|
Sulfasalazine
|
|
سولفاسالازين
|
موارد و مقدار مصرف:
موارد و مقدار مصرف
الف) كوليت اولسروز خفيف تا متوسط، درمان كمكي در كوليت اولسروز شديد.
بزرگسالان: ابتدا از راه خوراكي، مقدار g/day 4-3 در مقادير منقسم و مساوي مصرف مي‌شود. مقدار نگهدارنده g/day 2-1.5، در مقادير منقسم هر شش ساعت است. براي به حداقل رساندن عوارض جانبي، در ابتدا، درمان را با مقدار 2-1 گرم شروع کرده و به تدريج به مقدار مصرف افزوده مي‌شود.
كودكان بزرگتر از دو سال: ابتدا از راه خوراكي، مقدار mg/kg/day 60-40، در 6-3 مقدار منقسم و سپس، mg/kg/day 30، در چهار مقدار منقسم، مصرف مي‌شود. در صورت بروز عدم تحمل گوارشي، مي‌توان درمان را با مقادير كمتر دارو شروع كرد. حداکثر مقدار مصرف دارو در کودکان 2 گرم در روز است.
ب) آرتريت روماتوئيد.
بزرگسالان: مقدار 2 گرم روزانه از راه خوراكي در دو دوز منقسم مصرف مي‌شود. جهت كاهش عوارض جانبي گوارشي لازم است كه با دوزهاي كمتر شروع شود.
پ) آرتريت روماتوئيد جوانان در فرم چند مفصلي با پاسخ ناكافي به ساليسيلات‌ها يا ساير NSAIDها.
كودكان 6 سال به بالا: مقدار mg/kg 50-30 روزانه در دو دوز منقسم مصرف مي‌شود. حداكثر مقدار مجاز 2 گرم در روز است. جهت كاهش عدم تحمل گوارشي، مي‌توان با يك چهارم تا يك سوم دوز شروع نمود و هر هفته دوز را افزايش داد تا بتوان ظرف يك ماه به دوز نگهدارنده مورد نظر رسيد.
|
موارد منع مصرف و احتياط:
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: حساسيت مفرط نسبت به سولفوناميدها يا هر يك از داروهاي حاوي گوگرد (مانند تيازيدها، فوروسمايد، سولفونيل اوره‌هاي خوراكي)، حساسيت مفرط شناخته شده نسبت به ساليسيلات‌ها، اختلال شديد عملكرد كليوي يا كبدي، پورفيري، ماه آخر بارداري، در دوران شيردهي، شيرخواران و كودكان كوچكتر از دو سال، انسداد مجاري ادراري يا روده (خطر تحريك موضعي گوارشي و بروز كريستالوري وجود دارد).
موارد احتياط : نارسايي خفيف تا متوسط كبدي يا كليوي، آلرژي‌هاي شديد، آسم، ديسكرازي خوني، كمبود گلوكز -6- فسفات دهيدروژناز (G6PD).
|
عوارض جانبي:
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: سردرد، افسردگي، حملات تشنج، توهمات، وزوز گوش.
پوست: اريتم مولتي فورم (سندرم استيونس - جانسون)، بثورات پوستي منتشر، نكروز اپيدرم، درماتيت اكسفولياتيو، حساسيت به نور، كهير، خارش.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال، درد شكم، بي‌اشتهايي، التهاب مخاط دهان.
ادراري ـ تناسلي: نفروتوکسيسيته همراه با اوليگوري و آنوري، كريستالوري، هماچوري، اوليگواسپرمي، عقيمي در مردان.
خون: آگرانولوسيتوز، آنمي آپلاستيك، آنمي مگالوبلاستيك، ترومبوسيتوپني، لكوپني، آنمي هموليتيك.
كبد: يرقان.
ساير عوارض: حساسيت مفرط، بيماري سرم، تب دارويي، آنافيلاكسي، عفونت ثانويه باكتريايي و قارچي.
توجه: در صورت بروز موارد زير، بايد مصرف دارو قطع شود:
علائم مسموميت يا حساسيت مفرط، اختلالات هماتولوژيك همراه با گلودرد، رنگ‌پريدگي، تب، يرقان، پورپورا، يا ضعف، كريستالوري همراه با كوليك كليوي، هماچوري، اوليگوري، پروتئينوري، انسداد مجاري ادراري، تشكيل سنگ‌هاي ادراري، افزايش غلظت BUN يا آنوري، اسهال شديد ناشي از كوليت سودوممبران، تهوع، استفراغ، يا اسهال شديد و مداوم.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: سرگيجه، خواب‌آلودگي، سردرد، کاهش سطح هوشياري، بي‌اشتهايي، درد شكم، تهوع، استفراغ، و عوارضي همچون آنمي هموليتيك، آگرانولوسيتوز، درماتيت، اسيدوز، واكنش‌هاي حساسيتي و يرقان که ممكن است مرگ‌آور باشند.
درمان: اگر دارو طي چهار ساعت اخير خورده شده باشد، بايد شستشوي معده و به دنبال آن تصحيح اسيدوز، مصرف زياد مايعات، و قليايي كردن ادرار براي افزايش حلاليت و دفع دارو، انجام شود. درمان نارسايي كليه و انتقال فرآورده‌هاي مناسب خوني (در صورت مسموميت شديد هماتولوژيك) ممكن است لازم باشد. در صورتي كه عملكرد كليه بيمار طبيعي باشد، بايد بيمار مايعات فراوان مصرف نمايد. در صورت وجود آنوري، مصرف آب و نمك را محدود كرده و ساير اقدامات درماني صورت گيرد. در صورت وجود كريستال يا انسداد كامل كليوي، كاتتر قرار داده مي‌شود. سولفاسالازين داراي وزن مولكولي پايين بوده و متابوليت‌هاي آن مي‌توانند توسط همودياليز برداشت شوند.
|
|
|
تداخل دارويي:
تداخل دارويي
سولفاسالازين ممكن است متابوليسم كبدي داروهاي خوراكي ضد انعقاد را مهار كند و موجب جابه‌جايي آنها از محل‌هاي اتصال به پروتئين شود و در نتيجه، اثر ضد انعقادي اين داروها را افزايش دهد.
مصرف همزمان با داروهاي خوراكي پايين‌آورنده قند خون (سولفونيل اوره‌ها)، اثر كاهنده قند خون را افزايش مي‌دهد. اين عمل احتمالاً از طريق جابه‌جايي سولفونيل اوره‌ها از محل‌هاي اتصال به پروتئين صورت مي‌گيرد.
سولفاسالازين ممكن است جذب گوارشي ديگوكسين و اسيد فوليك را كاهش دهد.
مصرف همزمان با داروهاي اسيدي‌كننده ادرار (مانند كلريد آمونيم، اسيد آسكوربيك) pH ادرار و حلاليت سولفوناميد را كاهش داده و در نتيجه خطر بروز كريستالوري را افزايش مي‌دهد.
مصرف همزمان با آنتي‌بيوتيك‌هايي كه فلور روده را تغيير مي‌دهند، ممكن است در تبديل سولفاسالازين به سولفاپيريدين و 5- آمينوساليسيليك اسيد تداخل كند و اثربخشي آن را كاهش دهد.
مصرف همزمان با آنتي اسيدها ممكن است موجب حل شدن زودرس قرص‌هاي پوشش‌دار شده و در نتيجه، جذب سيستميك و خطر مسموميت دارو افزايش يابد. (قرص‌هاي پوشش‌دار براي حل شدن در روده ساخته شده‌اند).
سولفاسالازين مي‌تواند جايگزين متوتركسات از محل اتصال دارو به پروتئين شده و كليرانس كليوي كاهش پيدا كند. لازم است بيماران از نظر سميت خوني و عوارض جانبي گوارشي، بويژه تهوع، كنترل شوند.
|
مکانيسم اثر:
مکانيسم اثر
اثر ضد باكتري: مکانيسم دقيق اثر اين دارو در كوليت اولسروز مشخص نيست. به نظر مي‌رسد سولفاسالازين يك پيش دارو است كه توسط فلور روده در كولون متابوليزه مي‌شود. ظاهراً متابوليت‌ها (سولفاپيريدين و 5- آمينوساليسيليك اسيد) اجزاي فعال دارو هستند.
متابوليت 5- آمينوساليسيليك اسيد يا مزالامين مسئول اثرات ضد التهابي دارو است؛ متابوليت ديگر (سولفاپيريدين) ممكن است عامل عملكرد آنتي باكتريال و عوارض جانبي دارو باشد.
|
|
|
فارماكوكينتيك:
فارماكوكينتيك
جذب: به مقدار بسيار ناچيز از دستگاه گوارش جذب مي‌شود؛ حدود 90-70 درصد دارو به كولون منتقل شده و توسط فلور روده به اجزاي فعال متابوليزه مي‌شود. متابوليت‌هاي فعال سولفاپيريدين (ضد باكتري) و 5- آمينوساليسيليك اسيد (ضد التهاب) به طور موضعي اثر خود را اعمال مي‌كنند. سولفاپيريدين از كولون جذب مي‌شود، اما 5-آمينوساليسيليك اسيد از اين محل جذب نمي‌شود.
پخش: مطالعات به عمل آمده بر روي انسان در مورد انتشار سولفاسالازين محدود است. مطالعه بر روي حيوانات وجود اين دارو و متابوليت‌هاي آن را در سرم، كبد و ديواره روده نشان داده است. دارو و متابوليت‌هاي آن از جفت عبور مي‌كنند.
متابوليسم: توسط فلور روده در كولون تجزيه مي‌شود.
دفع: مقدار دارويي كه جذب سيستميك شده است، عمدتاً از طريق ادرار دفع مي‌شود. مقداري از دارو و متابوليت‌هاي آن در شير ترشح مي‌شود. نيمه عمر پلاسمايي دارو حدود 8-6 ساعت است.
|
اشكال دارويي:
اشكال دارويي:
Tablet: 500mg
|
اطلاعات دیگر:
طبقهبندي فارماكولوژيك: سولفوناميد.
طبقهبندي درماني: ضد التهاب.
طبقهبندي مصرف در بارداري: رده B (رده D در زمان ترم)
نام‌هاي تجاري: Salazopyrin
ملاحظات اختصاصي
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامي سولفوناميدها، رعايت موارد زير نيز توصيه مي‌شود:
1- بيشترين عوارض جانبي سولفاسالازين مربوط به اثر بر روي دستگاه گوارش است. مصرف دارو بعد از غذا و با مقادير و فواصل مساوي، عوارض جانبي آن را کاهش مي‌دهد و جذب دارو را تسهيل مي‌كند.
2- دارو رنگ ادرار را به نارنجي متمايل به زرد تغيير مي‌دهد. پوست بيمار نيز ممكن است به رنگ نارنجي متمايل به زرد تغيير يابد.
3- آنتي اسيدها نبايد به طور همزمان با قرص‌هاي پوشش‌دار مصرف شوند، زيرا ممكن است جذب دارو را تغيير دهند.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- از مصرف همزمان آنتي اسيدها با سولفاسالازين اجتناب كنيد.
2- براي كاهش ديسترس گوارشي و تسهيل عبور دارو به روده، آن را بلافاصله بعد از غذا مصرف كنيد.
3- سولفاسالازين مي‌تواند بطور طبيعي رنگ ادرار را به زرد نارنجي تغيير دهد. همچنين ممكن است رنگ پوست نيز به زرد نارنجي تغيير كند. ممكن است دارو منجر به تغيير رنگ دائمي لنزهاي تماسي گردد.
مصرف در كودكان: مصرف سولفاسالازين در كودكان كوچكتر از دو ماه ممنوع است.
مصرف در شيردهي: سولفاسالازين در شير ترشح مي‌شود و در شيردهي با احتياط مصرف شود.
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
سولفاسالازين نتايج آزمون‌‌هاي گلوكز ادرار با استفاده از سولفات مس (معرف بنديكت) را تغيير مي‌دهد. اين دارو ممكن است تعداد گلبول‌هاي قرمز، پلاكت‌ها يا گلبول‌هاي سفيد را كاهش دهد.
سولفاسالازين مي‌تواند منجر به افزايش سطح ALT و AST و كاهش سطح هموگلوبين شود.
|
