سقوط حکومت پلیسی

فیلم سینمایی Total Recall ۲۰۱۲ با روایتی از یک جنگ شیمیایی جهانی شروع میشود . جنگی که در اواخر قرن ۲۱ میلادی باعث نابودی کل زمین شده ، و فقط دو نقطه از جهان از آلودگی در امان می مانند: اتحادیه فدراتیو بریتانیا و کلونی .

اتحادیه فدراتیو بریتانیا که همان کشور انگلستان فعلی است ، کشوری پیشرفته که به وسیله ی یک سیستم حاکمه ی به ظاهر دموکرات و نیروی ارتش متشکل از انسان ها و ربات ها اداره می شود . این کشور همچنین تسلط اداری هم بر منطقه کلونی دارد .

منطقه کلونی که کشور استرالیا است ، منطقه ای فقیر نشین است ؛ خانه های زاغه ای و تو در تو ، امکانات محدود ، سطح تکنولوژی پایین و .... بیشتر مردمان کلونی برای کار روزانه به اتحادیه می روند . البته این حمل و نقل به وسیله ی سیستم مکانیزه ی غول پیکری به نام فال ( The Fall ) انجام می شود . این ماشین غول پیکر استوانه ای ، به زیر زمین می رود و پس از عبور از هسته ی زمین به اتحادیه فدراتیو بریتانیا می رسد.

ماجرای اصلی فیلم این است که صدر اعظم « اتحادیه » قصد دارد تا با دشمن تراشی ، بودجه بیشتری را به سوی تولید نیروی رباتیک نظامی بکشاند و از این طریق قدرت پلیسی را بر جامعه افزایش دهد .

از بین مردم کلونی ، گروه مخالفی سر بر آورده و قصد دارند تا با رفتار سلطه طلبانه ی اتحادیه ، مقابله کنند . « ماتیوس » فرمانده مخالفان بار ها پیام های مختلفی را در نفی سیستم اداری اتحادیه اعلام کرده . او که به همراه گروه هوادارش به صورت مخفی زندگی می کنند ، تحت تعقیب قوای اتحادیه هستند . و از سوی دیگر انفجار های متعددی در اتحادیه رخ می دهد که اعلام می شود توسط گروه مخالفان بوده !

ماتیوس در پیامی گفته است : کارکنان کلونی شایسته برابری هستند . « فال » همه ی ما را به بردگی گرفته .

از این گفته ماتیوس و البته محتوای فیلم ، می توان فهمید که سیستم فال ( The Fall ) که از سویی کارکنان کلونی را صبح ها به اتحادیه می آورد و شب ها باز می گرداند . می تواند قوای نظامی عظیمی را نیز از اتحادیه به کلونی منتقل کند و آن را تصرف کند ؛و به واقع هم همین طور هست !قوای نظامی اتحادیه بر مردمان کلونی تسلط دارند و ایجاد نظم و امنیت را در این سرزمین فقیر نشین بر عهده دارند !

در فیلم شاهد آن هستیم که یکی از کارکنان کلونی به نام « هاوزر» که به تازگی طی حادثه ای، حافظه پاک شده گذشته خود را بدست آورده متوجه می شود که از نیروهای ویژه اطلاعاتی « اتحادیه » بوده ، و سیستم اطلاعات اتحادیه با تغییر قیافه وی و پاک کردن حافظه اش زمینه نفوذ وی را در جمع گروه مخالفان فراهم کرده است . وی وظیفه داشته با مخالفین ارتباط برقرار کند تا از درون به آنها ضربه بزند . گویا او در نفوذی که انجام داده متوجه شده که مخالفت ماتیوس و گروهش ، یک حرکت عدالت خواهانه است ، پس با آنها هم دست شده ... .

در انتهای فیلم شاهد آن هستیم که ماتیوس توسط صدر اعظم اتحادیه ، یعنی « کوهگن » کشته می شود . و صدر اعظم مقدمات یک حمله عظیم روباتیک را به کلونی فراهم می کند ، تا با کشتن مردمان کلونی بتواند از فضای زندگی آنها برای سکونت جمعیت اتحادیه استفاده کند . البته « هاوزر » به همراه دختر ماتیوس مانع او میشود و « فال » را نابود می کنند . و این ویرانی فال ، مظهر آزادی کلونی از قید اسارت اتحادیه می شود و هاوزر همانند یک قهرمان ستوده می شود .

ولی آنچه این فیلم می خواهد بیان کند چیست ؟

پایان نظام پلیسی :

این فیلم از سویی اشاره ای به پایان نظام سلطه انگلستان دارد ؛ می دانیم که در دوران استعمار ، آن کشوری که توانست برای مدتها قدرت خود را حفظ کند و همچنان بر کشور های ضعیف حکمرانی کنند انگلستان بود .

این کشور استعمار گر با سیاست های زورمندانه و مزورانه ی خود ، کشورهای زیادی در کل کره ی خاکی ، را مورد استعمار قرار داد . و از جمله این کشور هایی که تحت نفوذ انگلستان کنترل میشد ، استرالیا بود !

به تدریج که جهان به سوی دوران معاصر قدم بر می داشت ، سستی بریتانیا آشکار می شد ، تا اینکه با بروز جنگ جهانی اول ، این سستی و افول شدت گرفت و در جنگ جهانی دوم ، سقوط این کشور به اوج خود رسید ، چرا که قدرت نظامی آلمان هیتلری و متحدانش به شدت راه تنفس انگلستان را بستند و اینجا بود که کودک نوپای اروپا ، یعنی ایالات متحده آمریکا پا به عرصه گذاشت و با اقدامات موثر خود باعث ضعف و در نهایت نابودی امپراتوری نازی شد . از این زمان بود که از بریتانیای کبیر جز نامی باقی نماند .

این فیلم اشاره ی جالبی به پایان قدرت انگلستان دارد و این اشاره به آن جهت است که هنوز ، ستون اصلی نظام سلطنتی انگلستان خواهان بازگشت به عصر قدرت رانی بریتانیا هستند و این فیلم که زبان گویای نظام آمریکاست ، این مسئله را محال می داند !!

کلونی در این فیلم به عنوان کلید واژه ای به نیابت از کل مستعمرات انگلستان است . و لفظ « اتحادیه فدارتیو بریتانیا » نگاهی تمسخر آمیز به کشور سلطنتی بریتانیا است ، که از آن همه مستعمرات جز انگلستان فعلی ، چیزی ندارد ،آن هم سرزمین انگلستانی که از مناطق : ولز ، انگلند ، اسکاتلند و ایرلند شمالی تشکیل می شود ، و باید دانست که مناطق ولز ، اسکاتلند و ایرلند شمالی ، مدتی است که زمزمه های جدایی و استقلال از انگلستان را سر می دهند !! پس لفظ « اتحادیه فدراتیو بریتانیا » یک کنایه و اهانت آشکار به نظام حاکمه ی انگلستان است .

از سوی دیگر سیستم غول پیکر حمل و نقل « فال » (FALL The ) که به معنای سقوط می باشد ، اگر چه نامش به معنای « سقوط در عمق زمین است » ولی در واقع اشاره به آن دارد که سیستم حاکمه اتحادیه ، به وسیله این دستگاه ، باعث سقوط انسانیت و آزادی در منطقه کلونی شده است .

و ما برای اثبات این معنا ، جمله ی ماتیوس را داریم که گفت : « فال همه ی ما را به بردگی گرفته » .

چرا ماتیوس اشاره به یک سیستم حمل و نقل دارد؟!چرا وی مستقیما نظام حاکمه ی اتحادیه را مورد خطاب قرار نمی دهد ؟

به جهت آنکه فیلمانه نویس قصد داشته ، توجه بیننده را به سیستمی قدرتمند جلب کند که موجب افزایش برتری اتحادیه بر کلونی شده است . سیستمی که به کنایه نمادی از قدرت علمی و تکنولوژیک انگلستان است ، ابزاری که باعث شده کشوری مانند انگلستان ، خود را در استیلای بر دیگران مُحِق بداند و انسانیت و آزادی ملت ها را نادیده بگیرد !

مژده ای برای آینده :

رشد چشم گیر تکنولوژی ، نکته ی دیگری است که باید در این فیلم به آن توجه کنیم . این فیلم پر است از استفاده کاربردی از تکنولوژی : ارتش رباتیک ، « FALL » ، اسکنر های قوی در سالن ترانزیت FALL ، سلاح های عجیب ، اتومبیل ها و اتوبان های مغناطیسی و ... . همه و همه نویدی بر آینده ای عجیب هستند ، آینده ای که بشر با علم تکامل یافته ی خود ، هم زمینه ی آسایش خود را فراهم می کند و هم خواسته و ناخواسته زمینه نابودی و بردگی سیستمی خود را فراهم می کند ! برای درک بهتر این معنا می توان به فیلم های « ترمیناتور » و « من ربات هستم » اشاره کرد .

در پایان :

در پایان باید گفت که خواست آمریکا این است که در مقابل خیز دوباره انگلستان در راه قدرت گیری مجدد ، بایستد . و باید دانست که اگر چه در زمان کنونی آمریکا و انگلستان در سیاست خارجه خود ، به ویژه در عرصه سلطه ی بر کشور های جهان ، به ظاهر با هم همراه و هم فکر هستند ، اما به واقع در مسائل بنیادی ، اختلاف نظر های شدید دارند . به ویژه در بحث پیشرو بودن آمریکا . چرا که آمریکا خود را برتر می داند و ادعا می کند که دیگر کشور های اروپا مثل انگلستان باید از سیاست های او پیروی کنند . در حالی که انگلستان مدعی قدرت باستانی خود است . و اگر چه فعلا منافعش در بُعد سیاست خارجه با منافع آمریکا گره خورده است ، اما نمی خواهد برده ای گوش به فرمان آمریکا باشد . از این رو است که انگلستان هم در آثار سینمایی خود گاه و بی گاه تاکیدی آشکار بر استقلال و قدرت خود دارد .

در این زمینه می توان به فیلم Love Actually اشاره کرده .

در این فیلم شاهد آن هستیم که فیلم ساز، ضمن روایت چند داستان جذاب و کمدی ، روایتی از زندگی خصوصی نخست وزیر انگلستان را بیان می کند ، در این داستان نخست وزیر انگلستان در گفتگوی خبری که با رئیس جمهور امریکا دارد ، در نطقی تاثیر گذار از استقلال کشورش در تصمیم گیری های بین الملی سخن می گوید و موجب حیرت خبرنگاران و بهت رئیس جمهور امریکا می شود !!

سید علیرضا واعظ موسوی

کارشناس قدرت نرم و رسانه