختصاص خواهند داد.

وی افزود:در بررسی روند تقاضای انرژی یك نكته به روشنی خود را نشان می دهد و آن روند اجتناب ناپذیر تشدید وابستگی كشورهای OECD و كشورهای در حال توسعه به منافع نفت و گازخاورمیانه و بخصوص كشورهای حوزه خلیج فارس از جمله ایران است در حالی كه نسبت دخیره به تولید گازطبیعی برای كل جهان حدود 62 سال است این نسبت برای كشورهای دارنده منابع گاز طبیعی درخلیج فارس حداقل بیش از 110 سال و برای ایران حدود 260 سال است درمورد نفت نسبت ذخایر به تولید برای كل جهان 40 سال، برای OECD كمتر از ده سال و برای شوروی سابق حدود 23 سال است چین هم اكنون از 3/18 میلیارد بشكه ذخایر نفتی اثبات شده برخوردار است كه 7/1 درصد از كل ذخایرنفت جهانی است.

رونده های یاد شده بیانگر امكان رقابت قدرتهای بزرگ اقتصادی ، سیاسی و نظامی برای دسترسی به منابع نفت وگاز خاورمیانه است این موضوع فرصتها ودر عین حال تهدیدهای بالقوه برای كشورهای این منطقه ایجاد می كند و بخوبی نشان دهنده اهمیت استحكام روابط بین المللی وشكل گیری همكاریهای دوجانبه و چندجانبه بین كشورهای تولید كننده منابع انرژی درخاورمیانه و به خصوصی حوزه خلیج فارس با مراكز عمده مصرف انرژی است.

بنابراین در دهه های آینده تكاء جهان به منابع نفت وگاز خاورمیانه و كشورهای حوزه خلیج فارس بطوری اجتناب ناپذیر افزایش خواهد یافت.

وزیر نفت گفت:همكاریهای دوجانبه و چندجانبه منطقه ای و بین المللی و نیز رعایت منافع متقابل تولیدكنندگان و مصرف كنندگان تنها راه حل این موضوع خطیرجهانی است.

وی گفت: علیرغم تمركز منابع نفت و گاز جهان در خاورمیانه و به خصوص حوزه خلیج فارس نسبت سرمایه گذاری در فعالیتهای بالادستی نفت و گاز در این منطقه در مقایسه با سایر نقاط جهان به خصوص آمریكای شمالی و دریای شمال ناچیز بوده است.

البته در سه دهه گذشته، سرمایه گذاری در صنعت نفت وگاز تحت تاثیر شركتهای بزرگ از لحاظ قیمت ارتقاء فناوری و افزایش كارایی بوده است بطور كلی ثبات بازارهای نفت و حفظ قیمتها در سطحی قابل قبول از نظر ولید كنندگان و مصرف كنندگان اهمیت زیادی در جلب سرمایه گذاری مورد نیاز برای حفظظ سطح تولید و افزایش ظرفیتهای جدید تولید نفت دارد.

بی ثباتی بازارهای بین المللی نفت و كاهش درآمدهای حاصل از صدور نفت نه تنها فعالیتهای بالا دستی نفت و گاز و بخش خارجی اقتصاد بلكه مالیه عمومی این كشورها را تحت تاثیر قرار می دهد مخصوصا كاهش درآمدهای نفت می تواند بر مخارج سرمایه گذاری عمومی و تشكیل زیر ساختها اثر گذارد.

زنگنه تصریح كرد: در بلند مدت كاهش اتكاء بودجه دولت ها به درآمدهای نفتع و ادغام بیشتر بخش نفت و گاز در اقتصاد ملی با حفظ كارایی و رقابت پذیری بخش در سطح بین المللی و جلب سرمایه گذاریهای لازم برای افزایش ظرفیت تولید و نیز استفاده از فناوریهای نوین مدیریت و تولید از چالش های عمده ایت كشورها محسوب می شود كنترل رشد سریع مصرف داخلی و بهینه سازی مصرف انرژی، كاهش شدت كاهش و حفظ محیط زیست از چالش هایی است كه كشورهای تولید و صادركننده نفت و گاز با آن مواجه هستند.

ایران نیز علاوه بر سهم قابل توجهی كه به عنوان یك عضو عمده اوپك در ثبات بازارهای بین المللی نفت داشته است در عین حال برنامه هایی را نیز در بخش نفت و گاز دنبال می كند كه به طور كلی در جهت رفع چالش های یاد شده و ارتقاء امنیت انرژی در سطح جهانی است.

با فرض تداوم رشد تقاضا برای نفت و گاز در 30 سال آینده مطابق پیش بینی های سازمانهای معتبر بین المللی مانند IEF و دبیر خانه اوپك كه شامل فرض افزایش سهم اوپك به حدود 50 درصد عرضه جهانی نفت خام می باشد محاسبات اولیه نشان می دهد كه حفظ سهم ایران در اوپك مستلزم افزایش ظرفیت تولید نفت كشور به بیش از 5 میلیون بشكه در پنج سال آینده و تا حدود 7 میلیون بشكه در روز ظرف بیست سال آینده خواهد بود.

در سالهای اخیر مجموع نفت قابل استحصال كشور بیش از 130 میلیارد بشكه برآورده شده است كه اجرای برنامه های ایجاد ظرفیت در سالهای اخیر منجر به افزایش ظرفیت تولید كشور به حدود 2/4 میلیون بشكه نفت در هر روز شده است و این در حالی است كه عمده قراردادهای منعقده برای توسعه نفت خام هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.

دستیابی به ظرفیتهای تولید یاد شده مستلزم سرمایه گذاری عظیمی در 20 سال آینده در فعالیتهای بالا دستی بخش نفت و گاز است ومسلما بخشی از این سرمایه گذاریها صرفا برای حفظ ظرفیت تولید كنونی نفت و گاز و بخشی نیز برای بهره برداری از حوزه های جدید نفت و گاز كشور مورد نیاز خواهد بود.

همچنین منابع گاز ایران قادر است در كنار روسیه و دیگر كشورهای منطقه بازارهای انرژی كشورهای OECD به ویژه آسیا را برای دهه های آینده تامین كند در واقع اطمینان دارم كه دنیا قادر به چشم پوشی از منابع نفت و به خصوص گاز ایران نخواهد بود و همان طور كه شاهد هستیم به منظور سرمایه گذاری برای توسعه این منابع تقاضای زیادی وجود خواهد داشت ما به نوبه خود در زمینه های لازم از نظر حقوقی و قانونی زیرساختارهای لازم را آماده كرده و برای مشاركت در این سرمایه گذاری ها آماده هستیم.وی در پایان گفت این همكاری ها به خصوص با كشورهای بزرگ آسیایی مانند چین و هند كه با ما دارای مشتركات و روابط تاریخی طولانی بوده اند امیدوار كننده است و انتظار می رود این همكاری های متقابل در آینده باز هم بیشتر گسترش پیدا كند.