ریزش موی زنان بعد از یائسگی

قبل از اینکه در مورد ریزش موی هورمونی صحبت کنیم، مختصری با دوره‌های رشد، استراحت و ریزش طبیعی مو آشنا می‌شویم. تعداد موهای سر تقریبا یکصد هزار عدد است و هر مو به صورت جداگانه …

قبل از اینکه در مورد ریزش موی هورمونی صحبت کنیم، مختصری با دوره‌های رشد، استراحت و ریزش طبیعی مو آشنا می‌شویم. تعداد موهای سر تقریبا یکصد هزار عدد است و هر مو به صورت جداگانه سه دوره رشد، استراحت و ریزش را به طور مکرر از زمان تولد تا هنگام مرگ طی می‌کند.

طولانی‌ترین دوره، مربوط به دوره رشد است که به آن آناژن گویند و حدود ۳ سال یا هزار روز به طول می‌انجامد. طبق بررسی‌های به عمل آمده به طور متوسط روزانه ۱۰۰ عدد از مو‌ها ریخته می‌شود و جای آنها را موهای جدید می‌گیرد. لازم به ذکر است که میزان ریزش می‌تواند وابسته به عواملی همچون سن، جنس، نژاد و عوامل ژنتیکی باشد. یکی از طاسی‌های شایع در بین مردان و زنان، طاسی‌های هورمونی است که در مردان در دهه دوم و سوم عمر شروع می‌شود و خود را به صورت کم شدن موها در ناحیه مرکز سر و به طور قرینه در دو طرف بالای پیشانی نشان می‌دهد و خط رویش مو در جلوی سر عقب‌نشینی می‌کند و به اصطلاح پیشانی بلند می‌شود. این روند ادامه می‌یابد تا بالاخره همه موهای بالای سر می‌ریزد و فقط اطراف سر باقی می‌ماند این روند ریزش مو ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و در یکی زودتر و در دیگری به آرامی و در طول چند سال صورت گیرد.

بعد از ریزش موها جای آنها با موهای کوتاه و نازک و بور گرفته می‌شود. ریزش هورمونی موها با الگوی مردانه وابسته به ژن گیرنده آندروژنیک بوده و شکی وجود ندارد که دخالت عوامل ارثی و اثر هورمون‌های مردانه آندروژنیک مانند دی‌هیدروتستوسترون روی ریشه مو بسیار مهم هستند. در پوست سر این افراد، گیرنده‌های هورمون تستوسترون به نام ۵آلفا ردوکتاز افزایش می‌یابد. در حالی که اگر فرد به طور مادرزادی فاقد این گیرنده‌ها باشد دچار ریزش مو و طاسی هورمونی نمی‌شود. در خانم‌ها شکل ریزش موی هورمونی با مردان معمولا متفاوت است به طوری که خط رویش مو در جلوی پیشانی در اغلب اوقات حفظ می‌شود اگر چه تعداد موها ممکن است کاهش یابد ولی در قسمت بالای سر ریزش مو بیشتر بوده و تعداد کمی مو باقی می‌ماند. این ریزش مو در خانم‌ها می‌تواند از دهه دوم به بعد اتفاق افتاده ولی در اکثر موارد بعد از سن یائسگی مشاهده می‌شود. باور بر این است که علت طاسی هورمونی در خانم‌ها مربوط به استعداد ژنتیکی و پاسخ بیش از اندازه فولیکول‌های مو به آندروژن‌ها باشد. هم در زنان و هم در مردان سطح گیرنده‌های ۵آلفا ردوکتاز و گیرنده‌های هورمون آندروژنی موهای بالای پیشانی بیشتر از موهای پشت سر است. نکته دیگر در این خانم‌ها این است که آنها دارای عادت منظم ماهیانه و باروری طبیعی هستند.

اگر طاسی خانم‌ها همراه افزایش رشد موهای صورت، نامنظم شدن قاعدگی، ایجاد جوش‌های آکنه‌ای و ریزش ناگهانی مو باشد در این صورت باید معاینه‌ها و آزمایش‌های لازم برای پی بردن به علت بیماری انجام شود. امروزه و شاید از زمان‌های گذشته ریزش مو یک پدیده ناخوشایند محسوب می‌شده و اکثرا دوست دارند که جلوی آن گرفته شده یا به درمان آن بپردازند.

دکتر عباس زمانیان

متخصص پوست و مو و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی