نگاه های بد و حرکات منفی زبان بدن

مادری می گوید «هر وقت از پَم, می خواهم کاری را انجام دهد,یا حتّی وقتی می خواهم با او حرف بزنم,این اتفاق می افتد یعنی او شانه هایش را بالا می اندازد,و سرش را کمی کج می کند,و بعد طوری به من نگاه می کند که با نگاهش حتّی می تواند سنگ را آب کند,این مسئله مرا عصبانی می کند,واقعاً نمی دانم چه کار باید بکنم »

مادری می گوید:«هر وقت از پَم، می خواهم کاری را انجام دهد،یا حتّی وقتی می خواهم با او حرف بزنم،این اتفاق می افتد یعنی او شانه هایش را بالا می اندازد،و سرش را کمی کج می کند،و بعد طوری به من نگاه می کند که با نگاهش حتّی می تواند سنگ را آب کند،این مسئله مرا عصبانی می کند،واقعاً نمی دانم چه کار باید بکنم.»

حرکات منفی زبان و رفتارهای تحریک کننده و خشم برانگیز،که بیانگر رنجش و خشم بچّه ها نسبت به ماست،زمانی بروز می کند که از آنها می خواهیم،کاری را انجام دهند و آنها از انجام آن سرباز می زنند،یا در مورد مسئله ای با آنها صحبت می کنیم که تمایلی به شنیدنش ندارند.گردش چشم ها،نگاه نفرت بار،لگد به زمین زدن، در را با سر و صدا و محکم باز و بسته کردن، همه ی این ها حرکات منفی است،و تنها استنباط ما،از این پیام های غیرکلامی این است که این پیام ها می خواهند چیزی را به ما بگویند، و حال سؤال ما به عنوان والدین این است که این پیام چیست؟

بسیاری از والدین بر این باورند که فرزندان همواره نگرشی و آن هم نگرش بد و منفی نسبت به آنها دارند.حال به نظر شما،منظور پَم از نگاه سرد و غضب آلود،به مادرش چه می تواند باشد؟آیا او احساس یأس و سرخوردگی می کند،یا از خودش ناراضی است،و یا سعی دارد این نکته را بفهماند که مادر با او رفتار منصفانه ای ندارد،و یا شاید قصد صدمه زدن،مأیوس کردن و یا انتقاد ازکسی را دارد؟و در این میان مادر پَم نمی داند که کدامیک از عوامل گفته شده،موجب این رفتار در پَم می شود،و البتّه ما نیز نمی دانیم.

بهترین واکنش،این است که آن چه را که باید بگوییم،بگوییم و برویم.حرکات منفی زبان بدن، به خودی خود برای ما مشکل ساز نخواهند بود.امّا اگر ادامه یابد،شاید مجبور به برخورد با آن شویم،و این بدان معنی است که ابتدا به نحوه ی رفتار و برخورد خود بیندیشیم،این که چه کرده ایم و یا چه گفته ایم،که فرزندان مان این گونه نگاهش را از ما برمی گرداند.آیا از او انتقاد کرده ایم؟و این عمل تنها پاسخ او به انتقاد ماست؟کودکان نیز مانند بزرگ ترها،وقتی با انتقاد روبه رو می شوند،واکنش نشان می دهند.البتّه واکنشی منفی.بنابراین، هنگامی که آتش احساسات تند و منفی فرزندان مان فروکش می کند،می توانیم با کمک خود آنها،تلاش کنیم تا این مشکل و نحوه ی رفتار آنها را ریشه یابی نماییم.

ـ مادر:«راستی پَم،به نظر تو آیا الآن وقت مناسبی برای صحبت کردن هست؟

ـ پَم:«بله،فکر می کنم وقت مناسبی باشد.»

ـ مادر:«می دانی احساس می کنم،بعضی وقت ها که چیزی به تو می گویم، تو یک جور خاصی به من نگاه می کنی،و بعد ساعت ها فکرم مشغول می شود،تا بفهمم این نگاه تو واقعاً چه معنایی دارد؟در چنین حالتی لحظات سختی را می گذرانم.می دانی بچّه ها به دلایل مختلفی این کار را می کنند،بعضی ها چون نمی توانند از احساس یأس و نومیدی و آسیب دیدگی خود حرف بزنند،این رفتار را می کنند.بعضی دیگر چون از مسئله ای احساس ناراحتی می کنند،این طور واکنش نشان می دهند.و بعضی دیگر هم چون از مادر خود متنفرند،نفرت خود را این گونه نشان می دهند،آنها آرزو دارند که ای کاش مادرشان ساکت شود و حرفی نزند...حالا تو چه نظری دراین مورد داری؟»

ـ پَم:«هیچی.»

مادر:«شاید،باید بیشتر توضیح می دادم...ولی مثل این که تو هیچ نظری نداری.خیلی دلم می خواست نظرت را در این مورد می شنیدم.حالا چرا کمی به این موضوع فکر نمی کنی؟آخر می دانی،من با خودم فکر می کنم،شاید کاری کردم یا چیزی گفتم و یا انتقادی کردم،که باعث این رفتار تو شده است.اگر فکر می کنی،که در این مورد حرفی برای گفتن داری،مطمئن باش که من شنونده خوبی می توانم باشم.»

بعد از این گفتگو مادر باید،موضوع را خاتمه دهد،و منتظر پاسخ از جانب پَم بماند.

لب های آویزان نیز،از دیگر نشانه های غیرکلامی خشم،و نارضایتی در کودک است.بچّه ها،با استفاده از این روش،از والدین خود می خواهند که با آنها صحبت کنند.هنگامی که از بچّه ها می خواهیم و به آنها می گوییم که این طور به ما نگاه نکنند،در واقع با این درخواست اشتباه،خود را در دام آنها می اندازیم،و شکست ما در مقابل آنها حتمی است.بعد به عنوان شنونده ای دست و پا بسته، اسیر دست آنها می شویم،یعنی باید آن چه را که آنها می گویند،تمام و کمال گوش کنیم.امّا ذکر این نکته به آنها مؤثر است:«بسیار خب،به نظر می رسد،که فعلاً در وضعیت خوب و مناسبی نیستی .هروقت احساس آرامش کردی،و به این نتیجه رسیدی، که می توانی حرف بزنی، بیا و با من حرف بزن.خوشحال می شوم حرف هایت را بشنوم.» سپس کوچک ترین مکث و درنگی نکنید،و راه خود را بگیرید و بروید.

اگر حرکات منفی زبان بدن،در کودکان رفتاری پایدار و دائمی باشد،به گونه ای که بتوانیم زمان وقوع آن را به راحتی پیش بینی کنیم،آن وقت شاید بتوانیم با کمی مقدمه چینی نقطه نظرات و تفسیرهای خود را برای بچّه ها ارائه نماییم.به طور مثال می گوییم:

«راستی پَم،من می دانم که به محض این که حرف هایت تمام شود،تو با آن طرز نگاه ات که در آن استادی و مهارت داری،به من نگاه می کنی.آن وقت من هم می دانم که چه طورجواب ات را بدهم.خب حالا آماده باش!»بچّه ها چون دوست ندارند تحت کنترل باشند،بنابراین برای آنها خیلی سخت است کاری را انجام دهند که ما اجازه ی انجام آن را بدهیم.

وقتی ما رشته اختیارات از دست رفته ی فرزندان خود را، هنگامی که از ما ناراحت هستند،مورد مطالعه و بررسی قرار می دهیم، متوجّه می شویم همه ی این ناراحتی ها از نحوه ی برخورد ما به آنها نشأت می گیرد.امّا بدانید که گردش چشم ها و یا نگاه سرد و خیره ی آنها به ما خیلی هم بد نیست.

درواقع،این حرکات منفی زبان بدن به نوعی برای کودکان ما، شانس و فرصتی برای ورزش عضلات صورت و اندام شان نیز می باشد.هم چنین برای آن ها فرصتی است برای به دست گیری اندکی کنترل که نیازمند ابقاء آن هستند.زیرا همه ی ما نیازمند فرصتی هستیم،که در موقعیتی آزار دهنده و ناراحت کننده برای ما قرار دارد.

نویسنده : فاستر دبلیو کلاین و جیم فی

مترجم: میترا خطیبی

منبع: کتاب تربیت با عشق و منطق