کودکان را در دنیای مجازی رها نکنید

توصیه مهم روان شناسان و جامعه شناسان به والدین

آمارها چه می‏گویند؟ با بررسی آمارهای رشد اینترنت در دنیا و مقایسه ایران با سایر کشورها، مشخص می‌شود که ما نسبت به کشورهای توسعه یافته در میزان استفاده از اینترنت عقب‌تر هستیم و شاید به همین علت باشد که به مباحثی از جمله امنیت کودکان در اینترنت در کشور ما به صورت جدی پرداخته نمی‌شود اما تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد باید به صورتی ساختار یافته و مبتنی بر تحقیقات و بررسی‌های دقیق، برای این موضوع برنامه‌ریزی کرد. در حقیقت لازم است سازمان‌ها و مراکز دولتی که به نوعی با کودکان و امنیت آنها درگیر هستند به این موضوعات بپردازند ...

به طور مثال در آمریکا، پلیس فدرال به صورت جدی و متمرکز برنامه‌هایی در این زمینه دارد و علاوه بر اطلاع‌رسانی، فعالیت‌های عملیاتی دیگری نیز در برنامه خود گنجانده است. استفاده از تجربه کشورهای دیگر می‌تواند نقطه شروع مناسبی باشد اما نباید فراموش کنیم که کشور ما از لحاظ فرهنگی و همچنین پایبندی به اصول دینی و مذهبی تفاوت‌های اساسی با بسیاری کشورها دارد و این تفاوت‌ها به طور آشکاری در نحوه تربیت و نگهداری از کودکان تجلی می‌کند بنابراین بسیار ساده‌انگارانه خواهد بود اگر فکر کنیم با به کار بستن همان دستورالعمل‌ها و رهنمودها به نتایج مثبتی خواهیم رسید. لازم است قبل ازاینکه به صورت جدی با چالش‌های استفاده از اینترنت توسط کودکان‏مان مواجه شویم،‌ با توجه به فرهنگ و تربیت ایرانی و اسلامی خودمان در این زمینه چاره اندیشی کنیم. شاید اکنون کمی هم دیر باشد.

● مزایا و معایب اینترنت

مطالب اینترنت و وب توسط هیچ کس سانسور و تعدیل نمی‌شوند و این راه را برای ریسک‌ها باز می‌کند. هرکس در دنیا (شرکت‏ها، دولت‏ها، افراد، وسازمان‏ها) می‏توانند مطالبی روی اینترنت منتشر کنند. یک سرویس‌دهنده اینترنت شما را به این سایت‏ها متصل می‏کند اما نمی‏تواند کنترل کند که محتوای آنها چیست. بعضی اطلاعات ممکن است برای بچه‌ها ونوجوانان مناسب نباشند و از آنجایی که افراد در اینترنت می‌توانند هویت خود را فاش نکنند، خطرات بالقوه بیشتر خواهد شد اما آیا این به این معنا است که نباید به فرزندتان اجازه دهید از اینترنت استفاده کند؟ البته که خیر. قبل از پرداختن به خطرهای استفاده از اینترنت توسط کودکان، کمی از مزایای آن صحبت می‌کنیم.

سرویس‏های بسیاری از طریق اینترنت به صورت آنلاین‏ قابل دسترسی هستند. اطلاعات مرجع مانند دایره المعارف‏ها، اخبار، اطلاعات هواشناسی و ... به سادگی در دسترس هستند. کاربران می‏توانند تعاملاتی مثل عملیات بانکی، رزرو تورهای مسافرتی و خرید را به صورت آنلاین‏ انجام دهند. همچنین می‌توان اطلاعاتی در مورد مدارس مختلف جستجو کرد یا حتی مطالب بهداشتی و پزشکی را مطالعه کرد. میلیون‏ها نفر از طریق پست الکترونیک با خانواده، دوستان و همکاران خود در سراسر دنیا ارتباط برقرار می‏کنند. بعضی از مردم از محیط‏های چت برای ارتباط با افراد دیگری که با هم علایق مشترک دارند، استفاده می‏کنند. حتی می‏توان از اینترنت برای دیدن فیلم و شنیدن آهنگ استفاده کرد. به عنوان یک وسیله علمی و تفریحی کاربران می‏توانند در مورد هر موضوعی اطلاعات به دست آورند، یک دوره آموزشی ثبت نام کنند، یا با هر کس که بخواهند بازی‏های کامپیوتری انجام دهند.

بچه‌ها در دنیای اینترنت می‌توانند تجربه‌های مثبتی داشته باشند اما مثل هر کار دیگری از جمله مدرسه رفتن، آشپزی، دوچرخه سواری و مسافرت مخاطراتی نیز وجود دارد. دنیای اینترنت مانند سایر بخش‏های جامعه از افراد مختلفی تشکیل شده است. بیشتر آنها نجیب و مودب هستند اما بعضی هم ممکن است گستاخ، بی‏ادب یا حتی بدجنس و اهل سوء‌استفاده باشند. بچه‏ها می‏توانند فایده‏های زیادی از اینترنت ببرند اما مانند هر محیط دیگری ممکن است مورد سوء استفاده‌ و آزار قرار گیرند. اعتماد، کنجکاوی و اشتیاق به کاوش در این دنیای جدید و ارتباطاتی که فراهم کرده است موجب شده بچه‌ها احتیاج به نظارت و رهنمودهایی داشته باشند تا بدانند چگونه در دنیای اطلاعات تجربه‏های شاد، سالم و پرباری داشته باشند.

● اینترنت و ایمنی کودکان

در بسیاری خانواده‌ها، فرزندان اطلاعات بیشتری در مورد اینترنت و استفاده از آن، نسبت به والدین دارند. در این وضعیت والدین چگونه می‌توانند راهنماهای خوبی برای امن ماندن فرزندانشان در اینترنت باشند؟ والدین باید برای تنظیم قوانین و نظارت فرزندان خود در این زمینه حتما خطر‌ها را بشناسند و سپس برای کاهش آنها اقدام کنند.

وظیفه والدین در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات نسبت به فرزندان‏شان موضوع جدید و چالش برانگیزی است. هما‏ن‏طور که والدین در دوران رشد فرزندان خود از بدو تولد،‌ در هر مقطع زمانی با توجه به وضعیت فرزندشان خطرات بالقوه را شناسایی کرده و راهکارهای امن ماندن فرزندشان را پیدا می‌کنند، قدم گذاردن بچه‌ها در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات هم باید مقطعی از رشد کودکان تلقی شود و مناسبات شایسته خود را داشته باشد.

برای بچه‌هایی که از اینترنت استفاده می‏کنند، خطرهایی وجود دارد. نوجوانان به طور ویژه‌ای در معرض خطر هستند چون بدون نظارت آنلاین‏ می‏شوند و احتمالا بیشتر از دیگران در بحث‏های آنلاین‏ در مورد دوستی، ارتباطات و مسایل جنسی شرکت می‌کنند. این خطرها را می‌توان به صورت زیر دسته بندی‌کرد:

▪ ارایه مطالب نامناسب: بچه شما ممکن است در معرض مطالب نامناسبی در مورد مسایل جنسی و موضوعات خشونت‏آمیز یا ناراحت‏کننده قرار گیرد و یا با مطالبی که جنبه تشویقی برای فعالیت‏های خطرناک یا غیر قانونی دارند، برخورد کند. بچه‏ها می‏توانند چنین مطالبی را در اینترنت جستجو کنند اما امکان دارد بدون اینکه دنبال چنین مطالبی باشند، در محیط‏های چت، پست الکترونیکی یا حتی پیام‏های فوری با آن مواجه شوند.

▪ تعرضات فیزیکی: فرزند شما ممکن است اطلاعاتی ارایه کند یا ملاقاتی ترتیب دهد که امنیت خود یا سایر افراد خانواده را به خطر اندازد. در بعضی موارد معارضان، از محیط‌های چت، پست الکترونیکی یا پیام فوری برای جلب اعتماد بچه‌ها استفاده می‌کنند و بعد یک ملاقات رودررو ترتیب می‌دهند.

▪ آزار و اذیت: فرزند شما ممکن است از طریق چت، پست الکترونیکی یا تلفن همراه با پیام‌هایی مواجه شود که خصمانه و آزار دهنده باشند. متخاصمان که اغلب افراد جوان هستند، از اینترنت برای دردسر درست کردن استفاده می‌کنند.

▪ ویروس‌ها و هکرها: فرزند شما ممکن است فایلی حاوی ویروس را دانلود کند که کامپیوتر را خراب کند یا احتمال دسترسی از راه دور را برای یک هکر افزایش دهد. این کار ممکن است امنیت خانواده شما را به خطر اندازد.

▪ مشکلات حقوقی و مالی: فرزند شما ممکن است کارهایی کند که پیامدهای منفی حقوقی یا مالی مانند افشای شماره کارت اعتباری یکی از افراد خانواده یا انجام کاری که به حقوق دیگران تجاوز شود، داشته باشد. جدا از مسایل حقوقی بچه‌ها باید یاد بگیرند که خودشان نیز در اینترنت بی‏ملاحظه و گستاخ نباشند و اصول اخلاقی را رعایت کنند.

اینترنت ابزاری است که دسترسی ما و فرزندانمان به دنیا را وسیع‌تر و ساده‌تر کرده است. دسترسی به اطلاعات در زمینه‌های مختلف علمی و تجاری، دسترسی به مطالب سرگرم‌کننده و ایجاد ارتباطات آنلاین‏ از مهم‌ترین کاربردهای اینترنت برای ما و فرزندانمان است. فواید و مزایای استفاده از اینترنت را نمی‌توان انکار کرد اما پشت سر این خدمات خطراتی در کمین است. فرزندان ما برای حضور در اینترنت مانند هر مکان دیگری باید تهدیدها و خطرها را بشناسند و با آگاهی کافی، حضوری سالم، مثبت و پربار داشته باشند. وظیفه والدین برای امن ماندن کودکان در دنیای اینترنت بسیار مهم و انکارناپذیر است.

در اغلب کشورهای خاورمیانه از جمله ایران، نسبت به کشورهای توسعه یافته، میزان استفاده از اینترنت کمتر است و بنابر این خطرات ناشی از دسترسی کودکان به اینترنت موضوعی جدی تلقی نمی‌شود اما با رشد فزاینده نرخ دسترسی به اینترنت و استفاده کودکان از اینترنت در خانه و مدرسه، لزوم پرداختن به موضوع امنیت کودکان در دنیای اینترنت آشکار خواهد شد. کشور ما یک کشور مسلمان و دارای ریشه‌های فرهنگی و تربیتی اصیل است و بنابراین برخورد با این مقوله در کشور ما نسبت به سایر کشورها کمی متفاوت خواهد بود.

برای آشنایی با رشد اینترنت در دنیا و آمارهای خاورمیانه،‌ ویژگی‌های استفاده از اینترنت، تهدیدها و خطرهای استفاده از اینترنت برای کودکان، راهنمایی والدین برای کاهش خطر‌های احتمالی استفاده از این رسانه و شناسایی ابزارهای کمک کننده برای کاهش خطرها و آسیب‏ها با ما همراه شوید.

● اینترنت یعنی چه؟

اینترنت که برگرفته شده از کلمه inter-networking است، یک شبکه رایانه‏ای است که شبکه‏های گوناگون را به یکدیگر متصل می‌کند و اولین بار در سال ۱۹۶۹ با نام آرپانت توسط آژانس پروژه‌های پیشرفته دفاعی زیر نظر وزارت دفاع ایالات متحده به وجود آمد. در اول ژانویه ۱۹۹۳ با اعمال تغییراتی اینترنت به شکلی که ما امروز می‏شناسیم پدید آمد. در خلال سال‏های دهه ۱۹۹۰ اینترنت کم‌کم و با موفقیت جایگزین بیشتر شبکه‏های قبلی رایانه‏ای شد.

اینترنت یک شبکه عمومی از اطلاعات است که با یک کامپیوتر قابل دسترسی است. اطلاعات در اینترنت فقط به صورت متن ارایه نمی‌شوند بلکه با تصاویر، صوت و کلیپ‌های ویدئویی همراه هستند. هزاران سایت با اطلاعات متنوع از جمله آموزشی و تفریحی وجود دارند که با سایت‌های دیگر مرتبط هستند. تقریبا راجع به هر موضوعی که اطلاعات بخواهید، می‌توانید جایی در اینترنت آن را پیدا کنید. افراد نیز آزادند هر اطلاعاتی روی اینترنت بگذارند بدون اینکه خودشان را معرفی کنند.

دنیای اینترنت جایی که میلیون‏ها نفر در هر لحظه می‏توانند آنلاین‏ شوند تا نامه الکترونیک یا پیام‏های فوری تبادل کنند، در گروه‏های خبری چت کنند، پیام‏هایی در گروه‏های خبری ارسال یا دریافت کنند، در دنیای وب گردش کنند و بسیاری فعالیت‏های دیگر انجام دهند. بچه‏ها نیز از این دنیا مستثنا نیستند و در واقع احتمال آنلاین‏ بودنشان از بزرگ‌تر‏ها بیشتراست.

● آمار فزاینده کاربران اینترنت

آمار رشد کاربران اینترنت در دنیا، آمار جالبی است:

▪ از زمان پیدایش اینترنت تقریبا ۳۶ سال طول کشید تا تعداد کاربران آن به ۱ میلیارد نفر رسید.

▪ تخمین زده می‏شود که تا سال ۲۰۱۵ میلادی تعداد کاربران اینترنت به ۲ میلیارد نفر برسد که بیشتر این کاربران جدید از قاره آسیا خواهند بود.

▪ رسیدن تعداد کاربران به ۳ میلیارد نفر، دورتر و در حدود سال ۲۰۴۰ میلادی خواهد بود.

طبق آمار اعلام شده از سوی سازمان بین‌المللی مخابرات (ITU)، ضریب نفوذ اینترنت در ایران۴۰ درصد کمتر از کشورهای پیشرفته است. ضریب نفوذ اینترنت در ماه ژوئن ۲۰۰۹ به ۶/۳۶ درصد و تعداد کاربران اینترنت در ایران به ۲۳ میلیون نفر رسیده است. این در حالی است که براساس همین آمار، ایران در سال ۲۰۰۲ با ضریب نفوذ ۷.۵درصد، حدود ۵.۵ میلیون نفر کاربر اینترنت داشته و این رقم در سال ۲۰۰۵ معادل ۱۰.۸ درصد و ۷.۵ میلیون نفر بوده است. همچنین آمار کاربران اینترنت در جهان در ماه ژوئن ۲۰۰۹ به حدودیک میلیارد و ۶۶۹ میلیون نفر و ضریب نفوذ اینترنت در جهان به طور متوسط به ۷/۲۴ درصد رسیده است. این در حالی است که متوسط ضریب نفوذ اینترنت در ۳۵ کشور آسیایی ۵/۱۸ درصد و تعداد کاربران اینترنت در این منطقه ۷۰۴ میلیون نفر بوده است. همین آمار در مورد منطقه خاورمیانه نیز به ترتیب ۷/۲۳ درصد و معادل ۴۸ میلیون نفر است. به این ترتیب با تجزیه و تحلیل این آمار می‌توان اذعان داشت که ضریب نفوذ اینترنت در ایران از متوسط آسیا و متوسط جهانی بالاتر است.

● چه‌طور به اینترنت وصل شویم؟

خیلی وقت نیست که کامپیوترهای شخصی به عنوان راهی برای دسترسی به اینترنت استفاده می‏شوند. بچه‏ها می‏توانند از طریق کامپیوترهای شخصی در خانه، خانه دوستانشان، مدرسه، کتابخانه، یک کلوپ یا یک کافه آنلاین‏ شوند. بچه‏ها مجبور نیستند همراه با بزرگ‌ترهایی که مسوول آنها هستند از اینترنت استفاده کنند.

برای آنلاین‏ شدن می‏توانید یک سرویس‌دهنده اینترنت انتخاب کنید و به آن متصل شوید که به شما امکان می‏دهد به وب‌سایت‏ها یا سایر بخش‏های اینترنت دسترسی پیدا کنید. اغلب افراد از طریق ارتباطات باند وسیع و با سرعت بالا مثل خطوط پرسرعت اینترنت (DSL) یا مودم کابلی وصل می‏شوند اما بسیاری خانواده‏ها هم هنوز از یک مودم معمولی برای ارتباط با اینترنت استفاده می‏کنند. اغلب تلفن‏های همراه که امروزه عرضه می‏شوند امکاناتی مثل مرورگر وب، پست الکترونیک و سیستم ارسال پیام کوتاه دارند.

● کنترل و کاهش خطرها توسط والدین

گرچه کنترل و کاهش خطرها و تهدیدها و حفاظت کودکان در اینترنت کار ساده‌ای نیست اما زیاد هم دور از ذهن والدین هوشیار نیست. حضور فرزندان در جامعه برای والدین نگرانی‌هایی به همراه دارد و والدین در قالب هشدارهایی مانند «با غریبه‌ها صحبت نکن»، «از مدرسه مستقیم به خانه برگرد»، «اطلاعات شخصی خود را به هیچ کس نگو»، «باید دوستان تو را بشناسیم» فرزندان خود را راهنمایی می‌کنند. در واقع والدین این جملات را می‌گویند چون خطراتی را که در کمین فرزندانشان است، می‌شناسند و خودشان از نزدیک با آن درگیر بوده‌اند. در مورد دنیای اینترنت هم مانند هر محیط دیگری خطراتی برای بچه‌ها وجود دارد اما اغلب چون فرزندان در این زمینه دانش بیشتری دارند، والدین نگران‌اند چگونه به آنها یاد بدهند مراقب خود باشند. البته زیاد هم سخت نیست چون این خطرها را هم می‏توان با همان هشدارهای قدیمی تا حدی مدیریت کرد. فقط باید آنها را به زبان دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات ترجمه کرد.

اگر دلیلی برای نگرانی درباره فعالیت‌های آنلاین‏ فرزندان خود دارید، با آنها صحبت کنید. همچنین به دنبال راهنمایی‌ و مشاوره معلم‏ها، کتابدارها و سایر کاربران اینترنت و سرویس‌های آنلاین‏ باشید. داشتن ارتباطات باز با فرزندان‏تان، استفاده از منابع کامپیوتری و به روز بودن خودتان به شما کمک می‌کند از همه منافع این سیستم‏ها استفاده کنید و در مورد هر مشکل بالقوه‏ای که ممکن است برای فرزندتان رخ دهد هوشیار باشید. اگر فرزندتان با شما در مورد پیام، فرد یا وب‌سایتی صحبت کرد که نا مناسب بود، او را سرزنش نکنید اما به او کمک کنید در آینده با مشکلی مواجه نشود. به خاطر داشته باشید، عکس العمل شما نسبت به این موضوع در اینکه فرزندتان دفعه بعد که با مشکلی مواجه شد به شما اعتماد ‌کند و موضوع را با شما در میان بگذارد و طرز برخورد او با مشکلات، تعیین کننده است.

همچنین می‌توانید از بعضی ابزارهای تکنولوژیک برای کنترل فرزندتان در استفاده از اینترنت استفاده کنید که در بخش بعد به آنها می‌پردازیم. گرچه ابزارهای تکنولوژیک محافظ کودکان، ارزشمند هستند اما راه حل همه مشکلات نیستند. جدا از اینکه آیا شما می‌خواهید از چنین ابزارها و نرم‌افزارهایی استفاده کنید یا خیر، بهترین راه برای اطمینان از اینکه فرزندتان تجربه‌های مثبتی از آنلاین‏ بودن داشته باشد، این است که همیشه کارهایش را از نزدیک زیر نظر داشته باشید. یکی از راه‏های انجام این کار این است که وقتی فرزندتان آنلاین‏ است، اوقاتی را با او سپری کنید. بگذارید به شما نشان دهد چه می‌کند و از او بخواهید به شما یاد بدهد چگونه از اینترنت و سرویس‌های آنلاین‏ استفاده می‌کند. اگر والدین نسبت به استفاده آنلاین‏ فرزندان‏شان از کامپیوتر احساس مسوولیت داشته باشند، خطرهای بالقوه در این زمینه به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.

هیچ‌گاه به پیام‏هایی که وسوسه‏انگیز، زشت و ناپسند یا تهدید‏کننده هستند یا موجب می‏شوند احساس ترس، ناراحتی یا سردرگمی ‏کنید، پاسخ ندهید. به فرزندان‏تان بگویید در صورت مشاهده چنین پیام‏هایی حتما شما را در جریان بگذارند.

به این توصیه‏ها توجه کنید:

▪ هیچ‌وقت اطلاعات شناسایی (مثل آدرس خانه، نام مدرسه یا شماره تلفن) را در یک پیام عمومی مثل چت یا گروه خبری افشا نکنید و قبل از اینکه این اطلاعات را از طریق پست الکترونیک ارسال کنید، طرف مقابل خود را بشناسید و به او اطمینان داشته باشید. قبل از اعلام هرگونه اطلاعات شخصی مثل سن، اطلاعات مالی یا وضعیت تاهل خوب فکر کنید. عکس‏های فرزندان‌تان را در گروه‏های خبری یا وب‌سایت‏هایی که عمومی ‏ هستند، ارسال نکنید.

▪ به دنبال شناخت اینترنت و یا هر سرویس دیگری که فرزندتان استفاده می‏کند، باشید. اگر نمی‏دانید چگونه log on کنید از فرزندتان بخواهید به شما نشان دهد. از فرزندتان بخواهید به شما نشان دهد وقتی آنلاین‏ است، چه کارهایی می‏کند و با تمام فعالیت‏های آنلاین‏ آشنا شوید. ببینید آیا فرزندتان یک آدرس پست الکترونیک دارد یا خیر. اگر این‏طور است نام کاربری و رمز عبورش را بدانید و جاهایی مثل مدرسه یا کتابخانه که از آنجا به پست الکترونیک خود دسترسی دارد را شناسایی کنید.

▪ هیچ‌گاه به فرزندتان اجازه ندهید یک ملاقات حضوری با کسی که اولین بار در اینترنت با او آشنا شده، بدون اجازه افراد خانواده ترتیب دهد. اگر ملاقاتی ترتیب داده می‏شود در یک محل عمومی ‏باشد و مطمئن شوید که می‏توانید همراه او بروید.

▪ هیچ‌گاه به پیام‏هایی که وسوسه‏انگیز، زشت و ناپسند یا تهدید‏کننده هستند یا موجب می‏شوند احساس ترس، ناراحتی یا سردرگمی ‏کنید، پاسخ ندهید. به فرزندان‏تان بگویید در صورت مشاهده چنین پیام‏هایی حتما شما را در جریان بگذارند. اگر خودتان پیامی‏دریافت کردید که ناراحت‏کننده، دارای مطالب جنسی یا تهدید کننده بود، یک کپی از پیام را برای سرویس‌دهنده اینترنت خود ارسال کنید و از او کمک بخواهید. به فرزندان‏تان بیاموزید که روی هر لینکی در پست الکترونیک افراد ناشناس کلیک نکنند. چنین لینک‏هایی ممکن است به سایت‏های نامناسب مربوط شوند یا یک ویروس کامپیوتری باشند.

▪ به خاطر داشته باشید افرادی که آنلاین‏ هستند، ممکن است آنکه ادعا می‏کنند، نباشند. از آنجایی که شما نمی‏توانید افراد را ببینید یا صدایشان رابشنوید، خیلی ساده است که افراد خودشان را درست معرفی نکنند.

▪ به خاطر داشته باشید هر آنچه به صورت آنلاین‏ می‏خوانید، ممکن است درست نباشد. در خصوص پیشنهاد شرکت در یک ملاقات، اجازه دادن به افراد برای آمدن به منزل‏تان، ارسال پول یا اطلاعات کارت اعتباری دقت کنید.

▪ برای استفاده از کامپیوتر توسط فرزندتان قوانینی معقول تنظیم کنید. با فرزندتان در مورد مواد آن صحبت کنید. به خاطر داشته باشید اجرای این قوانین توسط فرزندتان را نظارت کنید، به خصوص وقتی زمان زیادی پای کامپیوتر وقت می‏گذارد.

▪ استفاده بیش از حد فرزندان‏تان از سرویس‏های آنلاین‏ و اینترنت به خصوص نیمه شب، می‏تواند نشانگر یک مشکل بالقوه باشد. به خاطر داشته باشید کامپیوتر و سرویس‏های آنلاین‏ نباید به عنوان وسیله ای برای سرگرم کردن و آرام نشاندن بچه‏ها استفاده شود.

▪ برنامه‏ها و نرم‌افزارهای فیلتر کردن، بلاک کردن و درجه بندی را بررسی کنید تا ببینید آیا برای خانواده شما مناسب هستند یا خیر.

▪ کار با اینترنت باید یک فعالیت خانوادگی باشد. دقت کنید کامپیوتر را به جای اتاق خواب فرزندتان در اتاق نشیمن بگذارید. دوستان آنلاین‏ فرزندتان را بشناسید، همان‌طور که سایر دوستان او را می‏شناسد.

▪ البته برنامه‏ریزی برای کنترل و کاهش خطرهای استفاده از اینترنت نمی‌تواند به صورت یک دستورالعمل ثابت برای همه خانواده‌ها ارایه شود. عوامل مختلفی مانند تفاوت‌های فرهنگی و تربیتی، تاثیرات دینی و مذهبی، سن و جنسیت فرزندان، سطح دانش و مهارت کار با کامپیوتر و محل‌های دسترسی و زمان دسترسی به اینترنت در انتخاب و اجرای دستورالعمل‌ها نقش دارند.

▪ عاقلانه‌ترین کار این است که والدین با شناختی که از خانواده و فرزندان خود دارند، نسبت به کنترل و کاهش خطرات بالقوه اقدام کنند. همیشه لازم است در بازه‌های زمانی مناسب مروری بر روش‌های اتخاذ شده صورت گیرد و با بررسی اثرات آن نسبت به بهبود روش‌ها اقدام شود.